Wołowina jest drugim obok mleka podstawowym produktem uzyskiwanym od bydła. W Polsce dominuje bydło mleczne i trudno się dziwić, że wyprodukowana na bazie tych sztuk wołowina jest miernej jakości. Cenne tusze i wysokiej jakości mięso można uzyskać tylko od ras mięsnych lub ich mieszańców. Ich mięśnie wyróżniają się kruchością, soczystością i niewielkim otłuszczeniem.
W zależności od uwarunkowań przyrodniczo - gospodarczych oraz posiadanej bazy paszowej przebieg opasu młodego bydła może być intensywny, półintensywny lub ekstensywny.
OPAS INTENSYWNY
Zwierzęta utrzymywane są przez cały okres opasu w pomieszczeniach, na
stanowiskach lub w systemie wolnostanowiskowym i żywione paszami konserwowanymi
( kiszonki, siano, pasze treściwe z dodatkami mineralno - witaminowymi ). W
systemie tym występują duże nakłady pracy. Dobowe przyrosty przekraczają 1000 g,
a masa ciała buhajków na końcu opasu wynosi: 450 - 500 kg ( 10 - 12 miesiąc
życia ), 500 - 600 kg ( 14 - 18 m-c ), 700 - 800 kg ( 14-30 m-c ).
Do tego
systemu najbardziej nadają się rasy o wysokim potencjale wzrostu, opasane do
wysokich mas ciała.
OPAS PÓŁINTENSYWNY
Półintensywny system opasania składa się z okresu przygotowawczego i właściwego. W okresie przygotowawczym opasy przebywają na pastwisku, które stanowi jedyną ich paszę. Po zakończeniu sezonu pastwiskowego prowadzony jest tucz właściwy. Dobowe przyrosty kształtują się w granicach 650 - 1000 g. Do tego opasu najlepiej nadają się cielęta urodzone w sezonie jesiennym, gdyż okres ich odchowu przypada na zimę, a okres przygotowawczy na lato, co pozwala na utrzymanie pastwiskowe lub stosowanie tanich zielonek.
OPAS EKSTENSYNY
Cechą charakterystyczną tego opasu jest oparcie żywienia na paszach gospodarskich - pastwisku latem oraz kiszonkami i sianem zimą. Do tego opasu predysponowane są jałówki i wolce. System ten pozwala na dostosowanie żywienia do sezonowej podaży pasz w gospodarstwie. Obfite żywienie występuje w okresie, gdy są do dyspozycji duże ilości tanich pasz własnej produkcji oraz produktów ubocznych przemysłu rolno - spożywczego. Natomiast w okresie zimowym przy niedoborze paszy żywienie jest uboższe. Przy tym systemie opsu dobowe przyrosty dochodzą do 650 g. Do opasu ekstensywnego najodpowiedniejsze są rasy o niskim potencjale wzrostu, opasane do niższych mas ciała.
Podejmując chów stada krów - matek trzeba porównać opłacalność tej gałęzi
produkcji z opasem buhajków i jałówek, i na tej podstawie ustalić, czy bardziej
opłacalne jest uzyskiwanie potomstwa do opasu od własnych krów, czy jego zakup.
Utrzymanie stada krów - matek wymaga posiadania odpowiedniej powierzchni użytków
zielonych. Gospodarstwa nie dysponujące nimi zwykle muszą kupować cielęta do
opasu.
Cykl produkcyjny w stadzie bydła mięsnego wyznaczany jest terminem
kryć, ocieleń i odsadzania cieląt od krów. Skrócenie czasu trwania tych
kolejnych faz sprzyja lepszej organizacji pracy, właściwemu nadzorowi zwierząt i
lepszemu wykorzystaniu pastwisk.
Wyróżnia się następujące sezony ocieleń:
W pierwszym i drugim modelu produkcyjnym krowy cielą się w oborze, przed rozpoczęciem sezonu pastwiskowego. Wymaga to jednak posiadania większej powierzchni w budynkach inwentarskich, większej ilości pasz i słomy do ścielenia oraz zwiększonego nakładu pracy.
Wśród występujących w Polsce ras bydła mięsnego wymagane jest zwykle 2/3 masy ciała krów dorosłych w wieku 15 miesiąca życia. Przy założeniu, że masa ciała krów dorosłych wynosi ok. 600 kg kwalifikacja jałówek do rozrodu wymaga uzyskania ok. 400 kg masy ciała w wieku 15 miesięcy.
Przy kwalifikacji przeżyciowej bydła rzeźnego oprócz oceny wzrokowej stosuje się również ocenę dotykową, określając za pomocą tzw. chwytów rzeźnickich stopień umięśnienia i otłuszczenia poszczególnych partii ciała. Z uwagi na duże trudności z prawidłową oceną wartości rzeźnej żywych zwierząt w Polsce stopniowo wprowadza się poubojową ocenę zwaną systemem EUROP. Przy klasyfikacji poubojowej tusz wołowych miernikiem jest ocena wzrokowa odsłoniętych mięśni po zdjęciu skóry. W zależności od płci i wieku ubitych zwierząt zalicza się tusze do jednej z 7 kategorii:
Elementem oceny tusz wołowych w systemie EUROP jest stan umięśnienia i otłuszczenia tuszy po obróbce poubojowej. W klasyfikacji EUROP ustanowiono pięć klas jakościowych wg umięśnienia i oznacza się je literami ( E, U, R, O, P ) oraz pięć klas według otłuszczenia, które oznacza się cyframi ( 1 - 5 ). Odpowiednie kombinacje wynikające z tych ocen dają klasy handlowe.