Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa reguluje funkcjonowanie giełd towarowych i obrót towarami giełdowymi, w tym również zasady tworzenia, ustrój organizacyjny i działalność giełd towarowych, giełdowych izb rozrachunkowych, działalność maklerów giełd towarowych, działalność towarowych domów maklerskich oraz nadzór nad tymi instytucjami.
Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) giełdzie towarowej - rozumie się przez to zespół osób, urządzeń i środków technicznych zapewniający wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji giełdowych oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych, a w szczególności do informacji o kursach i cenach towarów giełdowych oraz o obrotach towarami giełdowymi,
2) towarach giełdowych - rozumie się przez to dopuszczone do obrotu na danej giełdzie towarowej:
a) oznaczone co do gatunku rzeczy,
b) różne rodzaje energii,
c) limity wielkości produkcji,
d) prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji,
e) prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od kursów walut i stóp procentowych,
3) transakcji giełdowej - rozumie się przez to umowę sprzedaży towarów giełdowych, zawartą na giełdzie towarowej, przez członków giełdy, w czasie i w sposób przewidziany na dokonywanie takich transakcji,
4) giełdowej izbie rozrachunkowej - rozumie się przez to zespół osób, urządzeń i środków technicznych utworzony w celu organizacji i prowadzenia rozliczeń transakcji giełdowych,
5) członku giełdy - rozumie się przez to podmiot, który na podstawie regulaminu giełdy towarowej dopuszczony jest do dokonywania w imieniu własnym transakcji giełdowych,
6) działalności maklerskiej - rozumie się przez to działalność w zakresie obrotu towarami giełdowymi, realizowaną na giełdzie towarowej,
7) maklerze niezależnym - rozumie się przez to osobę fizyczną, wpisaną na listę maklerów giełd towarowych, która jest członkiem giełdy towarowej i zawiera transakcje giełdowe w imieniu własnym i na własny rachunek, na warunkach określonych w ustawie,
8) towarowym domu maklerskim - rozumie się przez to spółkę akcyjną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzącą działalność maklerską w zakresie obrotu towarami giełdowymi,
9) domu maklerskim - rozumie się przez to domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską na podstawie ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
10) tajemnicy zawodowej - rozumie się przez to informację związaną z giełdowym obrotem towarami giełdowymi, której ujawnienie mogłoby naruszyć interes uczestników tego obrotu,
11) podmiocie dominującym - rozumie się przez to podmiot dominujący w rozumieniu ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
12) Komisji - rozumie się przez to Komisję Papierów Wartościowych i Giełd,
13) instytucjach rynku towarów giełdowych - rozumie się przez to giełdy towarowe, giełdowe izby rozrachunkowe, towarowe domy maklerskie oraz maklerów giełd towarowych,
14) radzie nadzorczej giełdy - rozumie się przez to radę nadzorczą spółki prowadzącej giełdę towarową,
15) umowie rozliczeniowo-gwarancyjnej - rozumie się przez to umowę zawartą pomiędzy członkiem giełdowej izby rozrachunkowej, będącym towarowym domem maklerskim lub będącym bankiem prowadzącym działalność maklerską, który uzyskał zezwolenie, o którym mowa w art. 30 ust. 6 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a maklerem niezależnym, na podstawie której to umowy członek izby dokonuje rozliczeń i gwarantuje wykonanie przez maklera niezależnego transakcji zawartych przezeń na danej giełdzie towarowej.
Art. 3. 1. Z zastrzeżeniem ust. 2, dopuszczone do obrotu giełdowego prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów produkcji lub kursów walut i stóp procentowych, mogą być przedmiotem obrotu wyłącznie na giełdzie towarowej, do obrotu na której zostały dopuszczone.
2. O ile przepisy innych ustaw nie stanowią inaczej, prawa majątkowe, o których mowa w ust. 1, mogą być przedmiotem obrotu dokonywanego poza giełdą towarową, do obrotu na której zostały dopuszczone - w postępowaniu likwidacyjnym, upadłościowym i egzekucyjnym.
3. O ile przepisy innych ustaw nie stanowią inaczej, proponowanie nabycia lub nabywanie praw majątkowych, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów produkcji lub kursów walut i stóp procentowych, przy wykorzystaniu środków masowego przekazu, albo w inny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do więcej niż 300 osób albo do nieoznaczonego adresata, z wyjątkiem proponowania nabycia praw w postępowaniu likwidacyjnym, upadłościowym i egzekucyjnym, może być dokonywane pod warunkiem uprzedniego wprowadzenia tych praw do obrotu giełdowego i wyłącznie za pośrednictwem giełdy.
Rozdział 2
Tworzenie i ustrój organizacyjny giełdy towarowej
Art. 4. Spółka prowadząca giełdę towarową zapewnia:
1) koncentrację podaży i popytu na towary giełdowe,
2) bezpieczny i sprawny przebieg transakcji giełdowych i rozliczeń,
3) upowszechnianie jednolitych informacji umożliwiających ocenę aktualnej wartości towarów giełdowych.
Art. 5. 1. Giełda towarowa, zwana dalej "giełdą", może być prowadzona wyłącznie przez spółkę akcyjną.
2. Przedmiotem działalności spółki, o której mowa w ust. 1, może być wyłącznie prowadzenie giełdy, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Spółka, o której mowa w ust. 1, może również prowadzić rozliczanie transakcji giełdowych, dokonywanych na danej giełdzie.
4. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 3, nie dotyczy spółki prowadzącej giełdę, na której przedmiotem obrotu są prawa majątkowe, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e); spółka ta jest obowiązana spełnić warunek, o którym mowa w art. 14 ust. 1.
5. Minimalna wysokość kapitału zakładowego spółki prowadzącej giełdę wynosi 3.000.000 zł.
6. W przypadku wykonywania przez giełdę funkcji giełdowej izby rozrachunkowej dla transakcji realizowanych na tej giełdzie, minimalna wysokość kapitału zakładowego tej spółki wynosi 7.500.000 zł.
7. Na jedną akcję przypada, z zastrzeżeniem ust. 8, tylko jeden głos na walnym zgromadzeniu.
8. Jeden akcjonariusz nie może wykonywać więcej aniżeli 25% głosów na walnym zgromadzeniu, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio - poprzez podmioty zależne.
Art. 6. 1. Akcje spółki prowadzącej giełdę mogą być wyłącznie imienne.
2. Pokrycie obejmowanych akcji lub zapłata za nabywane akcje spółki prowadzącej giełdę nie może pochodzić z pożyczek, kredytów ani z nieudokumentowanych źródeł.
3. Kapitał zakładowy powinien być pokryty w całości przed złożeniem wniosku o zarejestrowanie spółki.
4. Spółka prowadząca giełdę ma obowiązek i wyłączne prawo zamieszczania w firmie spółki wyrazów "giełda towarowa".
5. W zakresie nie uregulowanym w ustawie do utworzenia i działania spółki prowadzącej giełdę stosuje się przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące spółki akcyjnej.
Art. 7. 1. Prowadzenie giełdy wymaga zezwolenia Komisji, wydanego na wniosek spółki.
2. Wniosek o udzielenie zezwolenia powinien zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki,
2) dane osobowe członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, o ile jest przewidziana, jak również innych osób, które odpowiadają za rozpoczęcie działalności giełdy lub będą nią kierować, ich kwalifikacje zawodowe oraz dotychczasowy przebieg pracy zawodowej,
3) przewidywaną wysokość środków własnych, pożyczek i kredytów przeznaczonych na uruchomienie giełdy oraz określenie sposobu finansowania działalności,
4) dane o wysokości i strukturze kapitałów spółki oraz źródeł ich pochodzenia,
5) listę akcjonariuszy, obejmującą dane, o których mowa w pkt 1 i 2, wraz z procentowym określeniem posiadanych przez nich głosów na walnym zgromadzeniu,
6) informację o podmiotach dominujących i zależnych wobec akcjonariuszy, obejmującą dane, o których mowa w pkt 1 i 2,
7) dane o przewidywanej lokalizacji giełdy oraz środkach technicznych umożliwiających funkcjonowanie giełdy, a w szczególności o posiadanych urządzeniach telekomunikacyjnych i warunkach lokalowych,
8) informację o rodzajach towarów giełdowych, mających być przedmiotem obrotu na giełdzie,
9) zobowiązania co najmniej 6 towarowych domów maklerskich lub domów maklerskich do prowadzenia działalności na danej giełdzie.
3. Do wniosku należy dołączyć statut spółki, regulamin giełdy oraz analizę ekonomiczno-finansową możliwości prowadzenia giełdy w okresie co najmniej 3 lat, a w przypadku utworzenia giełdowej izby rozrachunkowej, o której mowa w art. 14 ust. 2, także dokumenty wymienione w art. 17 ust. 2.
4. Wydając zezwolenie, Komisja zatwierdza statut spółki i regulamin giełdy oraz regulamin giełdowej izby rozrachunkowej.
Art. 8. Komisja wydaje decyzję odmawiającą zezwolenia, jeżeli spółka nie daje rękojmi prowadzenia działalności w sposób należyty.
Art. 9. 1. Statut spółki, poza danymi, o których mowa w art. 304 Kodeksu spółek handlowych, określa:
1) podmioty mogące być akcjonariuszami spółki,
2) rodzaje towarów giełdowych, które mogą być dopuszczone do obrotu na danej giełdzie.
2. Z zastrzeżeniem ust. 5, stronami transakcji giełdowych mogą być wyłącznie członkowie giełdy, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2, a w przypadku gdy przedmiotem transakcji są prawa, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e) - również członkowie giełdy, o których mowa w ust. 3 pkt 3.
3. Członkami giełdy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 4, wyłącznie:
1) towarowe domy maklerskie,
2) maklerzy niezależni,
3) domy maklerskie, które uzyskały zezwolenie, o którym mowa w art. 30 ust. 6 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
4. Członkami giełdy prowadzącej obrót energią elektryczną mogą być również przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję oraz obrót energią elektryczną oraz odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych, zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 i Nr 158, poz. 1042, z 1998 r. Nr 94, poz. 594, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1126, z 1999 r. Nr 88, poz. 980, Nr 91, poz. 1042 i Nr 110, poz. 1255 oraz z 2000 r. Nr 43, poz. 489 i Nr 48, poz. 555).
5. Stronami transakcji giełdowych zawieranych na rachunek własny, których wyłącznym przedmiotem jest energia elektryczna, mogą być - poza podmiotami, o których mowa w ust. 3 - również podmioty, o których mowa w ust. 4 - pod warunkiem zatrudnienia maklera giełdy towarowej, który będzie reprezentował taki podmiot w transakcjach giełdowych.
6. W transakcji giełdowej towarowy dom maklerski lub dom maklerski może być reprezentowany wyłącznie przez maklera giełdy towarowej lub maklera papierów wartościowych.
7. Do domów maklerskich przepisy ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi stosuje się odpowiednio, z wyjątkiem art. 37.
8. Transakcja giełdowa, dokonana przez podmioty inne niż określone w ust. 2, 5 i 6, jest nieważna.
Art. 10. Transakcja giełdowa nie stanowi gry ani zakładu w rozumieniu art. 413 Kodeksu cywilnego, ani też gry losowej lub zakładu wzajemnego w rozumieniu przepisów o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach, nawet jeżeli według wyraźnej lub dorozumianej woli stron rzeczywiste spełnienie wzajemnych świadczeń jest wyłączone, a tylko jedna lub druga ze stron jest obowiązana zapłacić różnicę między umówioną ceną sprzedaży a ceną rynkową w czasie wykonania umowy.
Art. 11. 1. Regulamin giełdy uchwala rada nadzorcza giełdy.
2. Regulamin giełdy określa w szczególności:
1) rodzaje transakcji giełdowych zawieranych na danej giełdzie,
2) sposoby określenia wymagań jakościowych i standardów przewidzianych dla towarów giełdowych oraz sposoby kontroli ich jakości, w tym standardów przewidzianych dla transakcji dotyczących praw, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e),
3) zasady i tryb dopuszczania towarów giełdowych do obrotu giełdowego,
4) zasady wprowadzania towarów giełdowych do obrotu giełdowego, zawieszania notowań i wykluczania towarów z obrotu,
5) zasady dopuszczania podmiotów do dokonywania transakcji na giełdzie oraz ich prawa i obowiązki (członkostwo giełdy), a w przypadku dopuszczania maklerów niezależnych - z uwzględnieniem zasad, o których mowa w ust. 3,
6) zasady składania zleceń nabycia i zbycia towarów giełdowych,
7) systemy notowań giełdowych oraz zasady ustalania kursów i cen towarów giełdowych,
8) dni otwarcia danej giełdy i godziny sesji giełdowych,
9) formy zabezpieczenia transakcji giełdowych,
10) dane o systemie informacyjnym giełdy,
11) zasady ustalania, rodzaje i wysokość opłat giełdowych,
12) wymagania w zakresie oznaczeń kodowych towarów, według obowiązujących klasyfikacji statystycznych dla obrotu wewnętrznego i zagranicznego,
13) sposób i tryb rozstrzygania sporów wynikających z transakcji giełdowych,
14) środki dyscyplinarne i porządkowe, które mogą być stosowane wobec uczestników naruszających obowiązki wynikające z uczestnictwa bądź nie przestrzegających zasad regulaminu, oraz zasady i tryb ich stosowania,
15) wymagania techniczne i finansowe, którym ma odpowiadać dom składowy w rozumieniu przepisów o domach składowych, i jego prowadzenie oraz warunki, jakie musi spełnić regulamin domu składowego, ubiegającego się o podpisanie umowy o obsługę transakcji z tą giełdą, oraz zasady i tryb zawierania takich umów,
16) wskazanie sposobu rozliczania transakcji giełdowych, w tym wskazanie giełdowej izby rozrachunkowej właściwej do rozliczania transakcji dokonywanych na danej giełdzie, dotyczących towarów, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e).
3. Regulamin określa również zasady dopuszczenia maklera niezależnego do dokonywania transakcji na danej giełdzie.
Art. 12. 1. Zmiany statutu spółki i regulaminu giełdowego wymagają dla swej ważności zgody Komisji.
2. Komisja odmawia udzielenia zgody na dokonanie zmian w statucie i regulaminie, jeżeli proponowane zmiany są sprzeczne z przepisami prawa lub mogłyby naruszyć bezpieczeństwo obrotu.
Art. 13. 1. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczególny tryb i warunki wprowadzania do obrotu giełdowego praw, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), w tym również kryteria, jakie muszą spełniać te prawa, aby mogły być przedmiotem obrotu, oraz szczególne warunki, jakie w takim przypadku obowiązane są spełniać osoby zobowiązane do realizacji tych praw.
2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać tryb i warunki wprowadzania do obrotu giełdowego praw, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), w sposób zapewniający odpowiedni poziom bezpieczeństwa w zakresie realizacji zobowiązań wynikających z tych praw. Rozporządzenie powinno ponadto określać zakres obowiązków informacyjnych, tak aby zapewnić nabywcom tych praw podstawowe dane niezbędne do oceny ryzyka związanego z inwestowaniem w te prawa.
Rozdział 3
Tworzenie i ustrój organizacyjny giełdowej izby rozrachunkowej
Art. 14. 1. Zezwolenie na prowadzenie giełdy, na której przedmiotem obrotu są prawa majątkowe, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), bądź zezwolenie na dopuszczenie do obrotu na istniejącej giełdzie praw majątkowych, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), wydaje się z zastrzeżeniem warunku utworzenia z udziałem wnioskodawcy, jako założyciela i akcjonariusza, giełdowej izby rozrachunkowej i podjęcia przez tę izbę działalności w określonym terminie.
2. Giełdową izbę rozrachunkową tworzy się wyłącznie w formie spółki akcyjnej w celu obsługi finansowej transakcji giełdowych, których przedmiotem są prawa, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), dokonywanych na danej giełdzie oraz w celu realizacji zadań określonych w art. 15 ust. 5 i 6.
3. Giełdowa izba rozrachunkowa nie może prowadzić działalności w innym zakresie niż w zakresie, o którym mowa w ust. 2.
4. Poza wnioskodawcą akcjonariuszami spółki będącej giełdową izbą rozrachunkową mogą być wyłącznie akcjonariusze spółki prowadzącej giełdę, banki, Skarb Państwa oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A., zwany dalej "Krajowym Depozytem".
5. Do spółki będącej giełdową izbą rozrachunkową stosuje się przepisy art. 5 ust. 7 i 8 oraz art. 6 ust. 3.
6. Warunek, o którym mowa w ust. 1, uważa się również za spełniony, jeżeli wnioskodawca uzyska członkostwo już istniejącej giełdowej izby rozrachunkowej.
7. Minimalna wysokość kapitału zakładowego spółki prowadzącej giełdową izbę rozrachunkową wynosi 1.500.000 zł.
Art. 15. 1. Spółka będąca giełdową izbą rozrachunkową świadczy usługi na rzecz członków tej izby.
2. Członkami giełdowej izby rozrachunkowej, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą być wyłącznie akcjonariusze spółki będącej tą izbą, spółki prowadzące giełdy oraz towarowe domy maklerskie, a także domy maklerskie, jeżeli uzyskały zezwolenie, o którym mowa w art. 30 ust. 6 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
3. Członkami giełdowej izby rozrachunkowej mogą być również inne krajowe instytucje finansowe, w tym banki, jeżeli zamierzają współdziałać z izbą rozrachunkową w zakresie wykonywania jej zadań oraz, za zgodą i na warunkach określonych przez Komisję, osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne z siedzibą za granicą, wykonujące zadania w zakresie rozliczania transakcji zawieranych w obrocie towarami giełdowymi.
4. Giełda może być członkiem więcej niż jednej izby rozrachunkowej, jak również członkiem jednostek organizacyjnych z siedzibą za granicą, które wykonują rozliczenia transakcji zawieranych w obrocie towarami giełdowymi.
5. Do zadań giełdowej izby rozrachunkowej należy organizacja i prowadzenie rozliczeń transakcji giełdowych, w szczególności:
1) badanie stanu finansowego członków w zakresie możliwości terminowego wywiązywania się z zobowiązań wynikających z transakcji giełdowych,
2) gromadzenie i utrzymywanie wadiów na rachunkach członków, w związku z przeprowadzaniem rozliczeń pomiędzy członkami,
3) wyrażanie zgody na zawarcie przez członka giełdowej izby rozrachunkowej z maklerem niezależnym umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej.
6. Giełdowa izba rozrachunkowa zapewnia przeprowadzanie rozliczeń członków z tytułu transakcji giełdowych, w szczególności przez zagwarantowanie ich zobowiązań i wierzytelności wynikających bezpośrednio z tych transakcji.
7. Giełdowa izba rozrachunkowa może prowadzić rachunki pieniężne, dokonywać rozliczeń pieniężnych, udzielać pożyczek oraz uczestniczyć - za pośrednictwem swojego banku - w rozrachunkach dokonywanych przez Narodowy Bank Polski na zasadach stosowanych w przypadku rozrachunków międzybankowych, w zakresie niezbędnym do realizacji zadań określonych w ust. 1 oraz w ust. 5 i 6.
Art. 16. 1. Prawa i obowiązki członków giełdowej izby rozrachunkowej określa regulamin izby uchwalony przez radę nadzorczą i zatwierdzony przez walne zgromadzenie. Przepisy art. 12 stosuje się odpowiednio.
2. Regulamin giełdowej izby rozrachunkowej reguluje w szczególności:
1) tryb zgłaszania izbie i rejestracji przez izbę wierzytelności członków izby, wynikających z transakcji giełdowych,
2) terminy i sposoby zaspokojenia wierzytelności członków izby, wynikających z transakcji giełdowych,
3) tryb postępowania przy wykonywaniu innych zleceń przekazanych izbie przez jej członków w związku z transakcjami giełdowymi,
4) zakres odpowiedzialności spółki będącej giełdową izbą rozrachunkową za terminowe i należyte przeprowadzenie czynności zleconych przez członków izby.
Art. 17. 1. Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie giełdy, na której przedmiotem obrotu są prawa, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), oprócz danych wymaganych dla wydania zezwolenia na prowadzenie giełdy, powinien zawierać dane, o których mowa w art. 7 ust. 2 pkt 1-6, odnoszące się odpowiednio do spółki będącej giełdową izbą rozrachunkową.
2. Do wniosku należy dołączyć statut spółki prowadzącej giełdową izbę rozrachunkową, regulamin tej izby oraz analizę ekonomiczno-finansową możliwości prowadzenia przez izbę rozliczeń finansowych transakcji giełdowych w okresie co najmniej 3 lat.
3. Przepisy art. 9 ust. 1-3 i ust. 7 oraz art. 12 stosuje się odpowiednio do spółki prowadzącej giełdową izbę rozrachunkową.
Art. 18. 1. Funkcję giełdowej izby rozrachunkowej może pełnić Krajowy Depozyt.
2. W przypadku gdy przedmiotem obrotu na danej giełdzie będą prawa, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), a funkcję giełdowej izby rozrachunkowej pełni Krajowy Depozyt, zezwolenie na prowadzenie giełdy, o którym mowa w art. 14 ust. 1, może być wydane, jeżeli wnioskodawca dołączy do wniosku umowę z Krajowym Depozytem w przedmiocie rozliczania transakcji giełdowych wraz z regulaminem, o którym mowa w ust. 4.
3. Do rozliczania przez Krajowy Depozyt transakcji giełdowych w ramach wykonywania funkcji giełdowej izby rozrachunkowej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
4. W przypadku gdy funkcję giełdowej izby rozrachunkowej pełni Krajowy Depozyt, prawa i obowiązki członków izby oraz zasady rozliczania transakcji giełdowych określa odrębny regulamin uchwalony przez Krajowy Depozyt.
5. Regulamin, o którym mowa w ust. 4, jak również jego zmiany wymagają zatwierdzenia przez Komisję. Komisja odmawia zatwierdzenia zmiany regulaminu, jeżeli proponowane zmiany byłyby sprzeczne z prawem lub mogłyby naruszyć bezpieczeństwo obrotu.
Rozdział 4
Zadania Komisji w zakresie instytucji rynku towarów giełdowych
Art. 19. 1. Komisja wykonuje nadzór nad instytucjami rynku towarów giełdowych.
2. W zakresie tworzenia i działalności giełd towarowych, giełdowych izb rozrachunkowych oraz działalności maklerów giełd towarowych do zadań Komisji należy:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w obrocie towarami giełdowymi oraz nad zapewnieniem powszechnego dostępu do rzetelnych informacji na rynku towarów giełdowych,
2) inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku towarów giełdowych oraz ochronę uczestników obrotu,
3) współdziałanie z organami administracji rządowej, uczestnikami obrotu towarami giełdowymi oraz innymi instytucjami - w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa, zapewniającej rozwój rynku towarów giełdowych,
4) upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku towarów giełdowych,
5) przygotowywanie projektów aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem rynku towarów giełdowych,
6) podejmowanie innych działań przewidzianych przepisami ustawy.
Art. 20. 1. W zakresie nie uregulowanym w ustawie do sposobu działania oraz zadań Komisji stosuje się przepisy ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
2. Przewodniczący Komisji może występować do Rady Ministrów lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wnioskami o wydanie przepisów wykonawczych do ustawy.
Art. 21. W sprawach cywilnych z zakresu obrotu giełdowego Przewodniczącemu Komisji przysługują odpowiednio uprawnienia przewidziane dla prokuratora w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.
Art. 22. 1. Upoważniony przedstawiciel Komisji ma prawo:
1) wstępu do siedziby i do lokalu spółki prowadzącej giełdę w celu wglądu do ksiąg, dokumentów i innych nośników informacji,
2) uczestniczenia w posiedzeniach rady nadzorczej giełdy oraz na walnych zgromadzeniach.
2. Na żądanie Komisji lub jej upoważnionych przedstawicieli spółka prowadząca giełdę jest obowiązana do niezwłocznego sporządzenia i przekazania kopii dokumentów oraz innych nośników informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz do udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień.
3. Na pisemne żądanie Komisji zarząd spółki prowadzącej giełdę jest obowiązany do:
1) zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia lub
2) umieszczenia spraw wskazanych przez Komisję w porządku obrad walnego zgromadzenia.
4. W przypadku niewykonania obowiązków, o których mowa w ust. 3, do żądania Komisji stosuje się odpowiednio przepisy art. 401 § 1 i 3 Kodeksu spółek handlowych.
5. Komisja może nakazać radzie nadzorczej giełdy niezwłoczne podjęcie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia otrzymania pisemnego stanowiska Komisji, uchwały w określonej sprawie.
6. Spółka prowadząca giełdę jest obowiązana do zawiadamiania Komisji o wszystkich planowanych posiedzeniach rady nadzorczej giełdy oraz walnych zgromadzeniach.
Art. 23. 1. Komisja może wytoczyć przeciwko spółce prowadzącej giełdę powództwo o:
1) stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej giełdy - sprzecznej z ustawą lub podjętej z naruszeniem przepisów ustawy,
2) uchylenie uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej giełdy - sprzecznej ze statutem spółki, regulaminem giełdy, naruszającej zasady bezpieczeństwa obrotu lub podjętej z naruszeniem postanowień statutu lub regulaminu.
2. Powództwo należy wnieść w terminie 30 dni od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie 6 miesięcy od dnia podjęcia uchwały.
3. Wniesienie powództwa powoduje wstrzymanie wykonalności zaskarżonej uchwały.
4. Prawomocny wyrok stwierdzający nieważność albo uchylający uchwałę walnego zgromadzenia ma moc obowiązującą w stosunkach między spółką a wszystkimi akcjonariuszami oraz między spółką a członkami organów spółki. W przypadkach, w których ważność czynności dokonanej przez spółkę jest zależna od uchwały walnego zgromadzenia, stwierdzenie nieważności takiej uchwały albo jej uchylenie nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze.
Art. 24. W przypadku gdy spółka prowadzi giełdę z naruszeniem prawa, Komisja może cofnąć zezwolenie na prowadzenie giełdy.
Art. 25. W zakresie nadzoru na działalnością giełdowych izb rozrachunkowych stosuje się przepisy art. 22 i 23.
Rozdział 5
Opłaty
Art. 26. 1. Udzielenie zezwolenia przewidzianego w ustawie podlega stałej opłacie w wysokości nie większej niż równowartość w złotych 4.500 EURO, ustalanej przy zastosowaniu średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski.
2. Od spółek prowadzących giełdy pobiera się opłatę od każdej transakcji zawieranej na giełdzie, w łącznej wysokości nie większej niż 0,015% wartości transakcji.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, wysokość, szczegółowy sposób naliczania oraz warunki i terminy uiszczania opłat, o których mowa w ust. 1 i 2, w tym sposób ustalania wartości transakcji, o których mowa w ust. 2. Opłaty te nie powinny w istotny sposób wpływać na zwiększenie kosztów obrotu na giełdzie oraz powinny uwzględniać rodzaje transakcji podlegających opłatom.
4. Przeznaczenie i rozdysponowanie wpływów z opłat, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 21 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
Rozdział 6
Maklerzy giełd towarowych
Art. 27. 1. Na listę maklerów giełd towarowych może być wpisana osoba fizyczna, która:
1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
2) korzysta z pełni praw publicznych,
3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko mieniu, przeciwko dokumentom, za przestępstwo gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, znaków towarowych, przestępstwo skarbowe, za przestępstwa określone w ustawie - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, za przestępstwa określone w niniejszej ustawie lub za przestępstwa określone w przepisach o domach składowych,
4) posiada co najmniej średnie wykształcenie,
5) złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed komisją egzaminacyjną dla maklerów giełd towarowych.
2. Uzyskanie uprawnień do wykonywania zawodu maklera giełd towarowych następuje z dniem wpisu na listę maklerów giełd towarowych.
Art. 28. 1. Wpisu na listę maklerów giełd towarowych dokonuje Komisja, na wniosek zainteresowanego, złożony w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia egzaminu, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 5. Wpis na listę maklerów giełd towarowych obejmuje: imię (imiona) i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia maklera.
2. Osoba wpisana na listę maklerów giełd towarowych jest obowiązana do niezwłocznego pisemnego informowania Komisji o:
1) podjęciu wykonywania zawodu wraz ze wskazaniem sposobu i miejsca wykonywania zawodu, a w przypadku maklera niezależnego - wraz ze wskazaniem członka giełdowej izby rozrachunkowej, z którym dany makler zawarł umowę rozliczeniowo-gwarancyjną, oraz adresu tego podmiotu,
2) każdorazowej zmianie danych objętych wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, oraz danych, o których mowa w pkt 1.
3. Lista maklerów giełd towarowych, skreślenie z listy oraz zawieszenie uprawnień do wykonywania zawodu maklera giełd towarowych podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.
4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1. Wzór wniosku powinien zawierać odniesienia do danych, o których mowa w art. 27 ust. 1, a w przypadku danych dotyczących karalności, wykształcenia oraz wyniku egzaminu złożonego przed komisją egzaminacyjną dla maklerów giełd towarowych powinien zawierać wymóg dołączenia odpowiednich dokumentów lub ich kopii.
Art. 29. 1. Przewodniczący Komisji:
1) powołuje komisję egzaminacyjną dla maklerów giełd towarowych oraz nadzoruje jej działalność,
2) ustala zakres tematyczny obowiązujący na egzaminach oraz tryb przeprowadzania egzaminów,
3) ustala wysokość opłat egzaminacyjnych oraz wynagrodzeń dla osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnej.
2. Rozdysponowanie wpływów z opłat, o których mowa w ust. 1 pkt 3, następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 24 ust. 2 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
Art. 30. 1. Przez wykonywanie zawodu maklera giełd towarowych rozumie się pozostawanie osoby wpisanej na listę maklerów giełd towarowych w stosunku pracy, zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze:
1) z towarowym domem maklerskim,
2) ze spółką prowadzącą giełdę,
3) ze spółką będącą giełdową izbą rozrachunkową,
4) z domem maklerskim w zakresie działalności objętej zezwoleniem, o którym mowa w art. 30 ust. 6 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
lub pełnienie przez tę osobę funkcji w organach któregokolwiek z tych podmiotów.
2. Przez wykonywanie zawodu maklera giełd towarowych rozumie się również pełnienie przez osobę wpisaną na listę maklerów giełd towarowych funkcji z wyboru w organach stowarzyszeń maklerów giełd towarowych, zrzeszających co najmniej 20% ogółu maklerów giełd towarowych wykonujących zawód.
3. Przez wykonywanie zawodu maklera giełd towarowych rozumie się również zawieranie transakcji giełdowych przez maklera niezależnego lub pozostawanie przez maklera giełd towarowych w stosunku pracy lub stałego zlecenia z maklerem niezależnym.
4. Tytułu "makler giełd towarowych" mogą używać wyłącznie osoby, które spełniają jeden z warunków określonych w ust. 1-3.
Art. 31. 1. Skreślenie z listy maklerów giełd towarowych następuje:
1) na wniosek danej osoby wpisanej na listę,
2) w razie całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia,
3) na skutek skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 3, lub pozbawienia praw publicznych,
4) na skutek śmierci osoby wpisanej na listę,
5) w razie niewykonywania zawodu maklera giełd towarowych przez 3 kolejne lata.
2. Podjęcie wykonywania zawodu powoduje zawieszenie biegu terminu, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, a nieprzerwane wykonywanie zawodu przez 6 kolejnych miesięcy powoduje przerwanie biegu tego terminu.
Art. 32. 1. Komisja może wydać decyzję o skreśleniu maklera giełd towarowych z listy lub zawiesić jego uprawnienia do wykonywania zawodu na okres od 3 do 24 miesięcy na skutek nienależytego wykonywania zawodu lub naruszenia prawa w związku z wykonywaniem zawodu.
2. Komisja wydaje decyzję o skreśleniu z listy maklerów giełd towarowych albo o zawieszeniu uprawnień do wykonywania zawodu, po uprzednim przeprowadzeniu rozprawy. Komisja może nadać tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
3. W razie konieczności zabezpieczenia interesu publicznego Komisja może, z chwilą wszczęcia postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, zawiesić uprawnienia maklera giełd towarowych do czasu wydania decyzji w sprawie, jednak nie dłużej niż na okres 12 miesięcy.
4. W przypadku wydania decyzji o zawieszeniu uprawnień maklera giełd towarowych do wykonywania zawodu, okres zawieszenia uprawnień, o którym mowa w ust. 3, wlicza się do okresu zawieszenia uprawnień, o którym mowa w ust. 1.
5. Osoba skreślona z listy maklerów giełd towarowych z przyczyn, o których mowa w ust. 1, nie może być ponownie wpisana na listę maklerów giełd towarowych przed upływem 10 lat od dnia wydania decyzji, lecz nie wcześniej niż nastąpi zatarcie skazania za przestępstwo, którego popełnienie stanowiło przesłankę faktyczną wydania decyzji o skreśleniu z listy maklerów.
Art. 33. Makler giełd towarowych przy wykonywaniu zawodu jest obowiązany działać zgodnie z przepisami prawa, zasadami uczciwego obrotu oraz mieć na względzie słuszne interesy zleceniodawców.
Art. 34. 1. Maklerem niezależnym może być wyłącznie makler giełd towarowych, który uzyskał członkostwo giełdy towarowej i zawarł z członkiem izby rozrachunkowej umowę rozliczeniowo-gwarancyjną.
2. Makler niezależny nie może prowadzić innej działalności gospodarczej ani pozostawać w stosunku pracy, zlecenia lub innym tego rodzaju stosunku prawnym z innym maklerem niezależnym lub członkiem giełdy.
3. Makler niezależny może zatrudniać do dokonywania czynności na giełdzie wyłącznie maklerów giełd towarowych.
4. Makler niezależny obowiązany jest prowadzić księgi rachunkowe.
5. Makler niezależny obowiązany jest powiadomić Komisję o miejscu przechowywania ksiąg rachunkowych dla prowadzonej przez siebie działalności.
6. Makler niezależny zawiera transakcje wyłącznie w imieniu własnym i na własny rachunek, w ramach prowadzonej przez siebie samodzielnie działalności gospodarczej.
7. Makler niezależny może być członkiem tylko jednej giełdy.
8. Transakcje zawierane przez maklera niezależnego będą rozliczane przez będący członkiem danej giełdy towarowy dom maklerski lub dom maklerski, który gwarantować będzie wywiązywanie się przez maklera z wszelkich zobowiązań z tytułu zawieranych transakcji giełdowych - na podstawie umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej.
Art. 35. 1. Umowa rozliczeniowo-gwarancyjna, jak również każda zmiana do tej umowy, wchodzi w życie z chwilą jej potwierdzenia przez giełdową izbę rozrachunkową.
2. Umowa rozliczeniowo-gwarancyjna powinna być przesłana do Komisji w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia przez towarowy dom maklerski. Obowiązek ten dotyczy także wszelkich zmian wprowadzanych przez strony do umowy.
3. Umowa rozliczeniowo-gwarancyjna powinna zawierać postanowienia mające za przedmiot ustanowienie przez maklera niezależnego na rzecz członka giełdowej izby rozrachunkowej zabezpieczeń majątkowych, w szczególności poprzez:
1) wystawienie weksla własnego,
2) poręczenie cywilne lub wekslowe osoby trzeciej,
3) przedstawienie gwarancji bankowej, której beneficjentem jest członek giełdowej izby rozrachunkowej,
4) przedstawienie polisy ubezpieczeniowej, w której ubezpieczonym jest członek giełdowej izby rozrachunkowej,
5) ustanowienie hipoteki kaucyjnej,
6) ustanowienie zastawu na papierach wartościowych.
Art. 36. 1. W przypadku naruszania przez maklera niezależnego postanowień umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej poprzez zawieranie transakcji giełdowych, z których zobowiązanie przekracza wartość gwarantowaną przez członka giełdowej izby rozrachunkowej, lub poprzez niewykonywanie w terminie zobowiązań wynikających z transakcji giełdowych, Komisja może nakazać członkowi giełdowej izby rozrachunkowej jednostronne odstąpienie od umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej zawartej z tym maklerem niezależnym.
2. W przypadku odstąpienia przez członka giełdowej izby rozrachunkowej od umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej na żądanie Komisji, nie ponosi on jakiejkolwiek odpowiedzialności odszkodowawczej wobec maklera niezależnego, niezależnie od odmiennych postanowień zawartych w tej umowie.
Rozdział 7
Towarowe domy maklerskie
Art. 37. 1. O ile ustawa nie stanowi inaczej, działalność maklerska może być prowadzona wyłącznie przez towarowy dom maklerski.
2. Akcje towarowego domu maklerskiego mogą być wyłącznie imienne, chyba że są dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi.
3. Zapłata za obejmowane lub nabywane akcje towarowego domu maklerskiego, które nie zostały dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi, nie może pochodzić z pożyczek, kredytów, ani z nie udokumentowanych źródeł.
4. Osoba prawna może być jednoosobowym założycielem towarowego domu maklerskiego.
5. Towarowy dom maklerski może wykonywać wyłącznie czynności określone w zezwoleniu.
6. Towarowy dom maklerski może być członkiem więcej niż jednej giełdy towarowej.
7. Towarowy dom maklerski ma wyłączne prawo i obowiązek używać w swej firmie określenia "towarowy dom maklerski".
Art. 38. 1. Prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji, wydanego na wniosek zainteresowanego podmiotu.
2. Działalność maklerska obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi, polegających na:
1) oferowaniu towarów giełdowych w obrocie giełdowym,
2) nabywaniu lub sprzedaży towarów giełdowych na zasadach określonych w art. 51,
3) prowadzeniu rachunków transakcji giełdowych dotyczących praw majątkowych, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi,
4) dokonywaniu rozliczeń transakcji giełdowych zawieranych przez maklerów niezależnych,
5) dokonywaniu rozliczeń transakcji zleceniodawców, z wyłączeniem rozliczeń dokonywanych przez giełdowe izby rozrachunkowe oraz - w zakresie, o którym mowa w art. 5 ust. 3 - przez giełdy,
6) odpłatnym doradztwie w zakresie obrotu giełdowego,
7) zarządzaniu cudzym pakietem aktywów na zlecenie, w zakresie inwestycji dokonywanych na giełdach towarowych,
8) pośrednictwie w nabywaniu lub zbywaniu praw, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), w obrocie na zagranicznych giełdach towarowych,
9) prowadzeniu ewidencji towarów giełdowych w obrocie giełdowym.
3. Przez doradztwo w zakresie obrotu giełdowego, o którym mowa w ust. 2 pkt 6, rozumie się odpłatne udzielanie pisemnej lub ustnej rekomendacji nabycia lub zbycia oznaczonych towarów giełdowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej tych towarów.
4. Za zezwoleniem Komisji i na warunkach przez nią określonych towarowe domy maklerskie mogą dokonywać w obrocie publicznym czynności związanych z obrotem papierami wartościowymi, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, oraz prawami majątkowymi, o których mowa w art. 97 tej ustawy.
5. Zezwolenie na wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 7, jest wydawane w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych i Prezesem Narodowego Banku Polskiego.
6. Do rachunku pieniężnego służącego do obsługi rachunku transakcji giełdowych dotyczących praw majątkowych, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. d) i e), stosuje się odpowiednio przepisy art. 725-733 Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem uprawnienia do czasowego obracania wolnymi środkami pieniężnymi na potrzeby gospodarki narodowej. Nie wyłącza to uprawnień Komisji wynikających z art. 39.
7. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, inne niż określone w ust. 2 czynności:
1) których wykonywanie przez towarowy dom maklerski nie wymaga uzyskania zezwolenia, o ile czynności te związane są z obrotem towarowym,
2) które mogą być wykonywane przez towarowy dom maklerski po uzyskaniu zezwolenia Komisji, ustalając zakres i warunki wykonywania tych czynności.
Art. 39. 1. Wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej powinien zawierać:
1) dane osobowe (imiona, nazwiska, daty urodzenia, miejsca urodzenia oraz adresy zamieszkania) członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, o ile jest przewidziana, jak również innych osób, które odpowiadają za rozpoczęcie przez spółkę działalności maklerskiej lub będą nią kierować, ich kwalifikacje zawodowe oraz dotychczasowy przebieg pracy zawodowej,
2) listę akcjonariuszy wraz z procentowym określeniem posiadanych przez nich głosów w walnym zgromadzeniu,
3) informację o podmiotach dominujących i zależnych wobec wnioskodawcy,
4) zakres czynności, które wnioskodawca zamierza wykonywać,
5) określenie rodzajów towarów giełdowych, które będą przedmiotem czynności, o których mowa w pkt 4,
6) określenie giełdy lub giełd, na których wnioskodawca zamierza prowadzić działalność maklerską,
7) informację o wysokości kapitału własnego, ze wskazaniem źródeł jego pochodzenia,
8) analizę ekonomiczno-finansową możliwości prowadzenia działalności maklerskiej przez pierwsze trzy lata,
9) oświadczenia osób, które będą kierować działalnością maklerską, o niekaralności za przestępstwa określone w art. 27 ust. 1 pkt 3,
10) informacje o planowanej organizacji spółki,
11) informacje o posiadanych urządzeniach telekomunikacyjnych i warunkach lokalowych,
12) informacje o poprzednio prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej i przyczynach zaprzestania tej działalności,
13) opis dotychczasowej i obecnej działalności gospodarczej akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% głosów na walnym zgromadzeniu wnioskodawcy.
2. Do wniosku dołącza się:
1) statut spółki i wyciąg z rejestru przedsiębiorców,
2) regulaminy określające sposób wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 4,
3) regulamin organizacyjny oraz regulamin kontroli wewnętrznej,
4) listę maklerów giełd towarowych, którzy będą zatrudnieni przy wykonywaniu czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 4,
5) ostatnie sprawozdanie finansowe wraz z opinią podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych oraz raportem z badania, w przypadku gdy wnioskodawca w chwili składania wniosku prowadzi działalność w innej dziedzinie lub prowadził ją przed złożeniem wniosku,
6) listę maklerów papierów wartościowych, którzy będą zatrudnieni przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 38 ust. 2, w przypadku gdy wnioskodawca ubiega się o wykonywanie tych czynności.
3. W celu ustalenia, czy wnioskodawca daje rękojmię należytego wykonywania działalności maklerskiej, Komisja może żądać przedstawienia innych danych dotyczących sytuacji finansowej i prawnej wnioskodawcy lub jego akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% głosów na walnym zgromadzeniu.
Art. 40. 1. Komisja, z zastrzeżeniem ust. 2, rozpoznaje wniosek o zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej w terminie 2 miesięcy od dnia jego złożenia.
2. W przypadku gdy Komisja zażąda przedstawienia dodatkowych danych, o których mowa w art. 39 ust. 3, do terminu 2 miesięcy nie wlicza się okresów oczekiwania na przedstawienie dodatkowych danych.
3. Zezwolenie zawiera:
1) firmę, siedzibę oraz adres towarowego domu maklerskiego,
2) dozwolone czynności oraz wymaganą do ich wykonywania liczbę maklerów giełd towarowych,
3) minimalną wysokość środków własnych, ustaloną zgodnie z odrębnymi przepisami,
4) termin rozpoczęcia działalności maklerskiej,
5) określenie warunków technicznych i organizacyjnych, wymaganych do prowadzenia działalności przez towarowy dom maklerski.
4. Towarowy dom maklerski posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej obowiązany jest zatrudniać maklerów w liczbie nie mniejszej niż wskazana w zezwoleniu.
Art. 41. Komisja wydaje decyzję odmawiającą zezwolenia w przypadku, gdy wniosek o wydanie zezwolenia nie spełnia warunków określonych w art. 39 lub gdy z przedstawionych danych wynika, że spółka nie daje rękojmi należytego wykonywania działalności.
Art. 42. 1. Upoważniony przedstawiciel Komisji ma prawo wstępu do siedziby towarowego domu maklerskiego i do jego lokalu oraz wglądu do ksiąg, dokumentów i innych nośników informacji.
2. Na żądanie Komisji lub jej upoważnionego przedstawiciela towarowy dom maklerski jest obowiązany do niezwłocznego sporządzenia i przekazania kopii dokumentów i innych nośników informacji oraz do udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień.
3. W razie powzięcia wątpliwości co do prawidłowości lub rzetelności sprawozdań finansowych albo innych informacji finansowych, których obowiązek sporządzenia wynika z odrębnych przepisów, lub prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych, Komisja może zlecić kontrolę tych sprawozdań, informacji i ksiąg rachunkowych podmiotowi uprawnionemu do badania sprawozdań finansowych. W przypadku gdy kontrola wykaże, że wątpliwości były uzasadnione, towarowy dom maklerski zwraca Komisji koszty przeprowadzenia kontroli.
Art. 43. 1. W przypadku gdy towarowy dom maklerski narusza przepisy prawa, nie wypełnia warunków określonych w zezwoleniu, przekracza zakres zezwolenia, nie przestrzega zasad uczciwego obrotu lub narusza interesy zleceniodawcy, Komisja może podjąć decyzję o:
1) cofnięciu zezwolenia albo ograniczeniu zakresu dozwolonych czynności, albo
2) nałożeniu kary pieniężnej do wysokości 500.000 zł, albo
3) zastosowaniu jednej z sankcji, o których mowa w pkt 1, i jednocześnie nałożeniu kary pieniężnej, o której mowa w pkt 2.
2. Wydanie decyzji następuje po przeprowadzeniu rozprawy. Komisja może nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
3. Decyzja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Komisja może nakazać jej ogłoszenie w 2 dziennikach ogólnopolskich na koszt towarowego domu maklerskiego.
Art. 44. 1. Zezwolenie wygasa z dniem otwarcia likwidacji lub z dniem ogłoszenia upadłości towarowego domu maklerskiego.
2. W postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym, jak również w przypadku cofnięcia zezwolenia, przepis art. 42 stosuje się odpowiednio.
3. Do czasu zakończenia likwidacji albo - w przypadku cofnięcia zezwolenia - do czasu zaprzestania prowadzenia działalności towarowy dom maklerski wykonuje wyłącznie czynności wynikające z już zawartych umów w obrocie towarami giełdowymi - bez możliwości zawierania nowych umów, chyba że jest to niezbędne do realizacji umów już zawartych.
4. W przypadku wygaśnięcia zezwolenia lub cofnięcia zezwolenia Komisja może nakazać przeniesienie środków pieniężnych oraz dokumentów związanych z prowadzeniem działalności maklerskiej, w tym związanych z przechowywaniem tych środków i prowadzeniem ewidencji towarów giełdowych, do innego towarowego domu maklerskiego, który uprzednio wyraził na to zgodę. W innym przypadku do postępowania z dokumentami związanymi z prowadzeniem działalności maklerskiej stosuje się art. 476 § 3 Kodeksu spółek handlowych. Właściwy sąd niezwłocznie zawiadamia Komisję o wyznaczonym przechowawcy.
Art. 45. 1. Spółka, która zaprzestała prowadzenia działalności maklerskiej, ma obowiązek archiwizowania i przechowywania, przez okres 5 lat, dokumentów oraz innych nośników informacji związanych z prowadzeniem tej działalności.
2. Upoważniony przedstawiciel Komisji ma prawo wstępu do siedziby lub lokalu podmiotu przechowującego dokumenty i inne nośniki informacji celem wglądu do tych dokumentów i nośników.
3. Na pisemne żądanie Komisji lub jej upoważnionego przedstawiciela podmiot przechowujący dokumenty jest obowiązany do niezwłocznego sporządzenia i przekazania kopii tych dokumentów.
Art. 46. Towarowy dom maklerski jest obowiązany niezwłocznie informować Komisję o:
1) wszelkich zmianach danych zawartych we wniosku o udzielenie zezwolenia i w załącznikach do niego, z zastrzeżeniem pkt 2,
2) zmianach w składzie akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% głosów w walnym zgromadzeniu,
3) nabyciu lub objęciu akcji lub udziałów w innych spółkach w liczbie, która zapewnia prawo do co najmniej 5% głosów na walnym zgromadzeniu,
4) zawarciu, zmianie i rozwiązaniu umowy rozliczeniowo-gwarancyjnej, a także o każdym wykonaniu zobowiązania gwarancyjnego za maklera niezależnego na podstawie tej umowy oraz o zawarciu przez maklera niezależnego transakcji giełdowej, z której zobowiązanie przekracza wartość gwarantowaną przez towarowy dom maklerski.
Art. 47. 1. Zakazane jest:
1) posiadanie akcji więcej niż jednego towarowego domu maklerskiego,
2) posiadanie przez towarowy dom maklerski akcji innego towarowego domu maklerskiego.
2. Naruszenie zakazu określonego w ust. 1 powoduje obowiązek zbycia w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania takiego naruszenia, akcji jednego z towarowych domów maklerskich. Do czasu zbycia akcji nie można wykonywać prawa głosu z posiadanych akcji.
3. Nie stanowi naruszenia zakazu określonego w ust. 1:
1) nabycie lub objęcie akcji dokonywane w przypadku łączenia się towarowych domów maklerskich,
2) nabycie lub objęcie dopuszczonych do publicznego obrotu akcji towarowego domu maklerskiego, o ile podmiotem nabywającym nie jest towarowy dom maklerski.
Art. 48. 1. Nabycie lub objęcie akcji towarowego domu maklerskiego w liczbie, która spowoduje osiągnięcie lub przekroczenie 10%, 20%, 33% lub 50% głosów na walnym zgromadzeniu, wymaga zgody Komisji, przy czym nabycie lub objęcie akcji przez podmiot zależny uważa się za nabycie lub objęcie przez podmiot dominujący, a nabycie (objęcie) lub posiadanie akcji przez podmiot dominujący uważa się za nabycie (objęcie) lub posiadanie przez podmiot zależny.
2. Komisja nie udziela zgody, jeżeli według jej oceny podmiot zamierzający nabyć lub objąć akcje nie daje rękojmi prowadzenia działalności przez towarowy dom maklerski w sposób należyty.
3. Obowiązek uzyskania zgody Komisji, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy nabycia akcji towarowego domu maklerskiego w drodze dziedziczenia.
Art. 49. 1. Towarowe domy maklerskie, w liczbie co najmniej 15, mogą utworzyć, na zasadach określonych w odrębnej ustawie, izbę gospodarczą, zwaną dalej "izbą".
2. Do obowiązków izby należy, w szczególności, określanie i kodyfikacja zasad uczciwego obrotu oraz przyjętych w obrocie zwyczajów.
3. Organizację władz izby, tryb ich powoływania, zakres kompetencji oraz zadania izby określa statut izby.
Art. 50. 1. O ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską nie stanowią inaczej, zagraniczna osoba prawna prowadząca działalność maklerską w obcym państwie może prowadzić taką działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału.
2. O ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską nie stanowią inaczej, doradztwo w zakresie obrotu towarami giełdowymi może być wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne osoby prawne świadczące usługi o tym samym charakterze w obcym państwie, bez zachowania warunku określonego w ust. 1.
3. Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oddział zagranicznej osoby prawnej występuje organ zarządzający zagranicznej osoby prawnej.
4. Do oddziału zagranicznej osoby prawnej, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy art. 37 ust. 5 i 6, art. 38-46 i art. 49-52.
Art. 51. 1. Towarowy dom maklerski zobowiązuje się wobec dającego zlecenie do sprzedaży lub zakupu towarów giełdowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Towarowy dom maklerski odpowiada wobec dającego zlecenie za wykonanie zobowiązania wynikającego z transakcji giełdowej.
2. Umowa o świadczenie usług maklerskich powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
3. W zakresie nie uregulowanym w ust. 1 i 2 do umowy:
1) o świadczenie usług maklerskich - stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia, z wyłączeniem art. 737,
2) zlecenia nabycia lub zbycia towarów giełdowych - stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy komisu, z wyłączeniem art. 768 § 3.
4. W granicach określonych w zezwoleniu na prowadzenie działalności maklerskiej towarowy dom maklerski może nabywać towary giełdowe we własnym imieniu i na własny rachunek celem dalszej odsprzedaży.
5. Jeżeli umowa o świadczenie usług maklerskich lub regulamin giełdy tak stanowi, oświadczenia woli składane w związku z dokonywaniem czynności maklerskich mogą być składane za pomocą elektronicznych nośników informacji, a dokumenty dotyczące czynności maklerskich mogą być sporządzone w formie elektronicznych nośników informacji, jeżeli dokumenty te zostaną w sposób należyty utrwalone i zabezpieczone. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w zdaniu pierwszym, spełnia wymagania formy pisemnej.
Art. 52. 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb i warunki postępowania towarowych domów maklerskich przy zawieraniu transakcji i dokonywaniu rozliczeń, przy prowadzeniu ewidencji i archiwizacji tych transakcji, przy ustanawianiu i realizacji zabezpieczeń spłaty kredytów i pożyczek udzielonych na nabycie towarów giełdowych oraz w przypadku zabezpieczenia wierzytelności na towarach giełdowych; rozporządzenie określi szczegółowy tryb i warunki postępowania, tak aby zapewnić bezpieczeństwo obrotu, wiarygodność i zupełność ewidencji, poufność transakcji oraz zapewnić możliwości prawidłowego wykonywania przez Komisję nadzoru nad prawidłowością transakcji i rozliczeń,
2) minimalną wielkość środków własnych towarowego domu maklerskiego oraz warunki zaliczania zobowiązań do kapitałów własnych towarowego domu maklerskiego, w zależności od zakresu zezwolenia i rozmiarów tej działalności, oraz maksymalną wysokość kredytów, pożyczek i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunku do środków własnych; rozporządzenie powinno określić wielkość środków własnych towarowego domu maklerskiego, tak aby zapewnić pewność obrotu i wywiązanie się towarowego domu maklerskiego z podjętych zobowiązań wobec dających zlecenia,
3) zakres, tryb oraz terminy dostarczania innych niż wymienione w art. 39 ust. 1 i 2 informacji dotyczących działalności i sytuacji finansowej towarowych domów maklerskich; rozporządzenie powinno określać zakres informacji oraz częstotliwość ich przekazywania, tak aby umożliwić Komisji ocenę sytuacji finansowej i gospodarczej towarowego domu maklerskiego.
2. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia:
1) liczbę maklerów wymaganą do wykonywania poszczególnych czynności przez towarowe domy maklerskie, przy uwzględnieniu skali prowadzonej przez nie działalności; rozporządzenie powinno w szczególności uzależniać minimalną liczbę maklerów od rodzaju wykonywanych czynności oraz wielkości planowanych rocznych obrotów towarowego domu maklerskiego,
2) tryb postępowania w celu ochrony informacji stanowiących tajemnicę zawodową w towarowych domach maklerskich, a także nadzoru nad przepływem i wykorzystaniem tych informacji; rozporządzenie powinno szczegółowo określać procedurę postępowania, tak aby zapewnić ochronę informacji w towarowych domach maklerskich przed osobami trzecimi oraz umożliwić wykonywanie przez Komisję nadzoru w tym zakresie,
3) tryb postępowania towarowych domów maklerskich w celu przeciwdziałania zawieraniu transakcji oraz wykonywaniu innych operacji na rynku towarów giełdowych, z wykorzystaniem środków pieniężnych, co do których ujawniono okoliczności wskazujące, że środki te mogą pochodzić z przestępstwa lub z uczestnictwa w jego popełnieniu albo że ich pochodzenie ma zostać ukryte z przyczyn związanych z przestępstwem; rozporządzenie powinno określić przypadki, w których podmioty te są obowiązane rejestrować operacje finansowe uczestników obrotu, zakres oraz zasady pozyskiwania danych o tych uczestnikach, w celu ustalenia, czy środki pieniężne mogą pochodzić z przestępstwa lub uczestnictwa w jego popełnieniu albo że ich pochodzenie ma zostać ukryte z przyczyn związanych z przestępstwem.
Rozdział 8
Tajemnica zawodowa
Art. 53. 1. Do zachowania tajemnicy zawodowej są obowiązani:
1) Przewodniczący Komisji, jego zastępcy, członkowie Komisji, pracownicy urzędu Komisji i osoby uczestniczące w posiedzeniach Komisji z głosem doradczym,
2) maklerzy giełd towarowych,
3) osoby wchodzące w skład statutowych organów:
a) towarowego domu maklerskiego,
b) spółki prowadzącej giełdę oraz spółki prowadzącej giełdową izbę rozrachunkową,
c) izby,
d) stowarzyszeń maklerów giełd towarowych,
4) osoby zatrudnione w podmiotach wymienionych w pkt 1 i 3 oraz pozostające z tymi podmiotami w stosunku zlecenia lub w innym stosunku prawnym o podobnym charakterze.
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej istnieje również po ustaniu stosunków prawnych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 3 i 4.
Art. 54. 1. Nie narusza obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
2. Zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej może również nastąpić w przypadkach określonych w innych ustawach.
3. Osoba, która w przypadku wymienionym w ust. 2 uzyskała informację stanowiącą tajemnicę zawodową, jest obowiązana do zachowania tej informacji w tajemnicy, chyba że na jej ujawnienie zezwala przepis prawa.
4. Prezes Najwyższej Izby Kontroli może zwolnić z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, jeżeli jest to niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego w prowadzonym postępowaniu kontrolnym w zakresie danych dotyczących jednostki kontrolowanej.
Art. 55. 1. W związku z wykonywaniem zadań, o których mowa w art. 22, Komisja lub jej upoważnieni przedstawiciele mają dostęp do informacji stanowiących tajemnicę zawodową, będących w posiadaniu podmiotów zobowiązanych do zachowania tajemnicy.
2. Komisja może przekazać Prezesowi Narodowego Banku Polskiego oraz zagranicznemu organowi nadzoru nad rynkiem towarów giełdowych informacje stanowiące tajemnicę zawodową, na podstawie porozumienia zawartego uprzednio przez Komisję z tym organem, jeżeli przepisy prawa obowiązujące w państwie jego siedziby zapewniają wykorzystanie takich informacji wyłącznie w ramach wykonywania nadzoru nad przestrzeganiem prawa i zasad uczciwego obrotu na rynkach towarów giełdowych.
3. W celu ustalenia stanu faktycznego w prowadzonym postępowaniu kontrolnym w zakresie danych dotyczących jednostki kontrolowanej dostęp do informacji stanowiących tajemnicę zawodową mają kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli na podstawie odrębnego upoważnienia wydanego przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.
Rozdział 9
Odpowiedzialność cywilna i karna
Art. 56. 1. Wprowadzający towar giełdowy do obrotu giełdowego odpowiada za szkodę wyrządzoną wskutek wady towaru giełdowego, chyba ż
.png)
Zaloguj przez Facebook
