Fiskus sprawdza nawet rodzinne przelewy

Wpłaciłeś pieniądze na konto dziecka lub rodzica? Urząd skontroluje, w jakim celu i co się z nimi dzieje, a na koniec może opodatkować całą kwotę. Potwierdził to NSA.

Urząd skarbowy i sąd uznały, że przechowywane na rachunku pieniądze, którymi można dysponować, to depozyt nieprawidłowy obciążony 2 -proc. podatkiem. Także w najbliższej rodzinie.

To ostrzeżenie dla wszystkich, którzy beztrosko przelewają sobie środki pieniężne. Nie mogą liczyć na pobłażliwość fiskusa.

Przechowywanie i korzystanie

Przekonała się o tym dobitnie córka, na której konto przelano należący do ojca milion złotych. Z tej kwoty opłacone zostały drobne wydatki (np. za telefon) oraz należność wynikająca z zakupów na potrzeby działalności gospodarczej.

Urząd sprawdził historię przelewów i doszedł do wniosku, że mamy do czynienia z tzw. depozytem nieprawidłowym. Mówi o nim art. 845 kodeksu cywilnego, natomiast ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nakazuje go opodatkować 2-proc. daniną.

Od miliona wyszło 20 tys. zł plus odsetki za zwłokę.

– Osoba, na której rachunek wpłynęły pieniądze, swobodnie nimi dysponowała. A z kodeksu cywilnego wynika, że depozyt nieprawidłowy to właśnie przekazanie pieniędzy na przechowanie z prawem do korzystania z nich – tłumaczy Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, menedżer w kancelarii Stone & Feather Tax Advisory. – Inaczej byłoby, gdyby nie mogła dysponować przekazaną kwotą, wtedy byłaby to zwykła umowa przechowania, która nie jest obciążona PCC. Problem w tym, że jeśli na rachunku znajdują się już jakieś środki, to trudno potem rozróżnić, z jakiej puli pokrywane były wydatki.

Depozyt nieprawidłowy

Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. III SA/Po 108/10), jak i Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 1722/10) uznały, że rozporządzanie pieniędzmi złożonymi na rachunku przesądza o tym, iż między stronami wystąpił „stosunek prawny o cechach istotnych dla depozytu nieprawidłowego“.

Podkreśliły też, że przekazanie środków pieniężnych na rachunek córki nie jest „zdarzeniem indyferentnym prawnie“.

Co zrobić, aby uniknąć ryzyka opodatkowania rodzinnych przelewów?

– Nie ma wyjścia, trzeba odpowiednio wcześniej zadbać o sformalizowanie całej transakcji – mówi Paweł Nocznicki.

– W gronie najbliższej rodziny zdecydowanie korzystniej jest zawrzeć umowę pożyczki, która po spełnieniu pewnych warunków jest zwolniona z PCC. Żadnych fiskalnych obciążeń nie powinna powodować też umowa darowizny. Przelanie pieniędzy bez odpowiedniej umowy, choć w rodzinnych kręgach wydaje się całkiem normalnym zachowaniem, może spowodować, że fiskus sam zakwalifikuje transakcję i określi jej skutki podatkowe.

Opinia
Arkadiusz Michaliszyn, doradca podatkowy, partner w kancelarii CMS Cameron McKenna

Jeśli z okoliczności sprawy i materiału dowodowego wynika, że faktycznie doszło do przekazania pieniędzy w tzw. depozyt nieprawidłowy, to trudno zakwestionować opodatkowanie takiej transakcji. Na kanwie tej sprawy pojawia się jednak pytanie, czy system prawny nie ingeruje zbyt mocno w stosunki rodzinne. Przekazywanie pieniędzy z kieszeni do kieszeni w kręgu najbliższej rodziny jest bowiem czymś zupełnie naturalnym i mam duże wątpliwości, czy to właściwe pole do interwencji fiskusa. Niestety, przepisy mu na nią pozwalają. Skutek jest taki, że osoby, które sobie pomagają, muszą nagle zapłacić – tak jak w tej sytuacji – wielotysięczny podatek.