Desery mleczne a VAT

To losy kolejnej interpelacji poselskiej, tym razem zgłoszonej przez grupę posłów: Piotra Cieślińskiego, Artura Gieradę, Macieja Orzechowskiego, Cezarego Tomczyka i Radosława Witkowskiego. Inerpelacja została zgłoszona do ministerstwa finansów w końcu stycznia, a odpowiedział  na nią podsekretarz stanu Maciej Grabowski.
Sprawdźmy więc, jak wygląda sprawa VAT-u w deserach mlecznych.


Interpelacja nr 1627 do ministra finansów w sprawie prawidłowej stawki podatku VAT przy sprzedaży deserów mlecznych

Zgłaszający:   

Piotr Cieśliński
Artur Gierada
Maciej Orzechowski
Cezary Tomczyk
Radosław Witkowski


Docierają do mnie sygnały z rynku (m.in. ze Związku Polskich Przetwórców Mleka, zrzeszającego ponad 20 polskich mleczarni) dotyczące wątpliwości odnośnie do ustalenia prawidłowej stawki VAT przy sprzedaży deserów mlecznych, a więc produktów, których dominującym składnikiem jest mleko, które to produkty zawierają również inne dodatki (np. zagęstniki, tłuszcze roślinne, aromaty i barwniki, skrobię oraz owoce).

Dostawcy deserów mlecznych stosują dla analogicznych produktów różne stawki VAT, tj.:

- 5% - traktując desery mleczne jako wyroby mleczarskie objęte grupowaniem PKWiU1) 10.5. Grupowanie to zasadniczo objęte jest poz. 21 załącznika nr 10 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, dalej: „ustawa o VAT”) zawierającego wykaz towarów opodatkowanych 5-procentową stawką VAT;
- 8% - traktując desery mleczne jako pozostałe różne artykuły spożywcze, gdzie indziej niesklasyfikowane, objęte grupowaniem PKWiU 10.89.19.0. Grupowanie to zasadniczo objęte jest poz. 48 załącznika nr 3 do ustawy o VAT zawierającego wykaz towarów opodatkowanych 8-procentową stawką VAT.

Niektórzy z dostawców otrzymali opinie urzędu statystycznego, zgodnie z którymi tego typu produkty powinny być sklasyfikowane do grupowania PKWiU 10.89.19.0 (pozostałe różne artykuły spożywcze, gdzie indziej niesklasyfikowane), głównie ze względu na obecność w deserach mlecznych składników powodujących utratę przez te wyroby charakteru produktów objętych grupowaniem PKWiU 10.5 (podobna sytuacja miała miejsce w przypadku klasyfikacji przez urząd statystyczny do grupowania PKWiU 10.89.19.0 wyrobów seropodobnych, co ma istotne znaczenie w kontekście dalszej części interpelacji).

Niemniej jednak wątpliwości dostawców w omawianym zakresie wynikają również (obok trudności klasyfikacyjnych na gruncie PKWiU) z przepisów rozporządzenia ministra finansów z dnia 20 września 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 198, poz. 1174, dalej: „rozporządzenie”) oraz treści uzasadnienia do projektu rozporządzenia.

Rozporządzenie obniżyło stawkę VAT do 5% dla dostawy m.in. wyrobów seropodobnych (analogów serów) nadających się do spożycia przez ludzi (PKWiU ex 10.89.19.0, CN ex 2106). Ponadto, zgodnie z przepisami rozporządzenia, 5-procentowa stawka VAT dla tych produktów może mieć zastosowanie również do przeszłych transakcji, tj. od 1 stycznia 2011 r.

