Wiosenny problem – wypalanie traw

Co roku rolnicy na swoich polach wypalają trawę. Jest to zjawisko niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i środowiska naturalnego. Wypalanie traw jest prawnie zabronione przez art. 45 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody.

Wypalanie trawy przynosi niepowetowane straty w środowisku przyrodniczym. Wysoka temperatura powstająca podczas wypalania powoduje nadmierne nagrzewanie się górnych warstw gleby, z czym wiąże się dezaktywizacja biologiczna. Giną liczne drobnoustroje glebowe uczestniczące w procesie rozkładu i mineralizacji materii organicznej. Wiele zwierząt, nie mając możliwości ucieczki pali się żywcem. Zniszczeniu ulegają tzw. naturalne miodowniki dla pszczół. Giną owady i ich formy przetrwalnikowe, ptaki, ich gniazda i lęgi, żaby, ślimaki, a także mieszkańcy podziemnych nor: krety, nornice, chomiki. 
Zniszczenie fauny i flory powoduje zachwianie tak istotnej w przyrodzie równowagi ekologicznej. Naruszeniu ulega struktura gruzełkowata gleby, wskutek czego: 

• zmniejszeniu ulega zdolność retencji wodnej gleby,
• zmniejsza się porowatość gleb,
• niemożliwym staje się właściwe napowietrzanie gleby, stąd zachodzą w niej niekorzystne dla wszelkich procesów biochemicznych zjawiska ( procesy tlenowe przechodzą wówczas w beztlenowe)

Wypalanie traw pozbawia glebę możliwości wzbogacania w materię organiczną i oczyszczania z herbicydów i pestycydów. Do atmosfery emitowane są szkodliwe dymy nasycone:

• dwutlenkiem siarki,
• dwutlenkiem węgla,
• węglowodorami aromatycznymi, w tym o działaniu rakotwórczym co wzmaga tzw. efekt cieplarniany , powoduje anomalia pogodowe , intensyfikuje występowanie chorób oczu, skóry itp.

Spalanie traw jest zjawiskiem społecznie niebezpiecznym, gdyż niejednokrotnie było przyczyną pożarów lasów, sadów, zabudowań, urządzeń kolejowych i drogowych także często towarzyszącym pożarom śmiertelnych poparzeń ludzi. W 1998 roku w całej Polsce zginęło z powodu bezmyślnego wypalania traw dziewięć osób.

Wypalanie traw jest prawnie zabronione przez art. 45 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 114 poz.492). Zabrania on wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin. Naruszenie tego przepisu stanowi wykroczenie przewidziane w art. 59 ustawy o ochronie przyrody, zagrożone karą aresztu lub grzywny. Dla przypisania sprawcy odpowiedzialności wystarczy udowodnienie, że wypalanie pozostałości roślinnych nastąpiło w jednym z powyższych miejsc. Odpowiedzialność za to wykroczenie następuje niezależnie od tego, czy sprawcy można zarzucić nieostrożne obchodzenie się z ogniem, czy nie. Jest to bowiem wykroczenie "przyrodnicze", a nie "pożarowe". Jeżeli jednak następstwem zachowania się sprawcy było spowodowanie pożaru, sprawca odpowie także za przestępstwo: z art. 163 k.k. - jeżeli wypalanie roślinności pociągnęło za sobą groźny pożar, a z art. 164 k.k., jeżeli wypalanie roślinności pociągnęło za sobą bezpośrednie niebezpieczeństwo takiego pożaru.

Pamiętajmy! Wypalanie traw nie użyźnia gleby, a przywrócenie właściwego stanu powierzchni ziemi jest skomplikowane i wymaga często pracy wielu pokoleń leśników i rolników.