Po spadku w 2022 roku, rynek produktów ekologicznych w UE zaczął się odbudowywać w 2023 roku, gdy poprawiła się sytuacja finansowa konsumentów. Francja i Niemcy nadal mają największe rynki produktów ekologicznych w UE, a wzrost spodziewany jest w niemal każdym kraju członkowskim do 2025 roku. Obszar pod uprawami ekologicznymi ma się rozszerzać w wyniku wyższego zapotrzebowania oraz strategii „Od pola do stołu” UE, która zakłada cel 25% powierzchni rolniczej pod uprawami ekologicznymi do 2025 roku.
Podsumowanie Porozumienie dotyczące równoważności ekologicznej między Stanami Zjednoczonymi (USA) a Unią Europejską (UE) weszło w życie 1 czerwca 2012 roku. Umożliwiło to ujednolicenie handlu między dwoma największymi rynkami produktów ekologicznych na świecie, pozwalając na etykietowanie i sprzedaż produktów spożywczych i rolnych certyfikowanych w Stanach Zjednoczonych lub UE jako ekologiczne na obu rynkach.
Ze względu na brak specyficznych dla produktów ekologicznych kodów HS trudno jest dokładnie śledzić handel tymi produktami. Po dużym spadku sprzedaży produktów ekologicznych w 2022 roku, rynek ekologiczny UE zaczął powoli się odbudowywać w 2023 roku, osiągając szacunkowe obroty na poziomie około 50,4 miliarda dolarów. Jest to wzrost o 10,5 procenta w porównaniu do 2022 roku. Wzrost ten jest głównie wynikiem poprawy sytuacji ekonomicznej konsumentów po latach wysokiej inflacji. Ogólnie rzecz biorąc, rynek produktów ekologicznych w UE ma lojalną bazę konsumentów i pozostaje dość odporny. FAS szacuje, że rynek UE będzie nadal się rozwijał, choć wolniej niż wcześniej. Niemcy i Francja pozostają największymi rynkami ekologicznymi w UE w 2023 roku.
Według szacunków FAS, wszystkie rynki ekologiczne w UE będą rosły nieznacznie w latach 2024 i 2025, z wyjątkiem Grecji i Finlandii. Na rok 2023 przewiduje się wzrost powierzchni rolniczej przeznaczonej na rolnictwo ekologiczne o 3 procent, z 16,9 miliona hektarów w 2022 roku do 17,4 miliona hektarów w 2023 roku. Udział powierzchni ekologicznej najprawdopodobniej wzrośnie w większości państw członkowskich z powodu większego zapotrzebowania konsumentów i wsparcia rządowego.
Wysoki popyt w UE, w połączeniu z porozumieniem dotyczącym równoważności, stwarza możliwości handlowe dla eksporterów z USA. UE oferuje potencjał rynkowy dla ekologicznych batatów, świeżych produktów, suszonych owoców i orzechów, specjalistycznych zbóż oraz przetworzonych produktów. Eksporterzy z USA będą konkurować głównie w zakresie jakości i ceny, ale istnieją również dobre możliwości dla innowacyjnych i premium produktów.
Amerykańskie firmy skorzystały na długoterminowym wzroście rynku ekologicznego w UE, jednak dokładne mierzenie handlu produktami ekologicznymi jest trudne. Oficjalne dane handlowe obejmują tylko ułamek międzynarodowego handlu produktami ekologicznymi, ponieważ kody Systemu Zharmonizowanego (HS) specyficzne dla produktów ekologicznych są ograniczone i istnieją tylko dla konkretnych towarów. Istniejące kody HS obejmują głównie świeże produkty ekologiczne, takie jak mleko, owoce i warzywa, ale nie istnieją obecnie dla większości przetworzonych produktów lub orzechów ekologicznych. Ogólnie rzecz biorąc, rzeczywista całkowita wartość eksportu produktów ekologicznych z USA do UE jest znacznie wyższa niż pokazują oficjalnie śledzone liczby.