Powodem obniżenia stawki VAT na wyroby seropodobne były analogiczne wątpliwości odnośnie do ustalenia prawidłowej stawki VAT, jak w przypadku deserów mlecznych. Świadczy o tym chociażby treść uzasadnienia do projektu rozporządzenia, zgodnie z którym:

Stosowanie do tych towarów stawki 8% nie wpisywałoby się jednak w przyjęty w sierpniu 2010 r. przez Radę Ministrów Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2010-2013. Mając na uwadze wyjaśnienia Głównego Urzędu Statystycznego, z których wynika, że w zakresie ww. towarów pojawiły się różne interpretacje dotyczące zaklasyfikowania tych towarów, a także potoczne rozumienie wyrobów mleczarskich, które różni się od zakresu grupy PKWiU 10.5: Wyroby mleczarskie, co mogło spowodować, że znaczna część podatników stosowała do tych towarów stawkę 5% zamiast 8%, jak również uwzględniając brak intencji prawodawcy objęcia od 1 stycznia 2011 r. tych towarów wyższą stawką podatku, jest uzasadnione wprowadzenie na te towary stawki 5%.

Niektórzy dostawcy zwracają uwagę, że desery mleczne powinny być opodatkowane wg 5% stawki VAT, tak jak wyroby seropodobne. Ja również nie znajduję podstaw do stosowania odmiennej stawki VAT dla tych produktów, gdyż desery mleczne tak jak wyroby seropodobne:

- są wyrobami, których zasadniczym składnikiem są produkty mleczarskie (w deserach mlecznych procentowa zawartość mleka często przekracza 90%);
- opodatkowanie deserów mlecznych wg 8-procentowej stawki VAT nie wpisywałoby się w przyjęty w sierpniu 2010 r. przez Radę Ministrów Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2010-2013 (tak jak w odniesieniu do wyrobów seropodobnych, gdzie tło sprawy jest niemalże identyczne);
- stwarzają analogiczne wątpliwości dotyczące poprawnego ustalenia stawki VAT wynikające z różnic w potocznym rozumieniu zwrotu „wyroby mleczarskie” i zakresu grupy PKWiU 10.5: Wyroby mleczarskie.

W związku z powyższym zwracam się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1. Według jakiej stawki VAT należy opodatkować sprzedaż deserów mlecznych, których dominującym składnikiem jest mleko, oraz zawierających inne dodatki (np. zagęstniki, tłuszcze roślinne, aromaty i barwniki, skrobię oraz owoce)?
2. Czy minister, tak jak w odniesieniu do wyrobów seropodobnych, planuje podjęcie kroków legislacyjnych mających na celu jednoznaczne określenie stawki VAT w zakresie deserów mlecznych, a w konsekwencji ujednolicenie zasad opodatkowania wyrobów mleczarskich, co w świetle powyższych okoliczności wydaje się konieczne?
3. Jeżeli taka inicjatywa legislacyjna jest planowana, w jakim trybie i w jakim okresie należy spodziewać się stosownych regulacji?

                                                                         Z poważaniem

                                                                         Poseł Cezary Tomczyk

                                                                         oraz grupa posłów

                                                                         Sieradz, dnia 27 stycznia 2012 r.



Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 1627 w sprawie prawidłowej stawki podatku VAT przy sprzedaży deserów mlecznych

Szanowna Pani Marszałek! Nawiązując do przesłanej przy piśmie z dnia 8 lutego 2012 r., znak: SPS-023-1627/12, interpelacji pana posła Cezarego Tomczyka oraz grupy posłów w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług deserów mlecznych, uprzejmie informuję.

Desery mleczne sklasyfikowane (wg Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, wprowadzonej w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. - Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.) w grupowaniu 10.5 „Wyroby mleczarskie” podlegają opodatkowaniu wg 5% stawki podatku od towarów i usług - na podstawie art. 41 ust. 2a oraz poz. 21 załącznika nr 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054).

Desery mleczne (z wyjątkiem deserów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%) sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU 10.89.19.0 „Pozostałe różne artykuły spożywcze, gdzie indziej niesklasyfikowane” podlegają opodatkowaniu wg 8% stawki podatku od towarów i usług - na podstawie art. 146a ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z poz. 48 załącznika nr 3 do tej ustawy.

