Praca w Irlandii to szansa zarówno dla osób młodych i wykształconych, zwłaszcza w takich dziedzinach jak informatyka czy handel, jak i wykwalifikowanych pracowników fizycznych (mechanicy samochodowi, pracownicy budowlani).
Michał: Z pracą wcale nie jest tak łatwo, jak by się wydawało. Przede wszystkim jest tu duża konkurencja Polaków - wszędzie słychać ojczystą mowę. W Irlandii z pracą nie powinni mieć problemu ludzie, którzy mają konkretny zawód - rzeźnicy, piekarze i murarze. Cały czas natrafiam na jakieś oferty pracy w tych zawodach. Natomiast zdecydowanie trudniej znaleźć pracę studentom, którzy przyjeżdżają maksymalnie na trzy miesiące i nie mają konkretnego wykształcenia.
Mariusz: Za pracą rzeczywiście trzeba się nachodzić po agencjach pośrednictwa pracy i śledzić ogłoszenia, ale myślę, że nie jest trudno ją znaleźć. Pod warunkiem oczywiście, że zna się angielski. Nie mają natomiast znaczenia znajomości - tu się w ten sposób pracy nie załatwia.
Po 1 maja Polacy uzyskali wyłącznie prawo do pracy na identycznych zasadach jak inni obywatele Unii Europejskiej. Jednak ze świadczeń socjalnych możemy korzystać dopiero po upływie dwóch lat od momentu zamieszkania w tym kraju.
Ofert pracy w Irlandii nie brakuje. Agencja pośrednictwa pracy Celtic Solutions s.c. w Warszawie ma np. oferty pracy dla 500 osób. Jednak, podobnie jak w przypadku ofert pracy w Wielkiej Brytanii, agencje mają problemy z pracownikami, choć chętnych nie brakuje. - Niestety, cześć zgłaszających się do nas kandydatów nie zna języka, nie ma odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia zawodowego, zwłaszcza osoby aplikujące na podstawowe stanowiska w fabrykach. - wyjaśnia sytuację Martina Ruddy-Załuska z Celtic Solutions s.c.
Najwięcej ofert pracy można znaleźć na wschodzie i północnym wschodzie (Dublin i okolice) oraz na zachodzie i południowym zachodzie Irlandii (okolice Cork i Kerry).
Szukanie pracy warto zacząć już w Polsce. Jeżeli jedziesz w ciemno, zabierz ze sobą trochę gotówki.
Informacji o ofertach szukaj za pośrednictwem polskich wojewódzkich urzędów pracy (www.praca.gov.pl).
Oferty pracy i aktualne informacje na temat warunków życia i pracy we wszystkich unijnych krajach znajdziesz na stronach internetowych www.europa.eu.int/eures.
Uwaga! Aby wjechać do Irlandii, dowód osobisty nie wystarczy, musisz okazać ważny paszport.
Co trzeba wiedzieć o pracy w Irlandii
Michał: Żeby znaleźć pracę, trzeba być wytrwałym. Nie czekaj, aż ktoś oddzwoni. CV jest bezużyteczne i tak nikt go nie czyta. Trzeba chodzić po dwa-trzy razy w to samo miejsce i przypominać o sobie. Warto też zaznaczyć, że weźmie się każdą pracę. Irlandczycy od razu stają się zainteresowani. Pomimo otwartego rynku pracy będziesz prawdopodobnie pracować na czarno ze stawką poniżej minimalnej (sześć euro za godzinę).
Mariusz: Pracuję w magazynie artykułów spożywczych osiem godzin dziennie plus nadgodziny. Nie powiem, ile zarabiam, ale na pewno opłaca się tu pracować. Na początku można dostać za godzinę od siedmiu do dziesięciu euro. Bardzo opłaca się brać nadgodziny, są płatne 150 proc. Za zarobione pieniądze stać mnie na wynajęcie pokoju, kupienie nowych ciuchów i jeszcze zaoszczędzenie paru groszy. Po tym, czego tu doświadczyłem, dziwię się, że można tak wykorzystywać ludzi, jak to się dzieje w Polsce. Jak można pracować cały miesiąc i ledwie wiązać koniec z końcem. To niemoralne.
Umowa
Zatrudnienia w Irlandii mogą szukać osoby, które ukończyły 16. rok życia. Jednak do momentu ukończenia 18 lat podlegają one szczególnej ochronie - nie wolno im pracować więcej niż osiem godzin dziennie i w warunkach szkodliwych dla zdrowia.
