Wpływ nawożenia ziemniaka na wielkość i jakość plonu

Racjonalne stosowanie nawozów mineralnych oraz obornika w uprawie ziemniaka nie tylko podnosi żyzność gleby, ale również przyczynia się do zwiększenia jej potencjału produkcyjnego.

Aby zapewnić roślinom optymalne ilości wszystkich niezbędnych pierwiastków mineralnych należy stosować nawozy mineralne wieloskładnikowe, zawierające w swym składzie fosfor, potas, wapń, magnez, siarkę oraz mikroelementy.

Nieracjonalne, to znaczy niedostateczne lub nadmierne nawożenie każdym z wyżej wymienionych pierwiastków ujemnie wpływa nie tylko na oczekiwaną wielkość plonu ziemniaka, ale także na jego cechy użytkowe: zawartość skrobi, ilość i jakość białka, ilość witamin, a szczególnie witaminy C, smak, ciemnienie miąższu oraz straty podczas przechowywania.

Fosfor (P) Zastosowanie pod uprawę ziemniaka wyłącznie obornika lub innych nawozów organicznych nie wystarcza, gdyż nawozy te zawierają zbyt mało fosforu w stosunku do wymagań rośliny, a ponadto ziemniak wykazuje bardzo małe zdolności do wykorzystania fosforu ze związków trudno rozpuszczalnych. Stąd wskazane jest stosowanie każdorazowo pod uprawę ziemniaka nawozów wieloskładnikowych, zawierających superfosfat w formie granulowanej. O niedostatecznym zaopatrzeniu ziemniaka w fosfor świadczy powolny wzrost roślin oraz ciemnozielone, niebieskawe zabarwienie liści. Liście lekko zwijają się ku górze, brunatnieją i zamierają. Ziemniak dobrze zaopatrzony w fosfor dobrze się krzewi, silnie kwitnie, wytwarza obfity plon bulw o korzystnych cechach odżywczych, smakowych i technologicznych, zaś dzięki dobrze wykształconej skórce dobrze przechowuje się podczas zimy.

Potas (K) Ziemniak jest rośliną „potasolubną” ze względu na szczególną rolę potasu w syntezie skrobi i białka. Rośliny optymalnie zaopatrzone w potas dobrze rosną, są bujne, dobrze ulistnione, odporne na suszę i choroby. Wytwarzają duży plon bulw o dobrej jakości konsumpcyjnej i przemysłowej. Objawy niedoboru potasu widoczne są u ziemniaka w postaci zwiędłego pokroju roślin, przy czym są one małe i krzaczaste. Starsze liście maja nienaturalnie szarozielone zabarwienie, zasychają na wierzchołkach i brzegach, zwijają się i opadają. W następstwie niedoboru potasu uszkodzone bulwy ciemnieją, obserwuje się również ciemnienie ziemniaków podczas gotowania. Nadmierne nawożenie potasowe, nie zrównoważone odpowiednią ilością fosforu (co może mieć miejsce w przypadku ziemniaka nawożonego wyłącznie nawozami organicznymi) pogarsza techniczną jakość plonu oraz smak bulw, sprzyja także powstawaniu strat w czasie przechowywania.

Siarka (S) Ziemniak korzystnie reaguje na obecność siarki w glebie. Siarka wpływa bowiem dodatnio na ilość białka, szczególnie jego wartość odżywczą, a także gwarantuje dobry smak ziemniaków konsumpcyjnych. Niedobory siarki u ziemniaka najczęściej bywają utajone, szczególnie w warunkach nadmiernego nawożenia azotowego i potasowego. Dlatego w nawożeniu ziemniaka konieczne jest stosowanie nawozów zawierających siarkę.

Magnez (Mg) Większość polskich gleb uprawnych zawiera zbyt małe ilości magnezu w stosunku do wymagań ziemniaka. Deficyt łatwo dostępnych dla roślin form tego pierwiastka potęguje stosowanie nadmiernych dawek nawozów potasowych. W takich warunkach obserwuje się zahamowanie wzrostu i zwiędły pokrój roślin. Tkanka między unerwieniem starszych liści żółknie, następnie brunatnieje, zamiera i wykrusza się. Brzegi liści przez dłuższy czas pozostają zielone. Plon bulw jest mniejszy, a ich wartość biologiczna gorsza niż w warunkach optymalnego zaopatrzenia w magnez.

Wapń (Ca) Ziemniak, podobnie jak wszystkie rośliny, wymaga do swego wzrostu i rozwoju obecności wapnia w glebie. Na glebach kwaśnych, ubogich w wapń, obserwuje się zamieranie wierzchołków pędów lub zawijanie górnych liści na łodygach oraz zamieranie stolonów. Łodygi przełamują się i obumierają przed kwitnieniem. Ilość wapnia wprowadzana do gleby wraz z nawozami jest wystarczająca dla ziemniaka, a jednocześnie CaSO4, zawarty w superfosfacie, wpływa dodatnio na strukturę fizyczną gleb lekkich i bardzo lekkich.

Na wartość biologiczną, technologiczną oraz smak ziemniaków wybitnie dodatni wpływ wywierają również mikroelementy: bor, cynk, mangan, miedź i żelazo.