Odnosząc się do poruszonego przez pana posła problemu rozróżnienia deserów mlecznych traktowanych przez organy statystyczne jako „wyroby mleczne” od deserów mlecznych zaliczonych do pozostałych artykułów spożywczych, uprzejmie informuję, że według wyjaśnień Głównego Urzędu Statystycznego w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.) zakres rzeczowy większości grupowań, obejmujących wyroby, jest określony zakresem rzeczowym odpowiednich pozycji Nomenklatury Scalonej (CN) - do której część opisową stanowią Noty wyjaśniające do Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów (HS), to znaczy że każde grupowanie PKWiU 2008 odpowiada całej pozycji, części pozycji lub stanowi agregat kilku pozycji CN.

Wyroby określone zgodnie z Nomenklaturą Scaloną (CN) jako mleczarskie objęte są działem CN 4 Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone oraz odpowiednio grupą 10.5 Wyroby mleczarskie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Przy czym produkty mleczarskie - inne niż: masło i pozostałe tłuszcze oraz oleje otrzymywane z mleka, produkty mleczarskie do smarowania, sery i twarogi objęte są pozycjami CN, od 0401 do 0404.

Zgodnie z uwagami ogólnymi do działu CN 4, not wyjaśniających do HS - pozycje od 0401 do 0404 obejmują następujące produkty mleczne:

a) mleko, tzn. mleko pełnotłuste oraz mleko częściowo lub całkowicie odtłuszczone,
b) śmietanę,
c) maślankę, zsiadłe mleko i ukwaszoną śmietanę, jogurt, kefir oraz inne sfermentowane lub zakwaszone mleko i śmietanę,
d) serwatkę,
e) produkty składające się z naturalnych składników mleka gdzie indziej niewymienione ani niewłączone.

Produkty wymienione w punktach od a) do e), oprócz składników naturalnego mleka (np. mleko wzbogacone w witaminy lub sole mineralne), mogą zawierać dodatkowo małe ilości środków stabilizujących, które służą do utrzymania naturalnej konsystencji produktu w czasie transportu w stanie płynnym (np. fosforan disodu, cytrynian sodu i chlorek wapnia), jak również bardzo małe ilości przeciwutleniaczy lub witamin normalnie niewystępujących w mleku. Niektóre z tych produktów mogą zawierać również małe ilości związków chemicznych (np. diwęglan sodu) koniecznych do ich przetworzenia; produkty w postaci proszku lub granulek mogą zawierać środki przeciwzbrylające (np. fosfolipidy, bezpostaciowy ditlenek krzemu). Pozycja CN 0403 Maślanka, mleko zsiadłe i śmietana ukwaszona, jogurt, kefir i inne sfermentowane lub zakwaszone mleko i śmietana, nawet zagęszczone lub zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub aromatycznego, lub zawierające dodatek owoców, orzechów lub kakao - obejmuje produkty, które oprócz dodatków wymienionych w uwagach ogólnych not wyjaśniających do niniejszego działu (...) mogą zawierać również dodatek cukru lub innego środka słodzącego, substancji smakowo-zapachowych, owoców (włącznie z pulpą i dżemami), orzechów lub kakao. Pozycja CN 0404 Serwatka, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego; produkty składające się ze składników naturalnego mleka, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone - obejmuje, poza serwatką, produkty świeże lub zakonserwowane składające się ze składników mleka, które nie posiadają takiego składu, jak produkt naturalny, pod warunkiem że nie są one bardziej szczegółowo wymienione gdzie indziej. Tak więc pozycja ta obejmuje produkty, które nie zawierają jednego lub więcej naturalnych składników mleka, mleko, do którego zostały dodane naturalne składniki mleka (na przykład w celu uzyskania produktu wysokobiałkowego). Dział CN 4 wyłącza natomiast między innymi:

a) przetwory spożywcze oparte na produktach mleczarskich (w szczególności pozycja 1901);
b) produkty otrzymane z mleka przez zastąpienie jednego lub więcej naturalnych składników (np. tłuszczy masłowych), inną substancją (np. tłuszczami oleinowymi) (pozycja 1901 lub 2106).