Umowa o pracę może być zawarta zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej. Jednak prawo nakazuje, aby pracodawca w ciągu dwóch miesięcy od momentu zatrudnienia przedstawił pracownikowi na piśmie warunki zatrudnienia. Jeżeli tego nie zrobi, pracownik może się na niego poskarżyć pełnomocnikowi do spraw pracy.
Osoba zatrudniona zobowiązana jest do płacenia składek emerytalnych i podatków. Należy zgłosić się do oddziału Social Welfare Office (odpowiednik naszego ZUS) po numer identyfikacyjny PPS (to także odpowiednik naszego NIP).
W Irlandii są dwa progi podatkowe - 20 proc. (jeśli jesteś stanu wolnego, a zarobki nie przekraczają 28 tys. euro) i 42 proc. (jeśli przekroczą).
Czas pracy
Maksymalny tydzień pracy w Irlandii wynosi 48 godzin. W ciągu dnia pracownikowi przysługuje przerwa - 15 minut, jeśli praca trwa nie dłużej niż cztery-pięć godzin, i dwie przerwy po 15 minut, jeśli praca trwa ponad sześć godzin. Każdy pracownik ma też prawo do 11-godzinnego, nieprzerwanego odpoczynku w ciągu doby i jednego dnia wolnego w tygodniu.
Ponadto w ciągu roku jest dziewięć dni wolnych od pracy. Są to: Nowy Rok, Dzień św. Patryka, dwa dni Bożego Narodzenia, poniedziałek wielkanocny, pierwszy poniedziałek maja, czerwca, sierpnia i ostatni października.
Pracownikowi przysługują minimum cztery tygodnie płatnego urlopu w ciągu roku. Prawo do pełnego urlopu nabywa się po przepracowaniu u tego samego pracodawcy 1365 godzin. Jeżeli jednak ktoś pracuje krócej, przysługuje mu jeden tydzień urlopu za każde trzy przepracowane miesiące. Zupełnie inaczej nalicza się urlop pracownikowi zatrudnionemu na pół etatu. Ma on prawo do corocznego płatnego urlopu w wymiarze 8 proc. wszystkich przepracowanych przez niego godzin. Jednak jego urlop nie może przekroczyć czterech tygodni w ciągu roku.
Michał: Niestety, do niektórych pubów i fast foodów zatrudniani są tylko Irlandczycy. Duże firmy jak Mc Donald's nie złamią przepisów i nie zatrudnią cię na czarno. A jeśli mają do wyboru Polaka i Irlandczyka, który włada perfekcyjnie angielskim, to wezmą jego, zwłaszcza że rzeczywiście szuka pracy na stałe, a nie tylko na wakacje.
Urlop macierzyński
Kobieta, która zajdzie w ciążę i urodzi dziecko, niezależnie od okresu zatrudnienia i zamieszkania w Irlandii ma prawo do trwającego przynajmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Okres ten może być wydłużony na wniosek pracownicy o dodatkowe cztery tygodnie. W tym czasie kobieta otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości (tygodniowo) 70 proc. dochodu brutto z danego roku podatkowego podzielonego przez liczbę tygodni, które kobieta przepracowała. Jednak zasiłek przysługuje wyłącznie wtedy, gdy w ciągu ostatnich 12 miesięcy pracowała przynajmniej przez 39 tygodni.
Choroba
Służba zdrowia jest w Irlandii płatna. Płacisz nie tylko za hospitalizację, ale także za zwykłą wizytę u lekarza. Można też wykupić prywatne ubezpieczenie. Na rządowych stronach internetowych www.oasis.gov.ie poleca się BUPA i VHI.
Płaca
Częstotliwość wypłaty wynagrodzenia (co tydzień czy co miesiąc) uzależniona jest od umowy między pracodawcą a pracownikiem. Minimalna stawka to siedem euro za godzinę. Lepiej płatne są nadgodziny - za trzy pierwsze otrzymuje się półtorej stawki, od czwartej podwójną.
Michał: Żeby znaleźć pracę, trzeba kłamać, że ma się dwa-trzy lata praktyki w danym zawodzie i że szuka się stałego zatrudnienia. Nikt nie chce przyjmować do pracy tylko na trzy miesiące. Najlepiej powiedzieć, że pracowało się w jakiejś znanej sieci restauracji albo hoteli: McDonald's, Sheraton... Bo wszystkie inne nazwy są dla nich nieznane i z gruntu podejrzane.
