ZBOŻA

Warunki agrometeorologiczne w br., mimo dużego zróżnicowania, na przeważającym obszarze kraju były dość korzystne dla wzrostu i rozwoju zbóż. Jednak w wyniku bardzo nierównomiernego rozkładu opadów, w niektórych rejonach znaczny ich niedobór w okresie lata, przy dużym usłonecznieniu i wysokich temperaturach powietrza, spowodował skrócenie okresu nalewania ziarna i przyspieszył dojrzewanie zbóż, co w konsekwencji negatywnie wpłynęło na uzyskane w tych rejonach plony i jakość ziarna. W innych rejonach intensywne deszcze, często ulewy towarzyszące burzom, a niekiedy grad powodowały lokalne podtopienia i szkody w uprawach.

Według wstępnych danych szacunku wynikowego powierzchnia uprawy zbóż ogółem wyniosła 8,3 mln ha i była o ponad 0,5 mln ha (o 5,9%) mniejsza od ubiegłorocznej oraz o 0,5 mln ha ( o 5,7%) mniejsza od średniej z lat 1996-2000.

Plony zbóż ogółem oszacowano na 32,3 dt/ha, tj. o 1,7 dt/ha (o 5,6%) więcej od uzyskanych w 2001 r, a w porównaniu do średniej z lat 1996-2000 więcej o 3,7 dt/ha (o 12,9%).

Zbiory zbóż ogółem szacuje się na 26,8 mln t, tj., mniej o ponad 0,1 mln t (o 0,5%) od uzyskanych w roku ubiegłym, ale w porównaniu do średniej z lat 1996-2000 więcej o ponad 1,6 mln t (o 6,5%).

Łączną powierzchnię zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wstępnie określono na ponad 7,9 mln ha, tj. o blisko 0,6 mln ha (o 7,0%) mniej od powierzchni ubiegłorocznej i o 0,7 mln ha (o 8,2%)mniej w porównaniu do średniej z lat 1996-2000.

Plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi szacuje się na 31,3 dt/ha, tj. o 1,4 dt/ha (o 4,7%) więcej od uzyskanych w roku ubiegłym i o 2,9 dt/ha ( o 10,2%) więcej od średniej z lat 1996-2000.

Ocenia się, że za wyjątkiem żyta i jęczmienia ozimego wszystkie gatunki zbóż plonowały wyżej w porównaniu z plonami uzyskanymi w roku ubiegłym i tak: pszenica ozima o 2,9 dt/ha (o 7,8%), pszenica jara o 2,0 dt/ha (o 6,8%), jęczmień jary o 1,5 dt/ha (o 5,0%), owies o 0,4 dt/ha (o 1,6%), pszenżyto ozime o 0,8 dt/ha (o 2,4%), pszenżyto jare o 1,4 dt/ha ( o 5,3%), a także mieszanki zbożowe ozime o 1,1 dt/ha (o 3,9%) i jare o 0,3 dt/ha (o 1,1%), natomiast plony żyta były niższe o 0,2 dt/ha (0,8%), a jęczmienia ozimego o 4,2 dt/ha (o 11,1%).

Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi oszacowano na 24,8 mln t, tj, o 0,7 mln t (o 2,8%)mniej od ubiegłorocznych, natomiast w porównaniu do średniej z lat 1996-2000 więcej o blisko 0,3 mln t (o 1,0%).

Powierzchnia zasiewów, plony i zbiory zbóż

Zbóż intensywnych łącznie (pszenicy, jęczmienia i pszenżyta) zasiano 4,4 mln ha, tj. mniej w porównaniu do powierzchni ubiegłorocznej o ponad 0,1 mln ha (o 3,0%), jednak ich udział w grupie zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wzrósł do 55,4%,tj. o 2,3 pkt procentowego.

Struktura zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi

W grupie zbóż intensywnych zwiększyła się powierzchnia uprawy pszenżyta ozimego o 62,2 tys. ha (o 8,5%), pszenżyta jarego o 20,0 tys. ha (o 19,0%), a także jęczmienia ozimego o 15,7 tys. ha (o 9,7%), natomiast zmniejszyła się powierzchnia pszenicy ozimej o 44,0 tys. ha (o 2,2%), pszenicy jarej o 161,3 tys. ha (o 25,5%) i jęczmienia jarego 27,5 tys. ha (o 3,0%). Przy plonach zbóż intensywnych ocenionych na 35,7 dt/ha, tj. o 1,9 dt/ha (o 5,6%) wyższych od ubiegłorocznych, zbiory tych zbóż szacuje się na 15,7 mln t, tj. o blisko 0,4 mln t więcej od uzyskanych w 2001 r. (przy zmniejszonej powierzchni uprawy o ponad 0,1 mln ha).

Zbóż ekstensywnych (żyta, owsa i mieszanek zbożowych) zasiano ponad 3,5 mln ha, tj. mniej niż w 2001 r. o blisko 0,5 mln ha (o 11,5%), a ich udział w grupie zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi zmniejszył się do 44,6% (w 2001 r. – 46,9%).