Zakres grupowania PKWiU 10.89.19.0 Pozostałe różne artykuły spożywcze, gdzie indziej niesklasyfikowane - określa m.in. pozycja CN 1901 Ekstrakt słodowy; przetwory spożywcze z mąki, kasz, mączki, skrobi lub z ekstraktu słodowego, niezawierające kakao lub zawierające mniej niż 40% masy kakao, obliczone w stosunku do całkowicie odtłuszczonej bazy, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone; przetwory spożywcze z towarów objętych pozycjami od 0401 do 0404, niezawierające kakao lub zawierające mniej niż 5% masy kakao, obliczone w stosunku do całkowicie odtłuszczonej bazy, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, podpozycja 1901 90 - Pozostałe. Zgodnie z uwagami ogólnymi not wyjaśniających do działu CN 19 - niniejszy dział obejmuje szereg przetworów zwykle używanych do żywności, które są wyprodukowane (...) z produktów objętych pozycjami od 0401 do 0404.

Według wyjaśnień do pozycji CN 1901 - przetwory objęte niniejszą pozycją mogą być odróżnione od produktów objętych pozycjami od 0401 do 0404 w ten sposób, że oprócz naturalnych składników mleka zawierają inne składniki niedozwolone w produktach wcześniejszych pozycji. Tak więc pozycja 1901 obejmuje np.:

1) przetwory w proszku lub w postaci płynnej używane jako żywność dla niemowląt lub w celach dietetycznych i zawierające mleko, do którego zostały dodane drugorzędne składniki (np. kasze zbożowe, drożdże);
2) produkty mleczne otrzymywane przez zastąpienie jednego lub więcej składników mleka (np. tłuszczu masłowego) innymi substancjami (np. tłuszczem oleinowym); produkty objęte niniejszą pozycją mogą być słodzone i mogą zawierać kakao, jednakże niniejsza pozycja nie obejmuje produktów o charakterze wyrobów cukierniczych (pozycja 1704) i produktów zawierających 5% masy lub więcej kakao obliczone w stosunku do całkowicie odtłuszczonej bazy (pozycja 1806) oraz napojów (dział 22).

Reasumując, wyroby określane jako „desery” lub „desery mleczne” stanowią bardzo zróżnicowaną grupę artykułów, powstałych na bazie mleka, o różnym składzie procentowym i stosowanych nazwach handlowych. Na podstawie ustaleń, poczynionych przez Główny Urząd Statystyczny, w kwestii klasyfikowania przedmiotowych wyrobów przez służby statystyki publicznej należy zaznaczyć, że w większości przypadków nie spełniają one warunków zaklasyfikowania do działu CN 04 oraz, odpowiednio, grupy PKWiU 10.5 Wyroby mleczarskie.

Wyjaśnienia Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że obniżenie z 8% do 5% stawki podatku od towarów i usług dla deserów mlecznych, sklasyfikowanych w grupowaniu PKWiU 10.89.19.0, nie ma istotnego wpływu na „ujednolicenie zasad opodatkowania wyrobów mleczarskich” (o którym wspomniał pan poseł w drugim pytaniu ww. interpelacji), bowiem produkty te nie spełniają (i nie spełniały wcześniej) warunków do zaliczenia ich do tych wyrobów.

Przedstawiona przez pana posła kwestia nie jest zatem analogiczna do sytuacji wyrobów seropodobnych.

Obniżenie stawki do wysokości 5% dla wyrobów masłopodobnych (miksów) i wyrobów seropodobnych (analogów serów) nadających się do spożycia przez ludzi (PKWiU ex 10.89.19.0) było związane zarówno z faktem, że produkty te stanowią popularne zamienniki (substytuty) masła oraz serów w wielu gospodarstwach domowych, jak i z faktem, iż w okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. Urząd Statystyczny w Łodzi klasyfikował te produkty (wg Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, wprowadzonej w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. - Dz. U. Nr 197, poz. 264, z późn. zm.) w grupowaniu 15.5 „Produkty mleczarskie”, co w konsekwencji mogło spowodować, że znaczna część podatników stosowała do tych towarów stawkę 5% zamiast 8%.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uprzejmie informuję, że nie przewiduję obecnie konieczności zmian legislacyjnych w przedmiotowym zakresie.


1) W świetle rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, ze zm.)