Koper włoski, fenkuł

Foeniculum vulgare Miller

Opis. Bylina, w nie sprzyjających warunkach roślina jednoroczna, należąca do rodziny baldaszkowatych (Apiaceae syn. Umbelliferae), jest bardzo podobna do kopru ogrodowego. Osiąga wysokość 1—2 m. Cała roślina ma silny, korzenny zapach. Liście są trzy-lub czterokrotnie pierzaste, o odcinkach włosowatych i długich, skórzastych pochwach. Kwiaty żółte, obfitujące w nektar i dostarczające pożytku pszczołom, są zebrane w baldachy złożone, o 8 —15 szypułach. Owoce barwy zielonej, zielonkawożółtej lub brązowej rozpadają się łatwo podczas ogrzewania na dwie rozłupki. Mają one silny zapach i przyjemny, słodkawy smak.

Kwitnienie : lipiec — październik.
 
Zasięg. Koper włoski rośnie dziko w krajach śródziemnomorskich i dalej na wschód aż po Nepal. Uprawiany jest ponadto prawie we wszystkich cieplejszych okolicach Europy. Głównymi producentami są m.in. Związek Radziecki, Francja, Bułgaria i Japonia. Niekiedy uprawia się wielkoowocowy koper lewantyński, którego sierpowate owoce osiągają długość 15 mm i mają taki sam smak i zapach jako owoce kopru włoskiego.
 
Uprawa. Koper włoski można uprawiać tylko w ciepłych okolicach o długim, suchym i gorącym lecie. Ta światłolubna roślina wymaga gleb wapiennych, próchnicznych i dostatecznie wilgotnych. Można też uprawiać koper włoski w ogródkach przydomowych lub skrzynkach balkonowych, aby mieć świeże aromatyczne i zasobne w witaminy ziele.
 
Zawartość substancji i działanie. Owoce kopru włoskiego zawierają — między innymi - olejek lotny pobudzający apetyt, przyspieszający trawienie i zapobiegający wzdęciom.
 
Przyprawa i jej zastosowanie. Przyprawę stanowią głównie owoce kopru włoskiego, niekiedy młode liście i grube, delikatne łodygi odmiany słodkiej. Koper włoski jest znany od dawien dawna jako roślina przyprawowa i lecznicza. W starożytności odgrywał ważną rolę jako afrodyzjak (środek wzmagający popęd płciowy). Koper włoski jest używany przede wszystkim w Europie Południowej podobnie jak u nas koper ogrodowy. Całymi bądź tłuczonymi owocami przyprawia się ciasta, chleb i sosy, świeżymi liśćmi — sałatę, masło ziołowe, ryby, zupy rybne (np. prowansal-ską bouillabaisse), mięso duszone oraz różne gatunki serów. W Europie Południowej gospodynie dodają go chętnie do twarogu. Liście nadają pikantny smak ziemniakom w mundurkach. Ta intensywna przyprawa oszczędnie użyta harmonizuje z koprem ogrodowym, czosnkiem, cebulą i innymi ziołami. Zgrubiałe łodygi kopru włoskiego są popularnym warzywem i nadają się również na sałatę. We Francji i Włoszech bardzo lubiana jest odmiana słodka (var. dulce Thell), której grube, soczyste ogonki liściowe stanowią delikatne warzywo. Owoce kopru włoskiego znajdują zastosowanie w produkcji likierów, w przemysłach perfumeryjnym i farmaceutycznym.