Nawozy wapniowe

Większość gleb w Polsce, bo aż 67% wymaga odkwaszania i stan ten niestety nie zmienia się od wielu lat. Zakwaszenie większości gleb w Polsce wynika z naturalnych ubytków wapnia z gleby poprzez pobieranie go wraz z plonem, wypłukiwanie w głąb oraz kwaśne deszcze i stosowanie niektórych nawozów mineralnych. Zakwaszenie gleb powoduje niską ich produktywność oraz zwiększa skażenie środowiska naturalnego. Niedobór magnezu i kwaśność gleb powodują przede wszystkim zmniejszenie przyswajalności składników pokarmowych przez rośliny uprawne i degradację gleby, co prowadzi do obniżenia plonów i ograniczenia możliwości doboru uprawy gruntów. Głównym zadaniem wapniowania jest odkwaszanie gleby, doprowadzając jej odczyn (pH) do poziomu optymalnego dla uprawianych roślin. Wyróżnia się pięć przedziałów odczynu:

Wapń wprowadzony do gleby umożliwia zlepianie się cząstek glebowych, tworząc strukturę gruzełkowatą, przez co ułatwia dostęp wody i powietrza do korzeni roślin oraz uaktywnia kompleks sorpcyjny.

Badanie próbek glebowych wykonane przez stacje chemiczno-rolnicze najbardziej dokładnie wykazują stan zakwaszenia gleby. Na podstawie tych badań i w oparciu o kategorię argonomiczną (stopień zwięzłości) gleby można określić potrzeby wapniowania.

Ustalono 5 przedziałów określających potrzeby wapniowania:

Znając potrzeby wapniowania oraz uwzględniając kategorię agronomiczną gleby i wrażliwość uprawianych roślin można ustalić optymalną dawkę wapnia. Wiedząc jaka jest procentowa zawartość czystego składnika (CaO) w danym rodzaju nawozu można przeliczyć zalecaną dawkę CaO/ha na ilość potrzebnego nawozu wapniowego.

Wapniowanie jako zabieg odkwaszający wpływa na podnoszenie urodzajności gleb poprzez:
- poprawa właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych,
- zwiększenie przyswajalności fosforu, potasu i magnezu,
- poprawa przyswajalności mikroelementów przez rośliny,
- zmniejszenie toksycznego działania glinu i manganu,
- ograniczenie dostępności dla metali ciężkich,
- dodatni wpływ na procesy rozkładu rozkładu substancji organicznej,
- wspomaganie naowżenia organicznego i mineralnego,
- polepszenie jakości zdrowotnych i technologicznych płodów rolnych.

Wapniowanie gleb jest procesem długtrwałym i musi być odpwoiednio zaplanowane w płodozmianie. Optymalne jego miejsce jezt uzależnione od doboru roślin, terminów stosowania nawozów organicznych oraz uprawy. Przy uprawie roślin bardzo wrażliwych i wrażliwych na zakwaszenie gleby wapnowanie należy stosować z co najmniej rocznym wyprzedzeniem, jak również w roku pooprzedzającym lub nastepującym po zastosowaniu obornika.

Produkowane i przeznaczone do obrotu handlowego nawozy wapniowe na potrzeby rolnictwa muszą spełniać wymogi Polskich Norm ustanowionych przez Polski Komitet Normalizacyjny. Przewidują one produkcję nawozów sztucznych wapniowych i nawozów sztucznych wapniowo-magnezowych. W zależności od pochodzenia i sposobu otrzymywania wyróżnia się dwa rodzaje nawozów wapniowych:
- z produkcji podstawowej, powstają w wyniku porzerobu skał wapiennych,
- z pozysku, źródłem pochodzenia tych nawozów są przemysłowe odpady lub produkty uboczne i kreda jeziorna,
oraz dwa rodzaje nawozów wapniowo-magnezowych:
- tlenkowe, otrzymywane w wyniku prażenia, mielenia i odsiewania skał wapniowo-magnezowych,
- węglanowe, powstają po zmieleniu (osiewaniu) lub mieszaniu skał wapniowo-magnezowych z wapniowymi lub tlenkami wapnia.