
Najważniejsze unijne organizacje sektora rolno-spożywczego – w tym Copa-Cogeca, AVEC, CEFS, CEPM, CIBE, EFFAT, ePURE, iEthanol, SELMA oraz Via Campesina – wystosowały wspólny komunikat potępiający forsowaną przez Komisję Europejską umowę handlową UE–Mercosur.
Zdaniem sygnatariuszy, porozumienie to zdradza europejskich rolników, pracowników, konsumentów i środowisko, a jego skutki mogą być katastrofalne dla całego unijnego sektora rolno-spożywczego.
Organizacje ostrzegają, że umowa umożliwi niezrównoważony, bezcłowy import produktów rolnych takich jak ryż, drób, wołowina, cukier, kukurydza czy etanol – często wytwarzanych w krajach Mercosur (Brazylia, Argentyna, Paragwaj, Urugwaj) w oparciu o znacznie słabsze normy środowiskowe, sanitarne i społeczne niż te obowiązujące w Unii Europejskiej.
W Brazylii dopuszczonych jest m.in. ponad 30 substancji czynnych w uprawie trzciny cukrowej, które w UE są całkowicie zakazane.
Podobnie – aż 52% substancji stosowanych w uprawie kukurydzy w krajach Mercosur nie jest dopuszczonych do użycia w UE.
Skutkiem tego będzie – jak podkreślają organizacje – dumping środowiskowy i społeczny, w którym unijni rolnicy, zmuszeni do przestrzegania wysokich standardów w zakresie ochrony środowiska, praw pracowniczych, dobrostanu zwierząt i emisji CO₂, zostaną wypchnięci z rynku przez tańszy import.
Już dziś jedna trzecia importu drobiu do UE pochodzi z krajów Mercosur, a rosną także dostawy wołowiny, cukru, miodu, kukurydzy i etanolu.
Zdaniem organizacji, brak wzajemności w standardach produkcji i kosztach oraz deregulacja rynków rolnych doprowadzą do spadku cen, likwidacji gospodarstw i zamknięć zakładów przetwórczych w całej Europie.
To z kolei osłabi zaufanie konsumentów do europejskiej żywności i zagrozi utrzymaniu wysokich norm jakościowych i bezpieczeństwa, które od lat stanowią fundament unijnego rolnictwa.
Standardy dobrostanu zwierząt w krajach Mercosur są znacznie niższe niż w UE, co prowadzi do nieuczciwej konkurencji wobec europejskich producentów przestrzegających surowych zasad.
Organizacje zwracają uwagę na ryzyko sanitarne – audyty Komisji Europejskiej (DG SANTE) wykazały niedostatki w systemie kontroli ptasiej grypy w Brazylii, możliwe zaniżanie danych o ogniskach choroby oraz stosowanie zakazanych metod odkażania mięsa drobiowego, takich jak płukanie chlorem.
Brak pełnej identyfikowalności (traceability) w niektórych krajach Mercosur oznacza również, że nie można z całą pewnością ustalić, czy importowana wołowina nie pochodzi z terenów wylesionych.
Kolejnym problemem są słabe standardy ochrony pracowników.
Choć kraje Mercosur ratyfikowały podstawowe konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), w praktyce notuje się naruszenia zakazu pracy przymusowej i pracy dzieci oraz ograniczanie prawa do zrzeszania się i strajku.
Według Global Rights Index (Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych – ITUC) wszystkie kraje Mercosur z wyjątkiem Urugwaju regularnie łamią prawa pracownicze.
To zagraża nie tylko lokalnym pracownikom, ale także wpływa negatywnie na płace, warunki pracy i konkurencję w Europie, poprzez import towarów wytwarzanych w warunkach wyzysku.
Najbardziej niepokojące jest to, że dodane do umowy „zabezpieczenia” są – jak piszą sygnatariusze – wyłącznie zabiegiem komunikacyjnym.
Progi interwencji i klauzule ochronne są ustawione na tak wysokim poziomie, że w praktyce nigdy nie zadziałają.
Nie istnieją też skuteczne mechanizmy sankcji wobec państw łamiących przepisy dotyczące środowiska, pracy czy deforestacji.
„Każdego roku tysiące hektarów lasów w Amazonii są zagrożone wylesieniem w wyniku polityki rolniczej krajów Mercosur. Umowa ta – zamiast temu przeciwdziałać – może ten proces przyspieszyć” – ostrzegają organizacje.
Sygnatariusze komunikatu uznają, że umowa UE–Mercosur jest nie do zaakceptowania – to zdrada europejskich rolników, pracowników i konsumentów, dokonana w imię politycznego kompromisu.
„Potrzebujemy spójnych polityk, które wspierają suwerenność i zrównoważony rozwój UE, a handel międzynarodowy musi być uczciwy i przejrzysty, nie odbywać się kosztem europejskich standardów” – czytamy w oświadczeniu.
�� Pod wspólnym oświadczeniem podpisały się m.in.:
AVEC – Stowarzyszenie Przetwórców Drobiu i Handlu Drobiem w UE
CEFS – Europejskie Stowarzyszenie Producentów Cukru
CEPM – Europejska Konfederacja Producentów Kukurydzy
CIBE – Międzynarodowa Konfederacja Europejskich Producentów Buraka
Copa-Cogeca – zjednoczony głos rolników i ich spółdzielni w UE
EFFAT – Europejska Federacja Związków Zawodowych Żywności, Rolnictwa i Turystyki
ePURE – Europejskie Stowarzyszenie Etanolu Odnawialnego
iEthanol – Europejskie Stowarzyszenie Etanolu Przemysłowego i Napojowego
SELMA – Zrównoważone Europejskie Stowarzyszenie Mięsa i Hodowli
Via Campesina – Koordynacja Rolników i Producentów w Europie
oprac, e-mk, ppr.pl