Nowe zasady handlu UE z Ukrainą

Od 6 czerwca 2025 roku Unia Europejska wprowadza nowe zasady handlu z Ukrainą, kończąc tymczasową liberalizację ceł, która obowiązywała od połowy 2022 roku. Zmiany te oznaczają powrót do warunków określonych w Układzie o stowarzyszeniu UE-Ukraina, który funkcjonował w latach 2014-2022.

Powrót ceł i kontyngentów

Dotychczasowe autonomiczne środki handlowe (ATM), które pozwalały na bezcłowy import ukraińskich produktów rolnych, wygasają 5 czerwca 2025 roku. Od następnego dnia handel będzie odbywał się na nowych zasadach, obejmujących kontyngenty taryfowe oraz system cen wejścia dla niektórych owoców i warzyw, chroniący przed importem po zbyt niskich cenach.

Tymczasowe rozwiązanie

Komisja Europejska zaproponowała przejściowy mechanizm – formułę 7/12, co oznacza, że wielkość kontyngentów taryfowych będzie proporcjonalnie zmniejszona do części roku, w której będą obowiązywać. Przykładowo:

• Jaja i albuminy – nowy limit wynosi 3 500 ton, zamiast wcześniejszych 9 662 ton.

• Cukier – limit zmniejszony do 11 708 ton, wobec wcześniejszych 109 438 ton.

• Kasze i mączki z jęczmienia – nowy limit to 4 550 ton, zamiast 8 603 ton.

Negocjacje nad przyszłością handlu

Komisja Europejska traktuje obecne rozwiązanie jako tymczasowe i prowadzi negocjacje z Ukrainą w sprawie dalszej liberalizacji handlu na podstawie art. 29 Układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina. Niektóre kraje, jak Hiszpania, Portugalia czy Holandia, są zainteresowane szybszym zawarciem nowego porozumienia, podczas gdy Polska sprzeciwia się nadmiernej liberalizacji, obawiając się negatywnych skutków dla rodzimych rolników.

Reakcje na zmiany

Decyzja o przywróceniu ceł i kontyngentów budzi sprzeciw Ukrainy, która uważa, że nowe zasady ograniczą jej możliwości eksportowe i wpłyną na gospodarkę. Ukraińscy przedstawiciele apelują o szybkie wypracowanie długoterminowego rozwiązania, które pozwoli na stabilizację handlu.

Co dalej?

Nowe zasady handlu to punkt zwrotny w relacjach gospodarczych między UE a Ukrainą. Choć obecne rozwiązania mają charakter przejściowy, ich ostateczny kształt zależy od wyników negocjacji. Czy Unia zdecyduje się na dalszą liberalizację, czy też utrzyma bardziej rygorystyczne warunki? Odpowiedź na to pytanie poznamy w najbliższych miesiącach.

Wartość wymiany handlowej

• Eksport z Ukrainy do UE w 2024 roku wyniósł 24,5 mld euro. Główne towary eksportowe to:

  • Zboża (18,1% całkowitego eksportu)

  • Tłuszcze i oleje zwierzęce oraz roślinne (12,5%)

  • Nasiona oleiste (10%)

  • Żelazo i stal (7,8%).

• Eksport z UE na Ukrainę w 2024 roku osiągnął 42,7 mld euro. Najważniejsze produkty to:

  • Paliwa i oleje mineralne

  • Maszyny

  • Produkty chemiczne.

Zmiany w kontyngentach taryfowych od 6 czerwca 2025 r.

Po wygaśnięciu autonomicznych środków handlowych (ATM) handel wraca do zasad Układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina. Oznacza to przywrócenie kontyngentów taryfowych, np.:

• Jaja i albuminy – nowy limit: 3 500 ton (wcześniej 9 662 ton).

• Cukier – limit zmniejszony do 11 708 ton (wcześniej 109 438 ton).

• Kasze i mączki z jęczmienia – nowy limit: 4 550 ton (wcześniej 8 603 ton).

Trendy w handlu

• W 2023 roku eksport z UE na Ukrainę wzrósł o 29,8%, osiągając 39 mld euro, podczas gdy import z Ukrainy do UE spadł o 17,3%, głównie z powodu niskich cen produktów rolnych i metalurgicznych.

• Polska pozostaje największym partnerem handlowym Ukrainy w UE.

oprac, e-red, ppr.pl