Opinia KRIR w sprawie planowanej nowelizacji rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego

W związku z konsultacjami projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych przedstawił następujące uwagi.

Wiele zmian zawartych w projekcie samorząd rolniczy ocenia jako pozytywne dla rolników. Są to:

• Umożliwienie podejmowania zobowiązań w ramach wariantów 4.8., 4.9., 4.10. i 4.11., tj. dot. ochrony siedlisk lęgowych ptaków, na całym obszarze Natura 2000 (obecnie warianty te mogą być wdrażane jedynie na obszarach specjalnej ochrony ptaków); Wprowadzenie tej zmiany może spowodować zwiększenie powierzchni użytkowania gruntów, w sposób sprzyjający bytowaniu zagrożonych gatunków ptaków, a tym samym zwiększy się efekt środowiskowy Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego.
• Umożliwienie objęcia wsparciem w ramach Pakietu 7. Zachowanie zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie dodatkowych dwóch ras owiec: polskiej owcy górskiej i białogłowej owcy mięsnej oraz dwóch ras kóz: kozy kazimierzowskiej i kozy sandomierskiej; Wprowadzenie dodatkowych ras kóz i owiec wynika z badań IZ w Balicach.
• Dopuszczenie mulczowania międzyplonów w Pakiecie 1. Rolnictwo zrównoważone i Pakiecie 2. Ochrona gleb i wód; Jest to postulat wielokrotnie zgłaszany przez izby rolnicze. Obserwowane w ostatnich latach wydłużenie okresu wegetacyjnego powodowało, że rośliny wysiane jako międzyplon osiągały jesienią dużą masę, co utrudniało uprawę rośliny następczej. Wykonane późną jesienią mulczowanie, zapewnia ochronę i wzbogacenie gleby, a jednocześnie nie prowadzi do utrudnień w produkcji w rolnej w kolejnym roku.
• Wprowadzenie w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego nowego Pakietu 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk; Realizacja Pakietu 8. możliwa będzie do realizacji poza siecią Natura 2000. Zakłada się, że pakiet nr 8, będzie łatwiejszy do realizacji i będzie stanowił dla rolników zachętę do prowadzenia zrównoważonej gospodarki na TUZ.

Proponujemy jednak nie uzależnianie ww. pomocy od posiadania zwierząt.

Natomiast wiele kontrowersji budzą zasady, na jakich planuje się wprowadzenie w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego nowego Pakietu 9. Retencjonowanie wody. Pakiet ten zakłada dofinansowanie obszarów trwałych użytków zielonych, na których rolnik zatrzyma wodę przez co najmniej 12 następujących po sobie dni, w okresie od 1 maja do 30 września. Dotyczyć to ma obszarów objętych PRŚK - Pakietem 4. i 5. (z wyłączeniem wariantów 4.3. i 5.3.) lub Pakietu 8.

Warunkiem otrzymania płatności jest między innymi wysycenie profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%. Długość zalania trwającego 12 dni lub dłużej, przyniesie duże straty nie tylko rolnicze, ale także środowiskowe. Zalane, przez co najmniej 12 dni, w pełni sezonu wegetacyjnego rośliny, bez dostępu powietrza zgniją, a rozkładające się ich szczątki zdegradują dany obszar łąki lub użytku przyrodniczego. Przyniesie to ogromne szkody ekonomiczne i przyrodnicze, zwłaszcza na obszarach cennych przyrodniczo, jakimi w swym założeniu, są tereny objęte pakietami przyrodniczymi Programu rolno-środowiskowo-klimatycznego. Potrzeba wiele czasu, żeby gleba po długotrwałym zalaniu odzyskała swoją aktywność i wróciła do pierwotnego stanu.

KRIR