BioFach, największe na świecie targi ekologiczne, oferują unikalną możliwość zarówno dla nowych graczy na rynku, jak i ustalonych firm, aby spotkać nowych kontaktów, zebrać potencjalnych klientów i dowiedzieć się więcej o globalnym rynku ekologicznym. BioFach 2025 odbędzie się w Norymberdze, Niemcy, w dniach 11-14 lutego 2025 roku. BioFach to targi z poparciem USDA.
Końcowe dane za 2024 rok nie są jeszcze dostępne. Natomiast Dane FAS Post z 2023 roku pokazują, że większość rynków w państwach członkowskich UE wzrosła w porównaniu z 2022 rokiem. Największe rynki ekologiczne UE mają kontynuować wzrost w 2024 i 2025 roku. W Finlandii i Grecji przewiduje się niewielkie tendencje spadkowe z powodu pogarszających się warunków ekonomicznych dla konsumentów.
Ważnym czynnikiem napędzającym rynek ekologiczny w UE jest dominacja dużych supermarketów oferujących pełen asortyment. Te sieci umieszczają produkty ekologiczne na półkach obok produktów konwencjonalnych, co skutkuje większą dostępnością produktów ekologicznych dla większej liczby klientów. Specjalistyczne sklepy ekologiczne również odgrywają ważną rolę, stając się bardziej profesjonalne, otwierając więcej punktów i oferując szerszy asortyment produktów ekologicznych niż zwykłe supermarkety. Dystrybucja produktów ekologicznych znacznie różni się między państwami członkowskimi. W Danii, Szwecji, Niemczech i Austrii supermarkety oferujące pełen asortyment dominują w dystrybucji produktów ekologicznych. We Włoszech, Niderlandach, Francji, Belgii, Polsce i Litwie udział supermarketów oferujących pełen asortyment oraz specjalistycznych sklepów ekologicznych jest bardziej równomiernie rozłożony.
W 2023 roku kraje o najwyższych wydatkach na produkty ekologiczne na osobę i rok (wynoszących 100 USD lub więcej) to Dania, Austria, Szwecja, Luksemburg, Francja, Niemcy, Holandia i Belgia. Wydatki na produkty ekologiczne znacznie się różnią w całej UE. Chociaż są kraje o bardzo wysokich wydatkach na produkty ekologiczne na mieszkańca, około 10 państw członkowskich, głównie z Europy Wschodniej, odnotowuje sprzedaż poniżej 10 USD na osobę.
Holandia Dania Austria Szwecja Hiszpania Włochy Francja Niemcy 2023 2024* 2025*
Ze 204,2 USD, Stany Zjednoczone zajmują piąte miejsce pod względem wydatków na osobę w porównaniu z państwami członkowskimi UE.
Konsumenci produktów ekologicznych w Europie mogą być w przybliżeniu podzieleni na dwie grupy. Pierwsza grupa, tak zwani "stali nabywcy", to raczej mała, zaangażowana grupa, która od dziesięcioleci kupuje produkty ekologiczne. Chociaż ta grupa jest niewielka, jej liczebność wzrosła podczas pandemii COVID-19 i jest odpowiedzialna za niemal połowę sprzedaży produktów ekologicznych w UE. Ta grupa zazwyczaj kupuje w specjalistycznych sklepach ekologicznych lub na targach rolnych, a cena nie jest czynnikiem decydującym przy podejmowaniu decyzji o zakupie.
Druga, znacznie większa grupa, reprezentuje inną demografię. Należą do niej gospodarstwa domowe z podwójnymi dochodami bez dzieci, starsi konsumenci (w wieku 50-75 lat), rodzice z małymi dziećmi i poszukiwacze nowych trendów. Kupują oni produkty ekologiczne z różnych powodów, w tym ze względu na postrzegane korzyści zdrowotne i bezpieczeństwo żywności, dobrostan zwierząt, zrównoważony rozwój, jakość, postrzegany smak i innowacyjne opakowania. Ta tak zwana grupa "lekkich nabywców" kupuje produkty ekologiczne zarówno w supermarketach oferujących pełen asortyment, jak i w sklepach specjalistycznych. To ta grupa zmieniła najwięcej wzorców konsumpcji w 2022 roku, kupując mniej żywności ekologicznej niż rok wcześniej. Jednak ze względu na swój rozmiar i różnorodność, to właśnie na tej grupie przemysł ekologiczny powinien się skupić, aby generować przyszły wzrost.
