Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Zgierskiej zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie na ,,Najlepszy Produkt Agroturystyczny w 2007 roku . Jak się nazywa nagrodzony produkt ?
Zbigniew Hauke: - Opracowany przez nas pogram edukacji regionalnej pt.: "Wozem drabiniastym przez wieś śladami tradycji, zanikających zawodów i umiejętności w gospodarstwach agroturystycznych"". otrzymał I nagrodę Międzynarodowych Targów Poznańskich w konkursie na "Najlepszy Regionalny Produkt Agroturystyczny w 2007r."Nagrodę tę odebrałem w dniu 29.09.2007r. podczas Międzynarodowych Targów Hodowli, Ogrodnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich FARMA 2007.Nagrodą było bezpłatne i wyposażone stoisko podczas Międzynarodowych Targów Agroturystycznych TOUR - SALON, które odbyły się w dniach 24-27 października 2007r. w Poznaniu. W drodze porozumienia na rozszerzonym stoisku pod nazwą ŁÓDZKIE prezentowali się: Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Zgierskiej, Gmina Zgierz, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego i Fundacja Rozwoju Gmin PRYM .Koordynatorem działań promocyjnych i organizacyjnych buł Urząd Marszałkowski w Łodzi.
Czy mógłby Pan przybliżyć nam główne założenia nagrodzonego produktu turystycznego ?
Zbigniew Hauke: - Produkt (program) zlokalizowany jest na terenie czterech sąsiadujących ze sobą wsi w gminie Zgierz, powiat zgierski, województwo łódzkie. Zachowane dziedzictwo kulturowe opisane w programie ukształtowane zostało przez wpływy etnograficzne regionu łęczyckiego. Produkt w postaci programu edukacji regionalnej realizowany jest we wzajemnej współpracy między pięcioma gospodarstwami agroturystycznymi zrzeszonymi w Stowarzyszeniu Agroturystycznym Ziemi Zgierskiej, z których każde ocaliło od zapomnienia zanikającą umiejętność lub tradycyjny zawód i prezentuje go turystom w powiązaniu z innymi podmiotami zachowując w ten sposób lokalne tradycje wiejskie. Między współpracującymi gospodarstwami turyści przewożeni są wozami drabiniastymi bądź bryczkami w zaprzęgach konnych. Rolę przewodnika towarzyszącego turystom na trasie wycieczki pełni gospodarz - regionalista, którego gawędy o sprzęcie i narzędziach w tradycyjnym gospodarstwie i warsztacie wiejskim uzupełniają pokaz. Turyści obserwują pokaz, a następnie czynnie uczestniczą w programie obsługując dawne sprzęty gospodarstwa wiejskiego i narzędzia. Realizacja całości produktu (programu) trwa ok. 8 godz. i kończy się ogniskiem z udziałem kapeli ludowej z sąsiedniej gminy. Przy ognisku następuje podsumowanie zdobytych informacji o regionie. Dla dzieci i młodzieży przewidziano konkurs z nagrodami, którymi są wytwory sztuki ludowej (papieroplastyka) lub małe podkowy „na szczęście” ze Starej kuźni. W programie jednorazowo może uczestniczyć do 50 osób.
Jakie podmioty są zaangażowane w tworzenie produktu ?
Zbigniew Hauke: - Inicjatorem i głównym podmiotem zaangażowanym w tworzenie produktu jest Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Zgierskiej, które wykorzystało potencjał pięciu gospodarstw agroturystycznych posiadających tradycyjny charakter wiejski oraz wyposażenie konkretnego warsztatu pracy, np.: młyn, kuźnia.
Gospodarstwa te i inne podmioty zaproszone do programu - piekarnia, Koło Gospodyń Wiejskich, Gminny Ośrodek Kultury, kapela ludowa braci Majchrzaków - zostały zainteresowane współpracą w realizacji programu edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w regionie.Koło Gospodyń Wiejskich w Białej wytypowało warsztat papieroplastyki twórczyni ludowej Genowefy Gębickiej do udziału w programie jako przykład regionalnego rękodzieła ludowego. Genowefa Gębicka wielokrotnie prowadziła warsztaty z papieroplastyki w szkołach, w ośrodkach kultury, prezentowała swoje wytwory na stoiskach podczas imprez o charakterze regionalnym.
PPHU Naturex - tradycyjna piekarnia w Białej udostępniła do zwiedzania warsztat piekarniczy umożliwiając turystom udział w wyjmowaniu lub wkładaniu bochnów chleba do pieca, także jako przykład wykorzystania mąki pozyskanej w zwiedzanym wcześniej młynie. Piekarnia pracuje w oparciu o receptury wypieku przekazane przez gospodynie wiejskie. Gospodarstwo agroturystyczne ,,Pod akacjami’’na przestrzeni kilku lat zgromadziło z terenu okolicznych wsi dawny sprzęt i narzędzia używane w domu i zagrodzie. Sprzęt został poddany renowacji i przystosowany do użytkowania na co dzień zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. W gospodarstwie zbudowano wozy drabiniaste przystosowane do przewozu ludzi, zgromadzono i odrestaurowano bryczki i sanie. Gospodarz - regionalista pełni rolę przewodnika wykorzystując wiedzę własną i pozyskaną od starszych wiekiem mieszkańców.