W grupie zbóż ekstensywnych zwiększyła się powierzchnia jedynie owsa o 59,8 tys. ha (o11,3%) i mieszanek zbożowych ozimych o 8,7 tys. ha (o 13,2%), natomiast znacząco zmniejszyła się powierzchnia uprawy żyta – do niespełna 1,6 mln ha, tj. o 0,4 mln ha (o 20,8%), a powierzchnia mieszanek zbożowych jarych zmniejszyła się o 113,6 tys. ha (o 8,1%). Na skutek ograniczenia powierzchni uprawy zbóż ekstensywnych, przy plonach szacowanych na 25,8 dt/ha, a wiec wyższych od uzyskanych w roku ubiegłym tylko o 0,3 dt/ha (o 1,2%), ocenia się, że uzyskane zbiory są mniejsze od ubiegłorocznych o 1,1 mln t (o 10,8%) i wynoszą ponad 9,1 mln t.

W grupie zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi w większym stopniu, bo o blisko 0,4 mln ha (o 7,6%), zmniejszyła się w porównaniu do 2001 r. powierzchnia uprawy zbóż ozimych, tj. do niespełna 4,6 mln ha, natomiast powierzchnia zbóż jarych zmniejszyła się o ponad 0,2 mln ha (o 6,2%), tj. do blisko 3,4 mln ha.

Ocenia się, że plony zbóż ozimych wyniosły 33,0 dt/ha i były wyższe od ubiegłorocznych o 1,7 dt/ha (o 5,4%). Najwyższe plony zbóż ozimych, powyżej 40 dt/ha, uzyskano w województwach: opolskim (45,1 dt/ha) i dolnośląskim (41,4 dt/ha), natomiast najniższe, poniżej 26,0 dt/ha, w podlaskim (24,7 dt/ha) i mazowieckim (25,8dt/ha).

Plony zbóż ozimych

Zbiory zbóż ozimych łącznie szacuje się na ok. 15,1 mln t, tj. o blisko 0,4 mln t (o 2,3%) mniej od ubiegłorocznych, w tym zbiory:

• pszenicy ozimej na ok. 7,8 mln t, tj. o 0,4 mln t (o 5,3%) więcej niż w 2001 r.,
• żyta na ok. 3,8 mln t, tj. o ponad 1,0 mln t (o 21,4%) mniej niż w roku ubiegłym,
• pszenżyta ozimego na ok. 2,7 mln t, tj. o blisko 0,3 mln t (o 11,1%) więcej niż w 2001 r.

Najwyższą produkcję ziarna zbóż ozimych, powyżej 1,0 mln t, osiągnęły województwa: wielkopolskie (2,4 mln t), kujawsko-pomorskie (1,4 mln t), dolnośląskie (blisko 1,4 mln t), mazowieckie i lubelskie (po 1,3 mln t) i zachodniopomorskie (1,1 mln t), natomiast najmniejszą, poniżej 0,5 mln t, odnotowano w województwach: lubuskim, śląskim, świętokrzyskim, małopolskim, podkarpackim i podlaskim.

Plony zbóż jarych ocenia się na 28,8 dt/ha, tj. o 0,8 dt/ha (o 2,9%) więcej od uzyskanych w roku ubiegłym. Najwyższe plony zbóż jarych, powyżej 30 dt/ha, uzyskano w województwach: opolskim (36,0 dt/ha), wielkopolskim (33,2 dt/ha), dolnośląskim (32,7 dt/ha), kujawsko-pomorskim (31,5 dt/ha), śląskim (31,3 dt/ha) oraz w pomorskim i zachodniopomorskim (po 30,2 dt/ha), natomiast najniższe, poniżej 26,0 dt/ha, w podlaskim (23,6 dt/ha) i lubuskim (25,7 dt/ha).

Plony zbóż jarych

Zbiory zbóż jarych łącznie szacuje się na ok. 9,7 mln t, tj. o ponad 0,3 mln t (o 3,5%) mniej od uzyskanych w roku ubiegłym, w tym zbiory:

• pszenicy jarej na ok. 1,5 mln t, tj. o blisko 0,4 mln t (o 20,4%) mniej niż w 2001 r.,
• jęczmienia jarego na blisko 2,8 mln t, tj. o niespełna 0,1 mln t (o 2,0%) więcej od zbiorów ubiegłorocznych,
• owsa na blisko 1,5 mln t, tj. o niespełna 0,2 mln t (o 13,4%) więcej niż w 2001 r.

Najwyższe zbiory zbóż jarych, powyżej 1,0 mln t, uzyskały województwa: wielkopolskie (1,4 mln t), mazowieckie (1,2 mln t) i lubelskie (1,1 mln t), natomiast najniższe, poniżej 0,3 mln t, w województwach: lubuskim (blisko 0,2 mln t), podkarpackim (ponad 0,2 mln t), śląskim i małopolskim (po blisko 0,3 mln t).

Ze wstępnych danych wynika, że w bieżącym roku bardzo zwiększyła się powierzchnia kukurydzy uprawianej na ziarno, którą zalicza się do grupy zbóż ogółem. Jej powierzchnię uprawy szacuje się na ponad 0,3 mln ha i w porównaniu do roku ubiegłego zwiększyła się o blisko 0,1 mln ha, tj. o 42,4%. Przy plonach ziarna określanych na 61,6 dt/ha, a więc o 0,9 dt/ha (o 1,5%) wyższych od ubiegłorocznych, produkcja ziarna kukurydzy wyniosła blisko 2,0 mln t, tj. o 0,6 mln t ( o 44,5%) więcej od uzyskanej w roku ubiegłym .