Największe udziały w całkowitej powierzchni rolnictwa ekologicznego w UE mają Hiszpania, Francja, Włochy i Niemcy. Te cztery państwa członkowskie stanowią prawie 60 procent całkowitej powierzchni rolnej ekologicznej w UE.
Eksport żywności ekologicznej z USA W 2023 roku globalna wartość eksportu żywności ekologicznej z USA została oficjalnie wyceniona na 693 miliony dolarów. Kanada i Meksyk nadal pozostają największymi rynkami dla eksportu z USA, a następnie Korea Południowa, Tajwan i Japonia. Od stycznia do października 2024 roku całkowity eksport wyniósł 677 milionów dolarów, a najważniejsze rynki importujące pozostają te same, co w 2023 roku. Należy zauważyć, że śledzenie eksportu żywności ekologicznej rozpoczęło się dopiero w 2011 roku, a obecne kody HS dla produktów ekologicznych obejmują tylko ułamek całkowitego handlu produktami ekologicznymi. Istniejące kody HS obejmują głównie świeże produkty ekologiczne, takie jak mleko, owoce i warzywa, ale nie obejmują większości przetworzonych produktów ani orzechów ekologicznych. Szacuje się, że rzeczywisty całkowity eksport produktów ekologicznych z USA na całym świecie jest znacznie wyższy niż obejmują to te kody. Źródłem poniższych danych handlowych jest U.S. Census Bureau Trade Data, pozyskane z Global Agricultural Trade System Online (GATS) USDA.
Wybrane eksporte ekologicznych produktów z USA do UE Po znaczącym spadku w 2021 roku, eksport śledzonych produktów ekologicznych z USA do UE odbił się do 3,6 miliona dolarów w 2022 roku. W 2023 roku wybrane ekologiczne produkty eksportowane z USA do UE ponownie spadły o około 20 procent w porównaniu z rokiem poprzednim, osiągając wartość 2,9 miliona dolarów. Szacuje się, że rynek będzie nadal wzrastał marginalnie w 2024 i 2025 roku z powodu odbudowy rynku ekologicznego w UE. Od stycznia do października 2024 roku eksport produktów ekologicznych z USA do UE wyniósł 2,9 miliona dolarów, co stanowi wzrost o 20 procent w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku. Oczekuje się, że eksport z USA do UE będzie nadal wzrastał w miarę odbudowy rynku ekologicznego w UE.
Polska
Rynek żywności ekologicznej w Polsce w 2023 roku wyniósł około 390 milionów dolarów. Według danych Nielsen IQ, sprzedaż w 2023 roku wzrosła o prawie 8 procent. Jednak ze względu na wysoką inflację, ten wzrost był prawdopodobnie spowodowany wzrostem cen, a nie wzrostem wolumenów sprzedaży. Pomimo wielu lat wzrostu, żywność ekologiczna w Polsce wciąż stanowi tylko około 0,5 procent rynku sprzedaży żywności. Chociaż rośnie ideologiczne i stylowe poparcie dla produktów ekologicznych, wysoka inflacja i rosnące koszty utrzymania w stosunku do dochodów ograniczyły wzrost sektora ekologicznego.**
Hiszpania
Produkcja ekologiczna wzrosła o ponad 60 procent w ciągu ostatnich dziesięciu lat. W 2024 roku w Hiszpanii łącznie 2,991,881 hektarów było uprawianych systemami rolnictwa ekologicznego, według oficjalnych danych. Andaluzja, z 50 procent całkowitej powierzchni ekologicznej Hiszpanii, jest wiodącym regionem produkcyjnym. Orzechy pozostają głównym uprawą ekologiczną, a następnie oliwki, zboża i wino. Ogólnie rzecz biorąc, 29 procent orzechów, 16 procent winnic i 10 procent oliwek jest uprawianych ekologicznie w Hiszpanii.
