Doświadczenie w IZ ZZD Pawłowice
Prawidłowe żywienie krów w okresie zasuszania stanowi podstawę sukcesu w produkcji mleka. W okresie zasuszania przybiera na wadze zarówno płód jak i macica. Ponadto rozpoczyna się mineralizacja szkieletu płodu oraz rozwój gruczołów mlecznych jako przygotowanie do następnej laktacji.
W czasie zasuszania mogą powstawać rezerwy, z których krowy mogą korzystać podczas laktacji. Należy jednak zapobiegać nadmiernemu odkładaniu tłuszczu, ponieważ „tłuste" krowy na początku laktacji pobierają mniej paszy. Ponadto mogą szybko pojawić się problemy przy wycielaniu i z płodnością. Występowanie chorób związanych z przemianą materii jest również bardzo silnie związane z żywieniem krów w okresie zasuszenia. Dzienne zapotrzebowanie płodu w okresie wzrostu jest niewielkie, zapotrzebowanie na energię odpowiada jedynie wydajności od 4 do 6 kg mleka, a zaptrzebowa-nie na białko tylko wydajności od około 7 do 9 kg mleka. Dlatego w zależności od masy krowy należy pokryć zapotrzebowanie w okresie zasuszania na: energię od 50 do 60 MJ NEL i zapotrzebowanie na białko dostępne w jelicie (nXP) od 1100 do 1200 g dziennie na sztukę. Jakie wymagania powinna spełniać pasza, przedstawiamy to poniżej.
Dużo włókna i mało energii
W pierwszej fazie okresu zasuszenia (6-4 tyg. przed wycieleniem) dawka pokarmowa musi być uboga w energię i mieć dużą objętość. W ten sposób można osiągnąć uczucie sytości u krów, bez otłuszczania zwierząt. W tym czasie krowy pobierają około 12 kg suchej masy dziennie (tabela 1). W związku z tym do skarmiania najbardziej pożądane są pasze strukturalne takie jak słoma, siano i kiszonki z powiędniętych roślin.
Tabela 1. Przykłady dawek dla krów w okresie zasuszania( kg, 6-4 tydzień przed wycieleniem)
Kiszonka z trawy (40% s.m. 2 pokos) |
18 | 12 | 24 | 17 |
Kiszonka z kukurydzy (30% s.m., bogata w ziarno) |
5 | 8 | - | 4 |
Siano łąkowe (2 pokos) | - | 2 | - | 4 |
Stoma jęczmienna | 3 | 3 | 2 | - |
Sano Kuhgoldmineral | 0,15 | 0,15 | 0,15 | 0,15 |
Udział kiszonki z kukurydzy jest mocno zredukowany. Pasza o zbyt dużej zawartości energetycznej przy zaawansowanej cielności odbija się negatywnie między innymi na pobranie paszy po wycieleniu, poprzez to wpływa negatywnie na pokrycie potrzeb energetycznych po rozpoczęciu laktacji. Następstwem zmniejszonego pobrania paszy na początku laktacji są zachorowania związane z przemianą mineralną i zaburzenia w płodności.
Przygotowanie krów do rozpoczęcia laktacji
W ostatnie trzy tygodnie ciąży krów w okresie zasuszenia powinno się
stopniowo przechodzić na dawkę pokarmową dla krów będących w czasie
laktacji. Z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na składniki pokarmowe i
ograniczone pobieranie paszy przy końcu cielności powinno zwiększać się ilość
paszy treściwej w dawce do 3 kg na sztukę dziennie (tabela 2)
Braki białkowe i energetyczne zwierzęta próbują kompensować sobie poprzez
wykorzystanie tłuszczu ciała, co może prowadzić do przetłuszczeń wątroby
i wywołania gorączki mlecznej. Skarmianie paszy treściwej trzy tygodnie przed
wycieleniem służy równoczesnemu przygotowaniu bakterii żwacza i wpływa
pozytywnie na rozwój kosmków, dzięki czemu ulega poprawie zdolność
trawienna żwacza.