Stara kuźnia - kowal reaktywował dla potrzeb edukacyjnych nieużywane od wielu lat narzędzia: miech kowalski, zestaw młotów, kowadło w celu przeprowadzenia pokazu kucia podkowy. Przygotowuje także podkówki na nagrody w konkursie wiedzy regionalnej.
Właściciel gospodarstwa agroturystycznego ,,Ciosenka’’we wsi Ciosny udostępnił dwupiętrowe wnętrze młyna umożliwiając turystom obserwację całego procesu przemiału ziarna od wniesienia worków ze zbożem, poprzez oczyszczanie, mąkę razową, aż do uzyskania mąki białej po oddzieleniu otrąb. Ponadto w ramach produktu - programu uprawniony pracownik gospodarstwa uruchamia trak mechaniczny (tartak) i demonstruje powstawanie desek z bala, tzw. "okrąglaka".
Gminny Ośrodek Kultury i stajnia Ceduła rozprowadzają ofertę opisywanego programu edukacyjnego, stanowią bazę potencjalnych uczestników programu edukacji regionalnej, którzy wywodzą się z przebywających tu wczasowiczów i uczestników "zielonych szkół" (Ośrodek) i amatorów jazdy konnej korzystających z pokoi gościnnych (stajnia Ceduła). Oba podmioty udostępniają wyposażenie i teren w celach poznawczych i rekreacyjnych.
Stowarzyszenie Agroturystyczne Ziemi Zgierskiej nawiązało kontakt z kapelą w celu uzupełnienia treści produktu (programu) - ludowym repertuarem muzycznym i dla podniesienia atrakcyjności spotkań przy ognisku. Szkoły podstawowe i gimnazja z terenu gminy Zgierz - oferta programu była konsultowana z nauczycielami i zaakceptowana jako interesująca forma realizacji treści zawartych w edukacyjnej ścieżce regionalnej. Pierwszymi odbiorcami programu byli uczniowie miejscowych szkół z terenu gminy Zgierz, co utwierdziło nas w przekonaniu, że program spełnia oczekiwania. Walory edukacyjne i krajoznawczo-rekreacyjne programu wpłynęły na szeroką popularyzację i promocję także wśród turystów indywidualnych - mieszkańców okolicznych miast (Łódź, Zgierz); Program jest realizowany bez względu na porę roku.
Jaki jest związek produktu z regionem ?
Zbigniew Hauke: - Zgromadzony sprzęt dawnego gospodarstwa wiejskiego w zdecydowanej większości pochodzi z okolicznych wsi, tj.: Dzierżąznej, Swobody, Kolonii Głowy, Jeżewa, Bądkowa, Białej i Sokolnik. Natomiast kierat, znanej w regionie na przełomie IX i XX w. firmy Juliusza Hoffmana, ślusarza ze Zgierza1), został wykupiony ze złomowiska. Bryczki pochodzą z Podgórzyc, Parzęczewa i Rosanowa - miejscowości leżących w regionie łęczyckim. Wozy drabiniaste i sanie zrekonstruowano w oparciu o ich wraki i opisy starych gospodarzy2) pamiętających pierwotny wygląd.
Reaktywowana dla potrzeb edukacyjnych Stara kuźnia istnieje w tym samym miejscu w Dzierżąznej od co najmniej 100 lat, bo była warsztatem dziedzicznym. Zostały tu zachowane wszystkie podstawowe i typowe urządzenia i narzędzia kowalskie z przeszłości).
Młyn wodny nad rzeką Ciosenką istnieje od II połowy XVI w. Prawdopodobnie dotrwał do początków XX w. jako budowla drewniana. Przed I wojną światową postawiony został obecny budynek murowany . Młyn ten wyposażony jest w urządzenia i stolarkę charakterystyczną dla małych młynów o mocy przerobowej 2-4 tony ziarna na dobę.
Piekarnia PPHU Naturex wypieka pieczywo w tradycyjnym piecu opalanym drewnem. Stosuje się tu procedurę wypieku na naturalnym zakwasie przejętą od starych gospodyń wiejskich. Wypieki tej piekarni pretendują do uzyskania certyfikatu produktu regionalnego. Koło Gospodyń Wiejskich w Białej kultywuje tradycje ludowe regionu.
Twórczyni ludowa Genowefa Gębicka (80 lat) jest autorką prac z zakresu papieroplastyki - pająki z bibuły i słomy, kwiaty, ozdoby. Jest to rękodzieło ludowe charakterystyczne dla tego regionu, gdyż twórczyni wywodzi się ze wsi Śladków położonej w gminie Zgierz na pograniczu ziemi zgierskiej i łęczyckiej. Posiadane umiejętności wyniosła z domu rodzinnego. Przędzie wełnę na kołowrotku, co fascynuje turystów. Jej mieszkanie jest wypełnione kolorowymi kwiatami z bibuły i ludowymi pająkami. Kapela ludowa to autentyczni muzycy dawnych wesel i zabaw wiejskich, posiadają repertuarze folklor muzyczny nawiązujący do regionu łęczyckiego.