Rynek ekologiczny nadal rośnie w Hiszpanii i obecnie jest wart 3 miliardy euro, co pokazuje „Raport roczny 2024 Konsumpcja i produkcja ekologiczna” autorstwa Ecovalia. Dane pokazują, że sektor ekologiczny wzrósł o 6,2 procent w 2023 roku w porównaniu z rokiem poprzednim, konsolidując swoją pozycję w pierwszej dziesiątce europejskich krajów z największym udziałem w rynku ekologicznym.
Średnie wydatki na produkty ekologiczne wynoszą 67,2 USD na osobę. Analiza koszyka zakupowego pokazuje, że żywność roślinna jest najczęściej kupowanym produktem ekologicznym (69 procent), w porównaniu do produktów pochodzenia zwierzęcego (28 procent). Należy zauważyć, że inflacja bardziej wpłynęła na konwencjonalną żywność niż na produkty ekologiczne, a ceny produktów konwencjonalnych wzrosły o 23 procent więcej niż ceny ekologiczne.
W odniesieniu do kanałów marketingowych, hiszpańscy konsumenci preferują zakup produktów ekologicznych od głównych sprzedawców detalicznych (50 procent), a następnie w dedykowanych sklepach (34 procent) i innych kanałach (16 procent). Najbardziej rozpoznawalnym znakiem dla konsumentów jest unijny znak ekologiczny (64 procent). Wśród głównych powodów konsumpcji, 43 procent podkreśla, że żywność ekologiczna jest bardziej naturalna, bez pestycydów i zdrowa. Dwudziest procent wybiera produkty ekologiczne ze względu na smak, jakość i pochodzenie. W odniesieniu do częstotliwości, 43 procent hiszpańskich konsumentów spożywa produkty ekologiczne co tydzień.
Sektor składa się z 10,959 firm ekologicznych, co oznacza wzrost o 23 procent w ciągu ostatnich 5 lat. Większość firm koncentruje się na produkcji roślinnej (85 procent) w przeciwieństwie do produktów pochodzenia zwierzęcego.
Włochy
W 2023 roku Włochy utrzymały pozycję lidera w rolnictwie ekologicznym, z ponad 2,46 miliona hektarów certyfikowanej powierzchni rolniczej ekologicznej, co stanowi 19,8 procent całkowitej powierzchni rolnej. Sprzedaż żywności ekologicznej w dużych sieciach detalicznych osiągnęła 4,07 miliarda dolarów (3,88 miliarda euro), co oznacza wzrost o 5,2 procent w porównaniu z poprzednim rokiem. Jednak udział sektora ekologicznego w rynku rolno-spożywczym spadł drugi rok z rzędu, osiągając 3,5 procent. Ten spadek można przypisać wolniejszym wzrostom cen produktów ekologicznych w porównaniu z konwencjonalnymi oraz wpływem inflacji, która osłabiła siłę nabywczą gospodarstw domowych i ograniczyła rozwój konsumpcji ekologicznej.
W 2023 roku sprzedaż produktów ekologicznych we Włoszech wzrosła w większości kategorii, z znacznym wzrostem odnotowanym w przypadku zbóż i ich pochodnych, olejów roślinnych i tłuszczów, świeżych jaj oraz napojów bezalkoholowych. Wino ekologiczne odbiło się mocno, rosnąc o 6,9 procent po spadku o 3,9 procent w 2022 roku. Z kolei mięso i wędliny odnotowały znaczące spadki odpowiednio o 9,5 procent i 11,4 procent. Geograficznie, ponad 60 procent konsumpcji ekologicznej pozostaje skoncentrowane w północnych Włoszech, podczas gdy południe stanowi 12 procent wydatków na produkty ekologiczne.