Jako komponenty paszy treściwej w dawce podawany jest jęczmień i
poekstrakcyjna śruta soja poekstrakcyjna. Skarmianie 3 kg jęczmienia na sztukę
dziennie wpływa nie tylko na podwyższenie energii paszy, ale także jest
dodatkowo efektywnym środkiem zapobiegawczym przeciw gorączce mlecznej. Dzięki
temu osiąga się łatwo obniżenie wartości pH w zwa-czu, a także we krwi, co
powoduje w konsekwencji podwyższone wydzielanie para-thormonu. Aten z kolei
odpowiedzialny jest za wykorzystanie wapnia znajdującego się w kościach i tym
samym zapobiega gorączce mlecznej, która znana również jako porażenie poporodowe, jest zaburzeniem w gospodarce
mineralnej organizmu. Praktycznie wynika ona z braku wapnia przy początku
laktacji, gdyż duże zapotrzebowanie na wapń na początku laktacji krowa musi
kompensować w ten sposób, że pozyskuje wapń z kości. Tą funkcję przejmuje
parathormon, który jest tylko wówczas wytwarzany, względnie aktywowany w
odpowiedniej ilości, kiedy wartość pH krwi w okresie zasuszenia nie wzrasta
poprzez zbyt duże ilości wapnia.
Tabela 2. Pasza przygotowawcza (kg, od trzeciego tygodnia przed wycieleniem)
Kiszonka z trawy (40% s.m. 2 pokos) | 18 | 12 | 24 | 17 |
Kiszonka z kukurydziana (30% s.m., bogata w ziarno) | 5 | 8 | - | 4 |
Siano łąkowe (2 pokos) | - | 2 | - | 4 |
Stoma jęczmienna | 3 | 3 | 2 | - |
Jęczmień | 3 | 3 | 3 | 3 |
Soja poekstr. 44% | 0,8 | 1 | 0,5 | 0,5 |
Sano Optima 30 | 0,15 | 0,15 | 0,15 | 0,15 |
Mniej wapnia zapobiega gorączce mlecznej
Zapobieganiu klasycznej gorączce mlecznej, wynikającej z zaburzeń przemiany wapnia po wycieleniu służy żywienie krów w okresie zasuszania ubogie w wapń, często nawet poniżej ogólnie przyjętych zaleceń. W okresie zasuszania zalecane jest od 25 do 30 g fosforu i co najmniej 16 g magnezu na sztukę dziennie. Stosunek wapnia do fosforu powinien być węższy jak w czasie laktacji i wynosić możliwie poniżej 1,4:1. Z tej przyczyny krowy potrzebują podczas okresu zasuszenia paszy mineralnej z niewielką ilością wapnia i większym udziałem fosforu i magnezu.
Dla krów zasuszonych Sano Optima 30
Sano Optima 30 jest premiksem specjalnie opracowanym dla krów w okresie zasuszania. Wyróżnia się on odwróconym stosunkiem wapnia do fosforu (8% Ca, 13% P) i wysoką zawartością magnezu (3%). Taki skład zapobiega występowaniu gorączki mlecznej. Dzięki podawaniu niewielkich ilości wapnia podczas okresu zasuszania utrzymywany jest niski poziom wapnia we krwi, co sprzyja wytwarzaniu większych ilości parathormonu. Prowadzi to do podwyższonej mobilizacji wapnia z kości podczas rozpoczęcia laktacji i zapobiega występowaniu gorączki mlecznej.
Wyższa płodność dzięki 1.000.000 j.m. witaminy A w Sano Optima 30
Witamina A ma bardzo duże znaczenie przy przemianach energetycznych i białkowych, a także przy płodności oraz przy ochronie i odbudowywaniu skóry i śluzówki. Odpowiednie zaopatrywanie krów w witaminę A ma także wpływ na zdrowotność cieląt. Cielę w tonie krowy i w pierwszych dniach, gdy jest karmione tylko siarą (1 tydzień po porodzie) jest wyłącznie zaopatrywane w witaminę A przez krowę-matkę. Witamina A zwiększa powstawanie przeciwciał i przez to podnosi odporność organizmu na choroby. Przy braku witaminy A podczas ciąży może dochodzić do ułomności rozwojowych cielęcia w łonie matki.
Zdrowe wymiona dzięki 1000 mg witaminy E
Witamina E ma duże znaczenie w przemianie mięśniowej. Przez ochronę i stymulację mięśni wspomaga wydalenie łożyska, co gwarantuje szybki powrót do cyklu rujowego, jak i pozytywnie od-działywuje na płodność. Przez stymulowanie czynności mięśni zwierających ograniczane jest wnikanie bakterii do wymion i w ten sposób zapobiega się występowaniu chorób wymion.
