Kto nie lubi starszych rolników?

Do Janusza Kochanowskiego - Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) zaczęły napływać skargi rolników, którzy otrzymali niekorzystne rozstrzygnięcia regionalnych oddziałów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Akty te odmawiały wnioskodawcom przyznania pomocy finansowej w ramach programu "Modernizacja gospodarstw rolnych".

Przyczyną odmowy przyznania pomocy finansowej było niespełnienie przez tych beneficjentów warunków określonych w § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Modernizacja gospodarstw rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. z 2007 r., Nr 193, poz. 1397 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu, w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Modernizacja gospodarstw rolnych", objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013, o pomoc może ubiegać się osoba fizyczna, która jest pełnoletnia i nie ukończyła 60 roku życia. W złożonych skargach rolnicy zarzucili tym przepisom dyskryminowanie ich ze względu na wiek. Wymagania co do wieku, z uwagi na to, że odnoszą się do osób fizycznych mają również przełożenie na beneficjentów będących wspólnikami spółki cywilnej. Stosownie do treści § 4 pkt 1 omawianego rozporządzenia o pomoc mogą ubiegać się wspólnicy spółki cywilnej jeżeli każdy z nich spełnia warunki wymienione w § 2 aktu, czyli między innymi nie ukończył 60 roku życia.

Janusz Kochanowski ustalił, po powołaniu zespołu eksperckiego po pierwsze, że wszyscy są wobec prawa równi i nikt, jak stanowi art. 32 Konstytucji RP, nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. W związku z tym Rzecznik zwrócił uwagę ministrowi rolnictwa - Marka Sawickiego w skierowanym piśmie, że zakaz dyskryminacji jest w Konstytucji RP ujęty bardzo szeroko i obejmuje w zasadzie wszystkie dziedziny życia człowieka. Dyskryminacja występuje, gdy osoba jest traktowana mniej korzystnie niż inna w podobnej sytuacji z powodu określonego kryterium jak w szczególności płeć, rasa, pochodzenie etniczne, narodowość czy wiek. Dyskryminacja ze względu na wiek, utożsamia przede wszystkim postawy, jak też przekonania, oparte na stereotypach i uprzedzeniach odwołujących się do biologicznego zróżnicowania ludzi, związanego z problemem starzenia się. Postawa tego rodzaju skierowana jest przeciwko ludziom starszym, ponieważ łatwo im przypisać cechy o wydźwięku pejoratywnym, jak np. niesamodzielność, łatwowierność czy powolność.

W swoich licznych wystąpieniach odnoszących się do właściwego wykorzystania środków unijnych, także w ramach funduszy w obrębie Wspólnej Polityki Rolnej, Janusz Kochanowski zwracał uwagę na priorytetową rolę państwa członkowskiego w tym zakresie. Program "Modernizacja gospodarstw rolnych" ma za zadanie przyczyniać się także do poprawy środowiska naturalnego, warunków bezpieczeństwa, higieny produkcji i warunków utrzymania

zwierząt. Mając na uwadze charakter tego programu, jak też jego podstawowe założenia, trudno ustalić, jaki cel przyświecał ustawodawcy - podkreślał w swym piśmie Janusz Kochanowski - przy wprowadzeniu dla beneficjentów starających się o pomoc w tym zakresie górnej granicy wieku 60. roku życia Ministerstwo Rolnictwa, jak wskazywali rolnicy w licznych skargach kierowanych do RPO, w założeniach określających podstawowe kryteria realizowanej pomocy w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013, w zakresie osi programu "Modernizacja gospodarstw rolnych" wskazuje, jako jeden z warunków eliminujących możliwość objęcia pomocą, osiągnięcie wieku emerytalnego. Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. Dz. U. z 2008 r., Nr 50, poz.

291 ze zm.) emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu, który osiągnął wiek emerytalny. Wiek emerytalny mężczyzny, zgodnie z omawianym aktem wynosi 65 lat.

Rolnicy, na mocy powołanej ustawy, mogą - co prawda - skorzystać z przysługującego im prawa i przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu wieku 60 lat i spełnieniu szeregu przesłanek w omawianym akcie wymienionych, ale możliwość ta jest wyłącznie ich prawem, a nie obowiązkiem. Zasadą jest bowiem, stosownie do treści powołanej wyżej ustawy, iż wiek emerytalny rolników mężczyzn wynosi 65 lat.Rozwiązania, przyjęte w opisanym wyżej zakresie w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Modernizacja gospodarstw rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013, budzą poważne wątpliwości Rzecznika z punktu widzenia ochrony wolności i praw

obywateli.

W ocenie Janusza Kochanowskiego, analizowany przepis omawianego rozporządzania dyskryminuje w sposób nieuzasadniony rolników ze względu na wiek i narusza w tym zakresie nakaz równego traktowania statuowany w art. 32 ust.2 Konstytucji RP. Nakaz ten nie ma - uzasadniał Rzecznik - charakteru absolutnego i może podlegać ograniczeniom konstytucyjnie usprawiedliwionym ze względu na inne istotne wartości, jednak w omawianym przypadku ograniczenia te wydają się mieć charakter arbitralny. Mając powyższe na uwadze, działając na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tj. Dz. U. z 2001 r., Nr 14, poz. 147 ze zm.), Janusz Kochanowski zwrócił się 24 kwietnia br. do ministra Marka Sawickiego z prośbą o zajęcie stanowiska i przedstawienie wyjaśnień w przedstawionej sprawie.

O tym, że w naszym pięknym kraju niemalże na każdym kroku można się spotkać z niegodziwością, dyskryminacją, sobiepaństwem i prześladowaniami z różnych powodów, zwłaszcza ze strony bezdusznych urzędników, funkcjonariuszy a nawet sądów nie trzeba nikogo przekonywać. Wystarczy sięgnąć po pierwsza z brzegu wysokonakładową gazetę, czy obejrzeć programy telewizyjne takie jak "Sprawa dla reportera", "Wizjer" czy "Warto rozmawiać". Ciekawe jaka będzie odpowiedź ministra, o czym nie omieszkamy napisać.