Biogazownie rolnicze w sejmie

W Ministerstwie Rolnictwa wczoraj dyskutowali  z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi Robertem Telusem i sekretarzem stanu Januszem Kowalskim przedstawiciele branży biopaliwowej i środowiska rolniczego:

Krzysztof Grabowski – Członek Krajowej Izby Biopaliw;

Zygmunt Gzyra – Prezes Krajowej Izby Biopaliw;

Łukasz Karmowski – Prezes Związku Gorzelni Polskich;

Krzysztof Kwiatkowski – Członek Zarządu Krajowej Izby Biopaliw;

Andrzej Kuczyński – Dyrektor Biura Federacji Gospodarki Żywnościowej RP;

Juliusz Młodecki – Prezes Krajowego Zrzeszenia Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych;

Adam Stępień – Dyrektor Generalny Krajowej Izby Biopaliw oraz Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju

Wiktor Szmulewicz – Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych;

Tadeusz Szymańczak – Rzecznik prasowy Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych;

Aleksander Rysiewicz – Członek Krajowej Izby Biopaliw oraz Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju;

Biogazownie rolnicze – projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów

Projekt ustawy o ułatwieniach w inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych 2 maja 2023 r. został przyjęty przez Radę Ministrów. Projekt odpowiada na pilną potrzebę zwiększenia liczby stabilnych, odnawialnych źródeł energii w Polsce. Rozwój biogazowni rolniczych pomoże także zwiększyć poziom bezpieczeństwa i niezależności energetycznej Polski, co jest szczególnie istotne ze względu na aktualną sytuację geopolityczną.

Cele projektu i zalety biogazowni rolniczych

Projekt realizuje następujące zadania i przynosi następujące zalety:

• umożliwienie przeprowadzenia zrównoważonej transformacji energetycznej obszarów wiejskich:

Na obszarach wiejskich z jednej strony występuje największy potencjał źródeł odnawialnych, z drugiej zaś obszary te są w największym stopniu zagrożone ubóstwem energetycznym.

Biogazownie rolnicze mogą stanowić ważny krok w kierunku zapewnienia zrównoważonej transformacji energetycznej dzięki stabilnym dostawom energii oraz możliwości redukcji emisji poprzez zagospodarowanie pozostałości z rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego.

• niezależność energetyczna obszarów wiejskich:

Projekt stanowi odpowiedź na pilną potrzebę zwiększenia liczby stabilnych, odpornych na czynniki zewnętrzne instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) w polskim miksie energetycznym.

Przyjmuje się, że biogazownie rolnicze mogą produkować energię nawet przez 8 tys. godzin rocznie (90 proc. czasu), w przeciwieństwie do innych instalacji OZE, których sprawność energetyczna waha się od 10 do 30 proc.

W świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej i w dobie kryzysu energetycznego – zwiększanie udziału stabilnych i niezależnych od zewnętrznych dostawców energii instalacji jest szczególnie istotne.

• rozwój obszarów wiejskich:

Rozwój biogazowni rolniczych może być impulsem dla rozwoju na poziomie krajowym i regionalnym dostawców i poddostawców usług i komponentów (tzw. local content) w cyklu życia instalacji – zarówno na etapie realizacji inwestycji, jak i jej eksploatacji. Doprowadzi to niewątpliwie do pożądanego rozwoju regionalnego i zwiększenia konkurencyjności lokalnej gospodarki.

Impulsem do rozwoju regionalnego, w ocenie projektodawców, mogą być także dodatkowe wpływy do budżetów samorządów lokalnych, które zgromadzone w ten sposób środki mogą przeznaczać na niezbędne inwestycje.

• obniżenie kosztów działalności rolniczej:

Dzięki korzystaniu ze stabilnego, odnawialnego źródła energii w oparciu o lokalnie dostępną biomasę będzie możliwe obniżenie kosztów energii w działalności rolniczej.

Przyczynią się do tego także wprowadzone ułatwienia w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego.

• nowe miejsca pracy:

Rozwój biogazowni rolniczych to także przełożenie na zatrudnienie zarówno na etapie inwestycyjnym, jak i na etapie eksploatacji biogazowni. Tym samym przyczynia się to do ograniczenia bezrobocia nie tylko w branży energetycznej i budowlanej, lecz także w sektorach powiązanych. Efekty wzrostu zatrudnienia będą miały także pozytywny wpływ na rozwój regionalny.

• poprawa jakości powietrza, gleby i wody:

Funkcjonowanie biogazowni rolniczych przynosi pozytywne efekty w kontekście zagospodarowania i wykorzystania nawozowego produktów ubocznych z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego.

Wątpliwości

Uciążliwość zapachowa, która często stanowi podstawę obaw i protestów społecznych, okazuje się znacznie niższa w przypadku rolniczego wykorzystania pofermentu w porównaniu z nieprzefermentowanymi odchodami zwierzęcymi.

