Odpad czy surowiec?-Światowy Dzień Recyklingu

Każdego dnia miliony litrów zużytego oleju kuchennego trafiają do kanalizacji, śmieci lub – co gorsza – na czarny rynek. W niektórych krajach staje się on źródłem poważnych problemów środowiskowych, w innych jest cennym surowcem wykorzystywanym do produkcji biopaliw.

Chiny przez lata walczyły z „gutter oil” – nielegalnym procederem ponownego wykorzystywania zużytego oleju w gastronomii, Japonia przekształca go w paliwo lotnicze, a Londyn zmaga się z tłuszczowymi zatorami w kanalizacji. Tymczasem Polska rozwija nowoczesne systemy zbiórki, które mogą stać się europejskim wzorem w zarządzaniu UCO.

Nielegalny rynek UCO w Chinach: walka z „gutter oil”

Chiny od lat mierzą się z problemem odzyskiwania i ponownej sprzedaży zużytego oleju w gastronomii. Proceder ten polega na pozyskiwaniu tłuszczu z odpadów gastronomicznych, a w skrajnych przypadkach nawet z kanalizacji, po czym jest on oczyszczany i ponownie sprzedawany do użytku spożywczego. Według danych China Food and Drug Administration, jeszcze kilka lat temu nawet 10% oleju używanego w chińskich restauracjach mogło pochodzić z takich źródeł.

Władze Chin podjęły zdecydowane kroki, aby wyeliminować ten proceder. W 2018 roku wprowadzono National Food Safety Standard for Used Cooking Oil (GB 2716-2018), który zobowiązał restauracje do przekazywania UCO wyłącznie licencjonowanym firmom. Dodatkowo wdrożono innowacyjne rozwiązania monitorujące jego obieg:

Technologia blockchain i RFID – restauracje w największych miastach, takich jak Pekin czy Szanghaj, używają inteligentnych pojemników na UCO, które rejestrują każdą partię oleju i umożliwiają jej śledzenie.

Aplikacje mobilne do kontroli przepływu UCO – np. „UCO Tracker” pozwala restauracjom zgłaszać ilości zużytego oleju i zamawiać jego odbiór przez autoryzowane firmy.

Państwowa platforma monitorowania rynku – Shanghai Environmental Energy Exchange wykorzystuje blockchain do transparentnej kontroli przepływu UCO, eliminując ryzyko fałszowania dokumentacji.

Domowy recykling UCO – jak to wygląda na świecie?

Podczas gdy Chiny walczą z nielegalnym obrotem UCO, inne kraje stawiają na rozwój nowoczesnych technologii recyklingu, czego przykładem jest m.in. Japonia:

Japonia – we współpracy z Japan Airlines oraz miastem Yokohama wdrożono program „Fry to Fly”, w ramach którego olej z gospodarstw domowych jest przetwarzany na biopaliwa lotnicze (SAF). W 2025 roku projekt wszedł w zaawansowaną fazę – zebrany olej kuchenny jest wykorzystywany do produkcji SAF, które ma być stopniowo wdrażane w lotach Japan Airlines.

Tajlandia – w 2024 roku uruchomiła 162 punkty zbiórki UCO na stacjach paliw, przetwarzając go na paliwo lotnicze w ramach programu „Fry to Fly”.

Singapur wprowadził programy finansowe, w ramach których mieszkańcy mogą sprzedawać UCO, otrzymując ekwiwalent pieniężny. Miasto wykorzystuje również aplikacje mobilne do monitorowania rynku UCO.

Polska rozwija sieć Olejomatów – nowoczesnych urządzeń umożliwiających mieszkańcom łatwe oddawanie zużytego oleju spożywczego, który następnie podlega recyklingowi i przetwarzaniu na biopaliwa.

Wietnam wprowadza pierwszą sieć automatycznych maszyn do zbiórki UCO, opartą na południowokoreańskiej technologii AI i Flow Metric. Integracja technologii AI z metrykami przepływu pozwala na przewidywanie wzorców zużycia i generowania odpadów, co prowadzi do bardziej efektywnego zarządzania zasobami.

Obok Azji, również w Europie i USA dynamicznie rozwijają się systemy zbiórki i przetwarzania UCO na biopaliwa.

Londyn: co się dzieje, gdy olej nie trafia do recyklingu?

W Londynie problem niewłaściwej utylizacji UCO doprowadził do powstawania tłuszczowych zatorów w kanalizacji, znanych jako fatbergi.

