Kościół będzie mógł bez ograniczeń nabywać nieruchomości rolne

30 marca 2016 r. na posiedzeniu Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wiceprzewodniczący Komisji, poseł Jan Krzysztof Ardanowski niespodziewanie zgłosił poprawkę do ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Poprawka złożona w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, wyłącza spod działania ustawy osoby prawne powoływane przez Kościół Katolicki.

Zmiana dotyczy artykułu 2a ustawy:

Art. 2a.

1. Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny chyba, że ustawa stanowi inaczej.

2. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą nabycia nieruchomości rolnej:

1) przez:

a) osobę bliską zbywcy,

b) jednostkę samorządu terytorialnego,

c) Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję

(...)

W ustępie 3 pkt 1) zostaje dodany podpunkt d) w brzmieniu:

d) osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania;

Kościół będzie przez ustawę traktowany na równi z jednostkami samorządu terytorialnego lub Agencją działającej na rzecz Skarbu Państwa.

Nie tylko będzie mógł nabywać nieruchomości rolne, ale nie będzie go dotyczył limit wielkości do 300 ha, jaki ustawa wprowadza dla gospodarstw rodzinnych.

Uzasadniając poprawkę do rządowego projektu ustawy, poseł Ardanowski stwierdza:

- Ja chcę przypomnieć Państwu, że Kościół Katolicki w Polsce został przez władze komunistyczne potwornie ograbiony.

Z ogromnej ilości ziemi, którą dysponował wcześniej, przeznaczając dochody z tej ziemi na działalność charytatywną i na wspieranie obiektów sakralnych.

Przyjęcie poprawki leży w interesie rolników, w szczególności tych wszystkich, którzy chcą swoją ziemię ofiarować Kościołowi.

Jan Krzysztof Ardanowski:

- Ja znam, domyślam się, że wielu z nas zna ludzi, rolników, którzy chcą swoją ziemię ofiarować klasztorom.

Są absolutnie przekonani, że ta ziemia trafi w dobre ręce.

Działalność, jaką prowadzi Kościół Katolicki, jest działalnością jak najbardziej zasługującą na szacunek, a nie kpiny z tego, o czym tutaj dyskutujemy.

Dlatego wprowadzamy taki przepis.

Dorota Niedziela, wiceprzewodnicząca Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zauważa, że poprawka narusza konstytucyjną zasadę równości wobec prawa wyrażoną w artykule 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:

Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

Po wprowadzeniu poprawki ustawa nie czyni żadnych przeszkód w przekazaniu ziemi rolnej na rzecz związku wyznaniowego, którego ośrodek zarządzający nie musi znajdować się na terenie Polski.

Dorota Niedziela:

- Jaka to równość wobec prawa, jeżeli rolnik chce przepisać swoją ziemię komuś za opiekę i dowiaduje się, że nie może, ponieważ mógłby to być cudzoziemiec.

Dorota Niedziela zwraca uwagę, że poprawka rozszerza preferencje w nabywaniu ziemi nie tylko na Kościół Katolicki, ale na wszelkie osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do kościołów i związków wyznaniowych:

- Część rolników może być zdziwiona, że Związek Wyznaniowy Miłośników Cebuli będzie mógł kupić ziemię, a rolnik nie.

Mówimy o niepokojach, jakie wynikają z poprawki, która nie jest do końca przemyślana.

Paulina Hennig-Kloska (Klub Poselski Nowoczesna) mówi o zakazie nabywania ziemi rolnej przez osoby prawne, w których członkowie organów zarządzających posiadają wykształcenie rolnicze:

- Ustawa zakazuje nabywania ziemi rolnej przez osoby prawne, których przedstawiciele posiadają kwalifikacje rolnicze, wiedzę i doświadczenie praktyczne w zarządzaniu mniejszymi lub większymi gospodarstwami.

Takim osobom odbiera się możliwość nabywania ziemi i rozwijania działalności.

Dziś wprowadzacie państwo poprawkę, zgodnie z którą taką możliwość otrzymają osoby prawne, będące przedstawicielami Kościoła.

Zbigniew Ajchler, poseł Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska podziela opinię o braku kwalifikacji rolniczych księży, którzy z konieczności będą gospodarować na nieruchomościach rolnych:

- Księża nie mają kwalifikacji rolniczych. Z tego, co jestem zorientowany, to tam ciężko jest z prowadzeniem gospodarstwa.

Ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw została przygotowana przez Ministerstwo Rolnictwa.

Większość poprawek do projektu legislacyjnego spotkała się ze sprzeciwem ze strony obecnego na posiedzeniu Komisji ministra Krzysztofa Jurgiela.

Poprawka zgłoszona przez posła Ardanowskiego dopuszcza do obrotu ziemią rolną kościelne osoby prawne, przez co znacząco rozszerza zakres podmiotów wyłączonych spod działania ustawy.

Można byłoby oczekiwać, że ze względu na jakość stanowionego prawa, minister będzie przeciwny poprawce.

Tak się nie dzieje. Minister nie tylko aprobuje poprawkę nieoczekiwanie zgłoszoną na bieżącym posiedzeniu Komisji, ale sam przytacza argumenty za jej wprowadzeniem.

Krzysztof Jurgiel:

- Poprawka, to wynik pogłębionej konsultacji z różnymi związkami wyznaniowymi i kościołami (...)

Zakony otrzymują od rolników darowizny i dochowują starsze osoby. Jest to w Polsce praktykowane.

Ta możliwość [przekazywania ziemi jako darowizny] jest potrzebna.

Są to osoby prawne, które nie będą zbywały ziemi cudzoziemcom, tak jak czyniono to w Polsce z przetwórstwem i przedsiębiorstwami, a teraz miało być z ziemią.

Obecnie w posiadaniu związków wyznaniowych znajduje się 80 tys. ha ziemi.

Na żądanie Doroty Niedzieli, minister Rolnictwa, który po wejściu ustawy w życie będzie organem nadzorującym jej przestrzegania, dokonuje jednoznacznej interpretacji poprawki:

Związek wyznaniowy lub Kościół będzie mógł swobodnie kupić ziemię rolną i będzie mógł ją następnie sprzedać, nie podlegając w tym zakresie ograniczeniom wynikającym z ustawy.

Debata nad poprawką zostaje przerwana na wniosek jednego z członków Komisji.

Leszek Galemba, poseł Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, żąda niezwłocznego zakończenia dyskusji i przeprowadzenia głosowania nad poprawką:

- Panie Przewodniczący proszę o głosowanie nad tym punktem, a nie polemikę.

Rozumienie rolnika i Kościoła, to są dwie różne sprawy. Nie można porównywać rolnika do Kościoła.

Proszę o głosowanie.

Procedurze parlamentarnej staje się zadość.

Najpierw głosami posłów Prawa i Sprawiedliwości Komisja przegłosowuje wniosek formalny o zamknięcie debaty nad tym punktem porządku dziennego, a następnie odbywa się głosowanie nad samą poprawką.

Na nic się zdają zastrzeżenia obecnego na sali przedstawiciela Biura Legislacyjnego Sejmu dotyczące zgodności poprawki z artykułem 32 Konstytucji.

Stosunkiem głosów: 17 za do 7 przeciw, przy 4 wstrzymujących się, poprawka zostaje przyjęta.

Tekst i zdjęcia: Robert Ostrowski