Niemcy
Niemcy są największym rynkiem produktów ekologicznych w UE. Po spadku, rynek ekologiczny w Niemczech zaczął się odbudowywać w 2023 roku i najprawdopodobniej będzie się nadal odbudowywał w 2024 roku. W sumie 11,4 procent całkowitej powierzchni rolnej jest uprawiane ekologicznie, a 36,680 gospodarstw w Niemczech jest ekologicznych. W 2023 roku liczba gospodarstw ekologicznych spadła o 0,5 procenta po raz pierwszy od 30 lat. Jednak ten niewielki spadek kontrastuje z ogólnym trendem wzrostowym wynoszącym 7,5 procenta w ciągu ostatnich 5 lat. Supermarkety oferujące pełen asortyment i dyskontowe odegrały kluczową rolę w odbudowie rynku ekologicznego w Niemczech, ponieważ konsumenci kupowali więcej produktów ekologicznych marek własnych sklepów i robili zakupy w dyskontach zgodnie ze swoją sytuacją finansową. Ekologiczne mleka roślinne zdominowały rynek niemiecki, a ich sprzedaż wzrosła o 13,4 procenta.
Austria
Wzrost rynku ekologicznego w Austrii spowolnił w 2023 roku. Pomimo trudnej sytuacji rynkowej spowodowanej wysoką inflacją i rosnącymi kosztami utrzymania w ostatnich latach, sprzedaż produktów ekologicznych wzrosła o prawie 2 procent ilościowo, ale pozostawała na tym samym poziomie wartościowo w porównaniu z pierwszą połową poprzedniego roku. W porównaniu do produktów konwencjonalnych, ceny produktów ekologicznych - średnio - nieco spadły. Różnica cenowa między produktami ekologicznymi a konwencjonalnymi zmniejszyła się. Oczekiwania na rok 2024 i prognozy na rok 2025 przewidują stagnację do niewielkiego wzrostu rynku ekologicznego. Badanie RollAma25 pokazuje sprzedaż (detaliczna żywność, sprzedaż bezpośrednia i specjalistyczne sklepy ekologiczne, catering) wynoszącą 3,13 miliarda dolarów (2,89 miliarda euro) dla całego rynku ekologicznego w Austrii w 2023 roku. Niewielki spadek powierzchni ekologicznych i liczby gospodarstw w 2023 roku zatrzymał długoterminowy trend wzrostu powierzchni ekologicznych w Austrii. Jednak Austria wciąż ma najwyższy odsetek powierzchni rolniczych zarządzanych ekologicznie w Unii Europejskiej, a produkcja ekologiczna pozostaje ważnym sektorem rolnictwa austriackiego.
Czechy
Łączna wartość rynku produktów ekologicznych w Czechach wynosi około 260 milionów dolarów i nadal rośnie w wolnym i stabilnym tempie. Około 50 procent produktów ekologicznych jest importowanych. Większość sprzedaży żywności ekologicznej generują sieci detaliczne, a następnie sklepy specjalistyczne i sprzedawcy internetowi. Sklepy internetowe i sezonowe targi na świeżym powietrzu to popularne kanały bezpośredniej sprzedaży wśród czeskich rolników ekologicznych, a lokalne świeże produkty są bardzo popularne wśród czeskich konsumentów. W 2023 roku w Czechach było 5050 lokalnych gospodarstw ekologicznych i 990 zarejestrowanych producentów żywności ekologicznej.
Większość z nich produkuje wino, mleko i produkty mleczne, owoce i warzywa oraz mięso. Chociaż popyt na ekologiczne produkty pakowane ostatnio wzrósł, nadal są one stosunkowo drogie i regularnie kupowane tylko przez konsumentów o wyższych dochodach. Czesi szczególnie interesują się ekologiczną kawą, herbatą, gotowymi posiłkami, w tym żywnością dla niemowląt, oraz produktami mlecznymi. Najlepsze perspektywy dla amerykańskich produktów ekologicznych obejmują innowacyjne produkty z silnym wsparciem marketingowym, takie jak suszone owoce i orzechy, rośliny strączkowe, przekąski, płatki zbożowe i inne produkty o dłuższym terminie przydatności do spożycia.
Czechy mają jeden z najwyższych udziałów zarządzania ekologicznym na całkowitej powierzchni rolnej (około 16 procent). Użytki zielone stanowią największy procent (około 80 procent całego obszaru rolnictwa ekologicznego).
oprac, e-red, ppr.pl