Ubezpieczenia rolnicze po nowemu

W naszym kraju do roku 1990 uprawy i zwierzęta były obowiązkowo objęte ochroną ubezpieczeniową .W latach 90tych i do teraz ubezpieczonych jest tylko kilka procent areału upraw i kilka procent zwierząt, a więc ochrona ubezpieczeniowa rolnictwa jest niewystarczająca. Takie zdarzenia jak np. powódź 1997 i susza 2006 wykazują słabość i niewydolność systemów pomocy państwa i niewielki stopień ubezpieczenia rolnictwa.

Dlatego też obecnie w Polsce na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.)wdrażany jest system ubezpieczeń w rolnictwie  z dopłatami z budżetu państwa do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia przez nich umów ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich od wystąpienia następujących zdarzeń losowych: dla produkcji roślinnej (tj. upraw - zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, ziemniaków lub buraków cukrowych - od zasiewu lub wysadzenia do ich zbioru), od huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych oraz dla produkcji zwierzęcej (tj. bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń) od huraganu, , deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny oraz uboju z konieczności.

Dopłaty do składek producentów rolnych są stosowane zgodnie z umowami zawartymi przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wybranymi zakładami ubezpieczeniowymi na każdy rok budżetowy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie jest stroną indywidualnej umowy ubezpieczenia zawartej przez rolnika z zakładem ubezpieczeń, a jedynie przekazuje dopłaty do składek ubezpieczeniowych. Umowy w sprawie ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich producent rolny zawiera z zakładem ubezpieczeń na okres do 12 miesięcy. Umowy te muszą być również zgodne z przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz kodeksu cywilnego. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń ma obowiązek doręczyć ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia, zawierających sposób ustalania wysokości szkody oraz wypłaty odszkodowania lub innego świadczenia.

Zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia i warunkami likwidacji szkód ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, stanowiącymi załącznik do umowy zawartej pomiędzy Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi a zakładami ubezpieczeń w sprawie stosowania dopłat do składek ubezpieczeniowych, ustalenie zakresu i wysokości szkody (szacowania szkody) dokonuje przedstawiciel zakładu ubezpieczeń w obecności ubezpieczonego lub jego przedstawiciela w terminie 14 dni od daty zgłoszenia szkody. Jeżeli szkoda powstała we wczesnym stadium rozwoju roślin, zakład ubezpieczeń dokonuje w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia o szkodzie wstępnych oględzin szkody. Ostatecznego ustalenia wysokości szkody zakład ubezpieczeń dokonuje bezpośrednio przed zbiorem plonów. Szacowania szkody dokonuje się oddzielnie na każdym polu. Szacując szkodę ustala się: rodzaj uprawy, powierzchnię całej uprawy, powierzchnię uprawy, która uległa uszkodzeniu, nie większą jednak od powierzchni podanej w dokumencie ubezpieczenia, procent zniszczenia uprawy na powierzchni uszkodzonej. Natomiast odszkodowanie wypłaca zakład ubezpieczeń w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Jednakże, gdyby wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania w terminie 30 dni okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłacane jest w terminie 14 dni od dnia, w którym wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Uwzględniając  dotychczasowe doświadczenia z  wdrażania systemu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, w celu jego usprawnienia i zwiększenia dostępności dla rolników, ustawą z dnia 7 marca 2007r. o zmianie ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz niektórych innych ustaw zostały wprowadzone przez resort rolnictwa  zmiany polegające m. in. na podwyższeniu wysokości dopłat do składki płaconej przez rolnika, objęciu ubezpieczeniem również upraw tytoniu, truskawek oraz roślin strączkowych (stosowanie dopłat do tych roślin będzie możliwe po uzyskaniu notyfikacji Komisji Europejskiej), możliwości ubezpieczenia upraw roślin i zwierząt od wszystkich określonych w ustawie ryzyk lub wybranych przez producenta rolnego np. występujących najczęściej na danym obszarze, doprecyzowaniu zakresu odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za powstałe szkody, doprecyzowaniu definicji niektórych ryzyk (np. suszy), wprowadzeniu od l lipca 2008r. ubezpieczeń obowiązkowych, przy czym obowiązek zawarcia przez rolnika umowy ubezpieczenia 50% powierzchni upraw rolnych od wystąpienia szkód spowodowanych przez powódź, suszę, grad, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne powstanie z dniem 1 lipca 2009 r.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami dopłaty do składek wynoszą:
- 60% w przypadku klęsk żywiołowych i 50% w przypadku wystąpienia skutków zdarzeń losowych, składki z tytułu ubezpieczenia upraw, jeżeli określone przez zakłady ubezpieczeń stawki taryfowe ubezpieczenia nie przekraczają: a) przy ubezpieczeniu upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku jarego, rzepiku, ziemniaków lub buraków cukrowych - 3,5% sumy ubezpieczenia upraw, b) przy ubezpieczeniu rzepaku ozimego, warzyw gruntowych, chmielu, tytoniu, drzew i krzewów owocowych, truskawek lub roślin strączkowych - 5% sumy ubezpieczenia.
- 50% ale nie mniej niż 40% składki z tytułu ubezpieczenia zwierząt, jeżeli określone przez zakłady ubezpieczeń stawki taryfowe ubezpieczenia nie przekraczają 0,5% sumy ubezpieczenia.