Świadczenia socjalne
Polacy będą uprawnieni do korzystania ze świadczeń socjalnych dopiero po upływie dwóch lat od momentu zamieszkania w Irlandii. Przepis dotyczy wyłącznie zasiłków dla bezrobotnych, dla rodzin osób niepełnosprawnych, zasiłków uzupełniających, rent dla wdów i sierot oraz dodatków dla rodziców samotnie wychowujących dziecko i dodatków na dziecko. Świadczenia nie będą także przysługiwały osobom w starszym wieku, które znajdują się w ciężkiej sytuacji materialnej, a nie wnosiły składek emerytalnych.
Nie oznacza to jednak, że będą jakiekolwiek ograniczenia w dostępie do korzystania z wypracowanych emerytur i rent inwalidzkich.
Gdzie szukać pracy?
www.askireland.com - strona rządowa,
www.fas.ie, www.irishjobs.ie - portale irlandzkich służb zatrudnienia,
www.stepstone.ie, www.jobs.ie, www.monster.ie, www.topjobs.ie, www.recruitireland.ie, www.jobs4u.ie - portale z ogłoszeniami o pracy,
www.irishexaminer.ie, www.unison.ie/irish_independent, www.ireland.com, www.sbpost.ie, www.tribune.ie - strony internetowe irlandzkich gazet.
Ważne adresy:
• Biuro Informacji ds. Praw Pracowniczych (Employment Rights Information Unit): Department of Enterprise, Trade and Employment, Davitt House, 65A Adelaide Road, Dublin 2., www.entemp.ie, e-mail: erinfo@entemp.ie tel.: (01) 631 3131, faks: (01) 631 3329; tańsza linia telefoniczna dla osób dzwoniących spoza Dublina: 1890 201 615.
• Inspektorat Pracy (Labour Inspectorate Section): Department of Enterprise, Trade and Employment, Davitt House, 65A Adelaide Road, Dublin 2., tel.: (01) 631 3322, faks: (01) 631 3279; tańsza linia telefoniczna dla osób dzwoniących spoza Dublina: 1890 220 222.
• Biuro Pełnomocnika ds. Praw Pracowniczych (Rights Commissioner Service) Komisja ds. Kodeksu Pracy (Labour Relations Commission), www.lrc.ie, e-mail: info@lrc.ie, TomJohnson House, Haddington Rd, Dublin 4., tel.: (01) 613 6700, faks: (01) 613 6701; tańsza linia telefoniczna dla osób dzwoniących spoza Dublina: 1890 220 227.
Po przyjeździe
Rada. Teoretycznie po 1 maja Polacy mają prawo do pracy w Irlandii bez załatwiania formalności związanych z pobytem. Jednak w ambasadzie polskiej w Irlandii usłyszeliśmy, że warto postarać się o tzw. residence permit, jeśli ktoś zamierza pracować w Irlandii dłużej niż trzy miesiące. Do czego może się przydać ten dokument? Jeśli ktoś po dwóch latach będzie chciał skorzystać np. z pomocy społecznej, to residence permit ułatwi mu udowodnienie tego, że przez ten czas pracował i mieszkał w Irlandii.
Jak załatwić ten dokument? Musisz się udać do urzędu imigracyjnego (jeśli mieszkasz w Dublinie) lub lokalnego posterunku policji (Garda Station) i wypełnić stosowny formularz. Będziesz musiał udowodnić, że jesteś zatrudniony (twój pracodawca wypełnia część formularza) lub prowadzisz własną firmę (np. wpis do ewidencji działalności gospodarczej). Dokument jest wydawany na pięć lat i jest odnawialny.
Uwaga! Duże firmy zwykle same załatwiają te formalności za swoich pracowników.
Uznawanie zawodów
Jeżeli twój zawód jest zawodem sektorowym lub regulowanym, powinieneś zgłosić się do właściwej izby branżowej i tam dowiedzieć o szczegółowe warunki uznawania twoich kwalifikacji i wykształcenia (na rządowej stronie www.oasis.gov.ie można znaleźć linki do izb branżowych).
Podatki i ubezpieczenie
Ubezpieczenie emerytalne. Zgłoś się do najbliższego oddziału Social Welfare Office (irlandzki odpowiednik naszego ZUS) po numer identyfikacyjny PPS (wykorzystywany też do celów podatkowych). Numer PPS to także odpowiednik naszego NIP.