Erasmus jest jednym z elementów unijnego programu edukacyjnego Socrates. Jego podstawowym zadaniem jest podnoszenie poziomu kształcenia i wzmacnianie jego europejskiego wymiaru w szkołach wyższych.
Uczelnie, które uczestniczą w programie realizować mogą następujące działania:
W programie Socrates/Erasmus mogą brać udział uczelnie z 15 krajów członkowskich Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy), 3 kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Lichtenstein, Norwegia), oraz 12 krajów stowarzyszonych (Bułgaria, Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry).
Polskie szkoły wyższe uczestniczą aktywnie w programie Erasmus od pięciu lat. W pierwszym roku (1998/1999) Kontrakt Uczelniany z Komisją Europejską podpisało 46 polskich uczelni. Ich liczba z roku na rok sukcesywnie rośnie. Rok później w programie uczestniczyły już 74 polskie uczelnie, w 2000/2001 – 98 uczelni. W tym roku w ramach programu ERASMUS 3.691 studentów polskich odbyło jedno- lub dwu-semestralne studia w krajach UE, ponad 600 studentów z krajów UE odbyło jedno- lub dwu-semestralne studia w Polsce, 678 polskich wykładowców prowadziło zajęcia w uczelniach partnerskich w krajach UE. W roku akademickim 2002/2003 na 1.871 uczelni europejskich, które złożyło wnioski o Kontrakt Uczelniany, 120 pochodziło z Polski. W programie biorą udział największe i najbardziej znane polskie szkoły wyższe, ale większość naszych reprezentantów to uczelnie, które powstały po 1990 roku, często o zasięgu lokalnym.
Od roku akademickiego 2003/3004 weszły w życie zmiany dotyczące dotychczasowego Kontraktu Uczelnianego programu Erasmus. Najważniejsze z nich to: zastąpienie wniosku o Kontrakt Uczelniany wnioskiem o Kartę Erasmusa (Erasmus University Charter) uprawniającą uczelnię do udziału w programie w latach 2003-2007; wymóg składania do Komisji Europejskiej oddzielnych wniosków o dofinansowanie projektów wielostronnych; przekazanie zarządzania funduszami na organizację wymiany (Organisation of Mobility) i część działań związanych z ECTS Agencjom Narodowym w poszczególnych krajach.
Od 1 listopada ubiegłego roku każda uczelnia zamierzająca brać udział w programie składa wniosek o uczestnictwo w programie czyli o Kartę Erasmus do Komisji Europejskiej.
Aby wziąć udział w projektach wielostronnych, dotyczących tworzenia programów nauczania (Curriculum Development projects), uczelnia koordynująca projekt składa osobne wnioski dla każdego projektu do Komisji Europejskiej. Uczelnie, które zamierzają uczestniczyć w takich projektach w charakterze partnera powinny nawiązać kontakt z instytucją koordynującą.
O fundusze na organizację wymiany uczelnie będą wnioskować bezpośrednio do macierzystych Agencji Narodowych wiosną 2003 roku (marzec – kwiecień). Wniosek o dofinansowanie OM składany będzie wraz z wnioskiem o fundusze na stypendia dla studentów i granty dla nauczycieli akademickich.