26 czerwca 2001 roku Prezydent podpisał ustawę z dnia 8 czerwca 2001 roku o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia. Zgodnie z ustawą rolnik otrzyma za darmo sadzonki i ekwiwalent na zalesienie pod warunkiem, że spełni określone wymagania.
Limit zalesienia
Starosta, w myśl ustawy regulującej zasady przeznaczania gruntów rolnych do zalesienia, po zasięgnięciu opinii właściwego nadleśniczego oraz w uzgodnieniu z wójtami (burmistrzami), Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, każdego roku w terminie do 31 stycznia, określa roczny limit zalesienia, czyli ogólną powierzchnię gruntów rolnych, które w danym roku mogą być przeznaczone do zalesienia na obszarze powiatu.
Warunek zalesienia i areał
Grunt rolny będący częścią gospodarstwa rolnego lub stanowiący jego całość może być przeznaczony do zalesienia, jeżeli spełnia co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków:
Łączna powierzchnia gruntu przeznaczonego do zalesienia nie może być mniejsza niż 0,4 ha i nie może przekraczać 30 ha.
Składanie i rozpatrywanie wniosków
Właściciel gruntu może złożyć pisemny wniosek do starosty, właściwego ze względu na miejsce położenia gruntu, o wyrażenie zgody na przeznaczenie gruntu rolnego do zalesienia.
Wniosek powinien zawierać:
Starosta rozpatruje wnioski według kolejności ich wpływu i wydaje decyzje w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku. Starosta prowadzi rejestr wniosków uwzględniający terminy ich wpływu. O otrzymanych wnioskach starosta informuje właściwego ze względu na miejsce położenia gruntu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, występując z prośbą o akceptację przez radę gminy zmiany charakteru użytkowania gruntu z rolnego na leśny. Brak stanowiska rady gminy w terminie 30 dni uznaje się za akceptację rady gminy dla wniosku.
Plany zalesienia i urządzenia lasu
Zalesienie gruntu rolnego jest dokonywane na podstawie planu zalesienia, a uprawa leśna jest prowadzona przez właściciela gruntu zgodnie z uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzji starosty określając zadania z zakresu gospodarki leśnej.
Właściwy ze względu na położenie gruntu nadleśniczy w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji starosty sporządza plan zalesienia oraz dostarcza właścicielowi gruntu odpowiednią ilość sadzonek drzew.
Koszty sadzonek oraz koszty sporządzenia planu zalesienia pokrywa Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, rozliczając się z właściwymi nadleśnictwami w terminie do 30 czerwca każdego roku.
Starosta w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia o zakończeniu zalesiania, sprawdza wykonanie zalesienia i wydaje decyzję administracyjną o stwierdzeniu prowadzenia przez właściciela gruntu uprawy leśnej.
W przypadku stwierdzenia niespełnienia warunków, starosta odmawia wydania decyzji administracyjnej, a na wniosek nadleśniczego, w przypadku winy umyślnej właściciela gruntu, obciąża go kosztami sporządzenia planu zalesienia oraz kosztami sadzonek.
Ekwiwalent za prowadzenie uprawy leśnej
Właściciel gruntu, który otrzymał decyzję administracyjną o prowadzeniu
uprawy leśnej, nabywa prawo do miesięcznego ekwiwalentu za wyłączenie gruntu
z upraw rolnych i prowadzenie uprawy leśnej.
Ekwiwalent wypłacany jest właścicielowi gruntu miesięcznie do dnia l0 każdego
miesiąca począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym właściciel
gruntu otrzymał decyzję, w wysokości:
Ekwiwalent podwyższa się o 50%, jeżeli równocześnie z przeznaczeniem gruntu do zalesienia następuje likwidacja gospodarstwa rolnego, a właściciel zalesionego gruntu nie jest ponadto właścicielem gruntu rolnego lub działki siedliskowej większej niż 0,8 ha.
Ekwiwalent podlega rocznej waloryzacji w wysokości określonej wskaźnikiem inflacji ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Właściciel gruntu otrzymuje ekwiwalent do czasu nabycia prawa do emerytury lub renty, nie dłużej jednak niż przez okres 20 lat.
Starosta, w drodze decyzji administracyjnej, wstrzymuje wypłatą ekwiwalentu, jeżeli stwierdzi, że uprawa leśna jest prowadzona niezgodnie z planem zalesienia, a następnie uproszczonym planem urządzenia lasu. W przypadku zniszczenia uprawy leśnej w wyniku celowego działania właściciela gruntu starosta podejmuje decyzję administracyjną o wstrzymaniu wypłaty ekwiwalentu oraz nakazuje zwrot pobranego ekwiwalentu wraz z odsetkami ustawowymi.
Małżonkowie – współwłaściciele zalesianego gruntu – otrzymują ekwiwalent w dwóch równych częściach. W przypadku nabycia prawa do emerytury lub renty przez jednego z małżonków będących współwłaścicielami gruntu zalesionego, emeryturę lub rentę oblicza się od wysokości płacy minimalnej, a współmałżonek uzyskuje należny małżonkom ekwiwalent zmniejszony o 25%.
Uprawnienia do ekwiwalentu można nabyć w drodze spadkobrania tylko w
przypadku, kiedy grunt nabędzie w drodze spadku albo działu spadku jedna osoba
nie posiadająca innych dochodów. Korzystanie z nabytych w ten sposób uprawnień
jest kontynuowane w ramach ustalonego terminu 20 lat.
Ograniczenia trwania uprawnienia nie stosuje się, gdy spadkobiercą właściciela
gruntu jest małoletnie dziecko albo inwalida l lub II grupy.
Małoletni spadkobierca otrzymuje uprawnienia do czasu osiągnięcia pełnoletności lub do czasu ukończenia nauki i nie dłużej jednak niż do ukończenia 24 roku życia.
Ocena uprawy leśnej
Starosta lub w ramach zadania zleconego właściwy nadleśniczy dokonuje oceny upraw:
Po uzyskaniu pierwszej pozytywnej oceny właściciel gruntu może wystąpić z wnioskiem do właściwego starosty o wypłacanie 50% podwyżki ekwiwalentu.
Finansowanie i rozporządzenia do ustawy
Wypłaty ekwiwalentu finansowane są ze środków będących w dyspozycji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Minister właściwy do spraw finansów w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady rozliczania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z właściwymi starostami w zakresie przekazywania środków finansowych na wypłaty ekwiwalentów, sposób i terminy płatności, uwzględniając roczne rozmiary zalesień.
Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i rozwoju wsi, w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy określi, w drodze rozporządzenia, zasady współdziałania Lasów Państwowych ze starostami w zakresie sporządzania planów zalesienia i uproszczonych planów urządzenia lasu, szkoleń, nadzoru nad wykonywaniem prac zalesieniowych oraz dostarczania sadzonek, biorąc pod uwagę roczne rozmiary zalesień, jakość gleb przeznaczonych do zalesienia, dobór gatunków drzew i krzewów na poszczególnych klasach gruntów.
Podsumowanie
Ustawa wchodzi w życie z dniem l stycznia 2002 r. i jak każda inna ustawa dająca możliwości uzyskania dochodów, wywołuje sporo emocji. Trudno się dziwić, skoro sprzedaż płodów rolnych sprawia tyle kłopotu rolnikom. Z ustawy wynika, że las się posadzi i gotówka wpłynie regularnie, bez żadnego ryzyka. Oby tylko nie okazało się, że gotówka nie wpłynie, bo jej po prostu nie ma.
Z. Mazurczyk
Biuletyn Informacyjny PIR, nr 12
oprac. IJ