Rada dała ostateczne zielone światło dla zmienionej dyrektywy UE w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Zmieniona dyrektywa rozszerza zakres na mniejsze aglomeracje, obejmuje więcej zanieczyszczeń, w tym mikrozanieczyszczeń, i przyczynia się do neutralności energetycznej. Nowe przepisy są jednym z kluczowych rezultatów unijnego planu działania na rzecz zerowego poziomu zanieczyszczeń.
Więcej aglomeracji i więcej zanieczyszczeń Zgodnie ze zmienioną dyrektywą państwa członkowskie muszą zbierać i oczyszczać ścieki ze wszystkich aglomeracji powyżej 1000 równoważnych mieszkańców - miara stosowana do obliczania zanieczyszczenia ścieków komunalnych - zgodnie z minimalnymi standardami UE (zamiast progu 2000 równoważnych mieszkańców ustalonego w poprzednich przepisach).
Aby lepiej radzić sobie z zanieczyszczeniem i zapobiegać zrzutom nieoczyszczonych ścieków komunalnych do środowiska, wszystkie aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców od 1 000 do 2 000 muszą być wyposażone w systemy zbierania, a wszystkie źródła ścieków bytowych muszą być podłączone do tych systemów do 2035 roku.
W przypadku takich aglomeracji do 2035 r. państwa członkowskie będą musiały usuwać biodegradowalną materię organiczną ze ścieków komunalnych (oczyszczanie wtórne), zanim zostaną one odprowadzone do środowiska. Odstępstwa będą miały zastosowanie do państw członkowskich, w których zasięg systemów zbierania jest bardzo niski i dlatego wymagałby znacznych inwestycji. Państwa członkowskie, które niedawno przystąpiły do UE i dokonały już znaczących inwestycji w celu wdrożenia obecnej dyrektywy (tj. Rumunia, Bułgaria i Chorwacja), również mogą skorzystać z odstępstw.
Do 2039 r. usuwanie azotu i fosforu (oczyszczanie trzeciorzędowe) będzie obowiązkowe dla oczyszczalni ścieków komunalnych oczyszczających ścieki komunalne o obciążeniu równym 150 000 mieszkańców i większym. W przypadku tych oczyszczalni ścieków komunalnych do 2045 r. państwa członkowskie będą musiały zastosować dodatkowe oczyszczanie w celu usunięcia mikrozanieczyszczeń, znane jako oczyszczanie czwartorzędowe.
Mikrozanieczyszczenia
Producenci farmaceutyków i kosmetyków - głównego źródła mikrozanieczyszczeń w ściekach komunalnych - będą musieli pokryć co najmniej 80% dodatkowych kosztów czwartorzędowego oczyszczania, w ramach systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR) i zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci".
W kierunku neutralności energetycznej
Sektor oczyszczania ścieków komunalnych może odegrać ważną rolę w znacznym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych i pomóc UE w osiągnięciu celu neutralności klimatycznej. Nowe przepisy wprowadzają cel neutralności energetycznej, co oznacza, że do 2045 r. miejskie oczyszczalnie ścieków oczyszczające ładunek 10 000 równoważnych mieszkańców i więcej będą musiały wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych wytwarzaną przez odpowiednie zakłady.
Co dalej?
Przyjęcie dyrektywy stanowi ostatni krok w zwykłej procedurze ustawodawczej. Dyrektywa zostanie teraz podpisana i opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE. Wejdzie ona w życie dwudziestego dnia po publikacji. Państwa członkowskie UE będą następnie miały do 31 miesięcy na dostosowanie swoich przepisów krajowych do nowych zasad ("transpozycja dyrektywy").
Kontekst
Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych została przyjęta w 1991 roku. Celem tej dyrektywy była "ochrona środowiska przed niekorzystnymi skutkami zrzutów ścieków ze źródeł miejskich i określonych gałęzi przemysłu". W 2019 r. Komisja przeprowadziła ocenę dyrektywy. Ocena potwierdziła, że poprzednia dyrektywa okazała się bardzo skuteczna w zmniejszaniu zanieczyszczenia wody i poprawie oczyszczania ścieków w ciągu ostatnich trzech dekad. Wykazała jednak również, że nadal istnieją źródła zanieczyszczeń, które nie zostały jeszcze odpowiednio uwzględnione w obowiązujących przepisach. Obejmowały one zanieczyszczenia z mniejszych aglomeracji i szerokie spektrum szkodliwych mikrozanieczyszczeń.
Ponadto w ocenie podkreślono, że sektor ścieków komunalnych jest jednym z największych konsumentów energii w sektorze publicznym. Komisja przedłożyła wniosek dotyczący zmienionej dyrektywy w dniu 26 października 2022 r. Obaj współprawodawcy osiągnęli porozumienie w sprawie ostatecznego kształtu tekstu w dniu 29 stycznia 2024 r.
oprac, e-mk, ppr.pl