Poprawa gospodarki wapniowo-fosforowej dzięki zawartości 130.000 j.m. witaminy D
Witamina D reguluje całą gospodarkę wapniowo-fosforową u zwierząt. Dlatego też odgrywa szczególną rolę przy zapobieganiu i leczeniu gorączki mlecznej.
Cynk jako ochrona skóry i kopyt
Dawka 6.000 mg cynku gwarantuje pokrycie zapotrzebowania na ten pierwiastek, który wraz z substancjami biologicznie czynnymi odpowiada za stan racic u krów. Dzięki czemu zostaje stworzona podstawa dla uzyskania optymalnej motoryki zwierzęcia. Właśnie ten aspekt przy krowach wysoko wydajnych jest jednym z podstawowych wymogów, ponieważ fundament jakim jest zdrowie jest punktem wyjścia dla wysokiej wydajności i długiego okresu użytkowania.
Wyniki doświadczenia w IZ ZZD Pawłowice
W IZ ZZD Pawłowice dzięki przychylności dyrektora dr Ireneusza Dymarskiego Sano przeprowadziło doświadczenie, nad którym bezpośrednią pieczę sprawował kierownik działu hodowli bydła dr Józef Jażdżewski. Doświadczenie polegało na tym, że jedną grupę żywiono w okresie zasuszania premiksem Sano Optima 30 (Ca-8%, P-13%), a drugą przez cały czas (laktacja + zasuszanie) premiksem Sano Kuhgold (Ca-15%, P-6%). Wyniki doświadczenia przedstawiono w tab. 3 i 4.
Doświadczenie jednoznacznie wykazało, że krowy otrzymujące w 3 ostatnich tygodniach premiks Sano Optima 30 uzyskały nie tylko o 341 kg wyższą wydajność mleka w pierwszych 100 dniach laktacji, ale także cechowały się krótszym okresem spoczynku (o 17,5 dnia), krótszym okresem między-ciążowym (o 6 dni), lepszym wskaźnikiem unasienień (2,12 v. 2,24). Podawanie w okresie zasuszania premiksu Sano Optima 30 znacznie obniżyło prawie dwukrotnie częstotliwość występowania zaburzeń metabolicznych oraz zaburzeń w rozrodzie.
Tabela 3. Produkcja mleka od krów otrzymujących w okresie zasuszania premiks Optima 30 i Kuhgoldmineral (wydajność mleka w 100 dniach laktacji = 6 -105 po ocieleniu)
Premiks | n | kg mleka | kg tłuszczu | % tłuszczu | kg białka |
% białka |
kg tł. + kg białka |
Optima 30 | 41 | 3701 | 166,4 | 4,50 | 117,1 | 3,16 | 283,5 |
Kuhgoldmineral | 46 | 3360 | 149,2 | 4,44 | 103,7 | 3,09 | 252,9 |
Różnica | - | +331 | +17,2 | +0,06 | +13,4 | +0,07 | +30,6 |
Tabela 4. Poziom komórek somatycznych (Iks) w mleku, wskaźniki rozrodu oraz częstotliwość zaburzeń u krów otrzymujących w okresie zasuszania premiks Optima 30 i Kuhgoldmineral
Premiks | n | lks (w tys. w 1 ml) | okres spoczynku (dni) | wskaźnik unaniesień | okres międzyciążowy | częstotliwość zaburzeń metabolicznych (%) | częstotliwość zaburzeń w rozrodzie (%) |
Optima 30 | 41 | 293 | 65,8 | 1,12 | 114,0 | 17,3 | 32,4 |
Kuhgoldmineral | 46 | 292 | 83,3 | 2,24 | 120,0 | 31,8 | 60,9 |
Różnica | - | +1 | -17,5 | -1,12 | -6,0 | -14,5 | -28,5 |
Podsumowując stwierdzić można, że prawidłowe żywienie krów w okresie
zasuszania, w tym podawanie premiksu Sano Optima 30 przyczynia się do wyższej
wydajności krów oraz powoduje mniej zaburzeń metabolicznych i w rozrodzie.
(rk)