Główne rozwiązania w projekcie

W projekcie przyjęte zostały następujące rozwiązania:

• ułatwienia w procesie inwestycyjnym:

• skrócenie terminów dla organów: na wydanie w toku postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla biogazowni do 1 MW (65 dni) oraz postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę (45 dni), a także wydania warunków przyłączenia biogazowni rolniczej do 2 MW do sieci (90 dni);
• określenie stron postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy: w taki sposób, aby brały w nim udział podmioty, na które rzeczywiście może oddziaływać powstająca biogazownia rolnicza, a więc związane z nieruchomościami co do zasady sąsiadującymi z nieruchomością, na której lokalizowana jest biogazownia rolnicza;
• szczególne zasady lokalizowania biogazowni rolniczej powyżej 1 MW: niezależnie od istnienia lub ustaleń planu miejscowego, pod warunkiem, że nie jest sprzeczna ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz uchwałą o utworzeniu parku kulturowego; decyzję w tym zakresie pozostawiono radzie gminy, która będzie wyrażać zgodę w drodze uchwały o ustaleniu lokalizacji biogazowni rolniczej;
• zwolnienie z obowiązku zmiany przeznaczenia gruntów oraz ich wyłączenia: dla biogazowni rolniczych lokalizowanych w gospodarstwach rolnych na powierzchni nie większej niż 1 ha;
• dopuszczenie lokalizacji biogazowni rolniczych na gruntach należących do zakładu przetwórstwa rolno spożywczego: jeśli ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przewidują możliwość lokalizacji zabudowy związanej z rolnictwem lub produkcją, lub usługami, lub magazynowaniem, a powierzchnia gruntów pod biogazownię rolniczą nie jest większa niż 1h;
• ułatwienia w wykorzystaniu lokalnego potencjału biomasy: poprzez wskazanie w drodze rozporządzenia listy substratów, które nie będą traktowane jako odpad, a tym samym nie będą podlegały procedurze administracyjnej przed odpowiednim marszałkiem województwa w przedmiocie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny oraz potwierdzania spełnienia warunków uznania za produkt uboczny;
• ułatwienia w zakresie wykorzystania produktu pofermentacyjnego: poprzez umożliwienie wprowadzania do obrotu bez konieczności uzyskania stosownego pozwolenia MRiRW;
• wprowadzenie przepisów i rozwiązań w obszarze biokomponentów i biopaliw ciekłych: w celu ograniczenia dalszego wzrostu cen paliw, a także ustabilizowaniu sytuacji na krajowym rynku paliwowym i biopaliwowym.

Biogazownie rolnicze w Polsce – dane a potencjał

Według danych z 19 kwietnia 2023 r. w rejestrze wytwórców biogazu rolniczego prowadzonym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa jest umieszczonych 125 wytwórców biogazu rolniczego, prowadzących łącznie 150 instalacji o łącznej mocy zainstalowanej 144,8 MW.

Dotychczasowe szacunki, oparte jedynie na surowcach z rolnictwa, wskazywały na możliwość pozyskania ponad 7,8 mld m3 biogazu rolniczego rocznie (2000 MW). Przy uwzględnieniu surowców pochodzących z przetwórstwa rolno-spożywczego istniejący potencjał może być nawet dwukrotnie wyższy.

Konsultacje projektu

Projekt ustawy na jego początkowym etapie był przygotowany przez MRiRW we współpracy z Ministerstwami: Klimatu i Środowiska, Rozwoju i Technologii oraz Aktywów Państwowych.

Projekt 4 kwietnia 2023 r. trafił do 10-dniowych konsultacji publicznych do 160 podmiotów oraz do uzgodnień międzyresortowych i opiniowania.

W toku konsultacji publicznych zgłoszono 173 uwagi, a uwzględniono 37 uwag.

W toku opiniowania zgłoszono 43 uwagi, a uwzględniono 9 uwag.

W toku uzgodnień międzyresortowych zgłoszono 24 uwagi, a uwzględniono 21 uwag.

W ramach uzgodnień międzyresortowych uwagi do projektu zgłosili:

• Koordynator Oceny Skutków Regulacji;
• Minister Klimatu i Środowiska;
• Minister Rozwoju i Technologii;
• Minister Sprawiedliwości;
• Prezes Rządowego Centrum Legislacji.

Uwagi, które nie zostały uwzględnione w ramach konsultacji i opiniowania, wykraczały poza cel projektowanej ustawy.

Szczegółowe informacje i status projektu

Szczegóły i status projektu ustawy można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-ulatwieniach-w-przygotowaniu-i-realizacji-inwestycji-w-zakresie-biogazowni-rolniczych.