Konferencja Sano

prof. dr hab. Eugeniusz R. Grela Instytut Żywienia Zwierząt, Akademii Rolniczej w Lublinie

Prawidłowe żywienie świń polega na dostarczeniu im wszystkich składników pokarmowych i biologicznie czynnych, zgodnie z ich zapotrzebowaniem i kierunkiem produkcji. Pasze dla świń najczęściej produkowane są we własnym gospodarstwie z wykorzystaniem własnych zbóż uzupełnionych komponentami białkowymi np. soja, rzepak, nasiona strączkowych. Do niezbędnych zakupów trzeba też zaliczyć premiksy, szczególnie Sano, które są niezwykle bogate pod względem aminokwasowym (lizyna, metionina, treonina), witaminowym i mineralnym, ponadto często są uzupełnione enzymem fitazą, która umożliwia lepsze wykorzystanie fosforu zawartego w surowcach roślinnych.

W przypadku dysponowania dużą ilością ziarna zbóż, trudnością z jego zbytem, przy posiadaniu urządzeń do rozdrobnienia i wymieszania, wskazany jest zakup koncentratów białkowych. W tej chwili Sano posiada już ich całą gamę, począwszy od Protamino Piggi dla prosiąt, Protamino Premium dla tuczników i Protamino SM dla tuczników i loch.

W prawidłowym żywieniu świń istotne jest uwzględnienie następujących zasad:

1. Zbilansowanie składników pokarmowych mieszanki

- energia: zboża, okopowe, tłuszcze,
- białko i aminokwasy,
- dodatki biologicznie czynne.

2. Swobodny dostęp do wody.

Wśród dodatków biologicznie czynnych wyróżnia się:

1. Składniki mineralne:

- makroelementy: Ca, P, Mg, Na
- mikroelementy: Fe, Cu, Zn, Mn, J, Se, Co

2. Witaminy:

- lipofilne: A, D, E, K, NNKJ (F),
- hydrofilne: grupa B, cholina, C

3. Promotory wzrostu:

- antybiotyki
- probiotyki
- prebiotyki
- kwasy organiczne

4. Inne, takie jak enzymy, antyutleniacze, detoksykanty, konserwanty, itd. 

Oceniając wpływ warunków żywienia na wzrost świń i jakość tusz należy mieć na uwadze: 

1. Intensywność żywienia, w szczególności zaś:

a) wielkość dawki pokarmowej i sposób żywienia: system normowany, częściowo dawkowany i ad libitum (automaty paszowe), częstotliwość karmienia oraz dostęp do wody,
b) zawartość w dawce poszczególnych składników pokarmowych w stosunku do potrzeb (bytowych i produkcyjnych) zwierząt na białko, energię, substancje biologicznie czynne, ich wzajemne relacje, np. stosunek energetyczno-białkowy, proporcje niektórych elementów mineralnych i witamin,
c) dostosowanie intensywności żywienia do grupy technologiczno-pro-dukcyjnej: odchów prosiąt, tucz, reprodukcja.

2. Rodzaj i jakość pasz w dawce pokarmowej:

a) modele żywienia: pasze pełnodaw-kowe (granulowane, sypkie suche, wilgotne), system gospodarski (z przewagą pasz zbożowych, ziemniaków, itp.) uzupełniany dodatkami, np. premiksy,
b) rodzaj pasz energetycznych: zboża (pszenica, żyto, pszenżyto, owies, jęczmień, kukurydza, CCM, ziemniaki (parowane, parowane kiszone i surowe zakiszane ), buraki cukrowe, marchew i inne okopowe oraz tłuszcze paszowe,
c) rodzaj pasz białkowych:

• śruty poekstrakcyjne (sojowa, arachidowa, rzepakowa, lniana),
• nasiona roślin strączkowych (łubin, bobik, groch, peluszka),
• mączki zwierzęce utylizacyjne,
• inne produkty uboczne, np. mleko odtłuszczone, maślanka,

d) pasze mineralne: premiksy farmerskie, przemysłowe i inne z różnymi dodatkami witaminowo-antybiotykowymi.

Wiele nieprawidłowości w chowie świń może dotyczyć pasz i żywienia:

• zbyt drobne zmielenie komponentów mieszanki (kontrola za pomocą sita Sano),
• nierównomierne i niewystarczające rozdrobnienie (całe ziarno kukurydzy),
• podejrzana pasza podana w zbyt dużej ilości, zbyt mała strawność (serwatka, surowe ziemniaki), zawartość szkodliwych substancji (kwas pruski, olejek gorczyczny, gossypol)
• niedostateczna higiena (podwyższona zawartość drobnoustrojów i substancji toksycznych).

Skażony materiał wyjściowy, np. mikotoksynami i innymi produktami grzybów, który może następować podczas przechowywania, np. w silosie zewnętrznym (kondensacja wody) lub w wilgotnym i nieprzewiewnym magazynie. Również zbyt długie przechowywanie paszy wilgotnej lub jej zmieszanie z paszą suchą przy płynnym systemie żywienia, brudne koryta, zmiany paszy prowadzić mogą do pogorszenia wyników produkcyjnych.