Polska: wzór zarządzania UCO w Europie?

Choć Unia Europejska promuje wykorzystanie UCO w biopaliwach, systemy zbiórki wciąż różnią się między krajami, a w wielu miejscach brakuje odpowiedniej infrastruktury. Niektóre państwa, jak Holandia czy Niemcy, rozwijają efektywne systemy odbioru UCO, ale w innych jego recykling pozostaje wyzwaniem. Polska wdraża kompleksowe rozwiązania zarówno dla gospodarstw domowych, jak i biznesu, które mogą stać się modelem dla innych krajów.

W naszym kraju coraz większą rolę odgrywają Olejomaty – specjalne urządzenia do zbiórki zużytego oleju spożywczego, dostępne w wybranych lokalizacjach. W Polsce działa już blisko 60 Olejomatów, a ich liczba systematycznie rośnie. Umożliwiają one mieszkańcom oddanie UCO w szczelnie zamkniętych plastikowych butelkach, co pozwala uniknąć wylewania oleju do kanalizacji lub wyrzucania go do odpadów zmieszanych. Zebrany olej trafia do dalszego przetwarzania, m.in. na biopaliwa

Dzięki stopniowemu rozwojowi sieci Olejomatów oraz współpracy z samorządami, zwiększa się dostępność tej formy zbiórki..

– Zapotrzebowanie na biopaliwa i inne produkty powstające z UCO rośnie. Jeśli Polska utrzyma tempo rozwoju systemu zbiórki, może stać się liderem w Europie w tej dziedzinie – mówi Małgorzata Rdest, inicjatorka projektu Olejomaty.

Jakie rozwiązania może przyjąć Europa?

Europa może inspirować się globalnymi rozwiązaniami, wprowadzając obowiązkowy monitoring UCO. Nowoczesne technologie, takie jak blockchain czy IoT, mogą zwiększyć przejrzystość systemu i zoptymalizować zbiórkę. Singapur pokazuje, że zachęty finansowe skutecznie angażują mieszkańców, a Japonia udowadnia, że współpraca sektora publicznego i prywatnego przyspiesza rozwój recyklingu. Kluczowa jest także edukacja – to ona zmienia nawyki i kształtuje świadomość ekologiczną.

Chiny eliminują czarny rynek UCO, Japonia inwestuje w biopaliwa, a Singapur nagradza mieszkańców za recykling. Polska rozwija nowoczesne systemy zbiórki, które mogą stać się przykładem dla Europy. Czy inne kraje pójdą tą drogą? Czas pokaże, ale jedno jest pewne – zużyty olej kuchenny to cenny zasób, który warto wykorzystać.

O projekcie Olejomaty

Olejomaty to rewolucyjny system pozwalający na stworzenie na poziomie gmin, miast oraz innych jednostek organizacyjnych sieci punktów z maszynami, do których lokalna społeczność może oddawać zużyty olej spożywczy (UCO). Projekt ten przyniesie znaczący wzrost poziomu recyklingu i odzysku z odpadów na poziomie samorządowym i ogólnokrajowym. Na system ten składają się specjalne maszyny, ale także innowacyjne butelki, interaktywna aplikacja mobilna, procesy logistyczne, procesy recyklingu i raportowania, a także szeroko zakrojone działania edukacyjne i promocyjne w tym flagowy projekt EMKA Oil – „Olej zdasz, drzewko masz!”.

***

O firmie EMKA S.A.

EMKA S.A. to jedna z wiodących firm w Polsce zajmujących się unieszkodliwianiem odpadów medycznych i weterynaryjnych. Jej początki sięgają 1992 roku. Od 2000 roku firma specjalizuje się w odbiorze, transporcie i unieszkodliwianiu odpadów, wprowadzając nowoczesne rozwiązania technologiczne i organizacyjne, które wyznaczyły nowe standardy w branży. Dzięki innowacyjności, elastyczności oraz kompleksowemu podejściu do obsługi klienta, EMKA S.A. zdobyła reputację pioniera w gospodarce odpadami medycznymi. Doświadczony zespół i wysoki poziom serwisu sprawiają, że firma nie tylko spełnia, ale często przewyższa oczekiwania klientów, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Bazując na doświadczeniu w branży odpadów, firma rozszerzyła swoją działalność o odpady warsztatowe, oferując kompleksową obsługę warsztatów samochodowych w zakresie odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów.