W celu zmniejszenia rozdrobnienia gospodarstw kraje unijne już dawno wypracowały własne systemy wprowadzania wcześniejszych emerytur, czyli rent strukturalnych. Ze względu na różną specyfikę agrarną poszczególnych państw Wspólnoty nie stworzono uniwersalnego sposobu scalania gruntów. Jeszcze kilkanaście lat temu prawie 2/3 unijnych gospodarstw miało powierzchnię mniejszą niż 10 ha, dziś w wyniku oddawania ziemi przez starszych rolników średnie gospodarstwo rolne ma 18 ha.
Oto kilka przykładów unijnych rozwiązań:
Niemiecki rolnik może przekazać ziemię jedynie wykwalifikowanemu gospodarzowi
i nie może to być członek własnej rodziny. Może natomiast zatrzymać sobie
działkę służącą produkcji na własne potrzeby.
We Francji rolnik ubiegający się o rentę strukturalną, musi mieć ukończone 55 lat i przez ostatnie 15 lat pracować w przekazywanym gospodarstwie. Wraz z ziemią oddaje także budynki, żywy inwentarz i kwoty produkcyjne. Gospodarstwo może być przekazane członkowi rodziny, co starszym osobom ułatwia podejmowanie decyzji.
W Irlandii na gospodarstwo przypada tylko jedna emerytura, nawet gdy małżonkowie pracują wspólnie. Dla pracowników lub członków rodziny, którzy stracili pracę w wyniku likwidacji gospodarstwa, a przepracowali w nim przynajmniej 2 lata, przewidziane są świadczenia. Rentę strukturalną można dziedziczyć, w przypadku śmierci rolnika przed upływem terminu korzystania z niej.
Portugalski system przewiduje świadczenia dla rolnika, a także dla jego małżonka oraz dwóch robotników rolnych lub członków rodziny. Rolnik musi opłacać składkę na ubezpieczenie społeczne aż do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Najtrudniejsza była realizacja programu rent strukturalnych w Hiszpanii. Liczba rolników korzystających z tych świadczeń nigdy nie była wysoka. Główną przeszkodą w ich uzyskaniu jest zbyt wysoki próg minimalnego dochodu gospodarstwa oraz granica wieku, wynosząca dla mężczyzn 60 lat.
Doświadczenia krajów UE wskazują, że realizacja programu wcześniejszych emerytur jest procesem długotrwałym, a głównym jego celem jest zapewnienie dochodów starszym rolnikom, a przy tym poprawa struktury agrarnej wsi.
MC, 23.03.2001