Raport o jakości studiów. Pięć procent bylejakości

Państwowa Komisja Akredytacyjna oceniła do tej pory 315 kierunków studiów na polskich uczelniach. W 16 przypadkach skończyło się oceną negatywną, czyli zawieszeniem naboru lub zamknięciem kierunku.

Sprawdzanie jednego kierunku przez PKA trwa kilka miesięcy. Jej członkowie m.in. odwiedzają uczelnię i kierunek. Wertują programy nauczania, obserwują zajęcia, sprawdzają studenckie praktyki, zasoby w bibliotekach, jaka jest kadra naukowa. Rozmawiają ze studentami (w stołówce, na korytarzach) i z pracownikami uczelni.

Powołana w styczniu 2002 r. Komisja sprawdza wszystkie rodzaje studiów (dzienne, zaoczne, wieczorowe, magisterskie i zawodowe) na wszystkich uczelniach (publicznych i niepublicznych) i wystawia ocenę ich jakości.

Na koniec PKA wydaje jedną z czterech ocen. Najlepszą jest "wyróżniająca", trochę od niej słabszą "pozytywna". Kolejna to "warunkowa" - taka żółta kartka - uczelnia musi szybko poprawić wytknięte uchybienia. Najgorszą jest "negatywna" - jakby czerwona kartka - wtedy minister edukacji ma tylko dwa wyjścia - zawiesić najbliższy nabór na taki kierunek lub w ogóle go zamknąć.

Jak wynika z raportu, do tej pory PKA oceniła 315 kierunków i specjalności na prawie 150 uczelniach. Wystawiła 220 ocen pozytywnych (70 proc.), 79 warunkowych (25 proc.) i 16 negatywnych (5 proc.).

Kto dostawał żółte i czerwone kartki od PKA? Ocen warunkowych najwięcej dostały kierunki w uczelniach niepaństwowych (25), potem na uniwersytetach (13) i uczelniach technicznych (12). Wśród negatywnie ocenionych kierunków osiem jest na uczelniach niepaństwowych, trzy na uniwersytetach, dwa na uczelniach technicznych, a po jednym na uczelni rolniczej, pedagogicznej i niepaństwowej wyższej szkole zawodowej (oceny wraz z nazwą uczelni, wydziału i kierunku można znaleźć na stronie www.menis.gov.pl).

Raport wymienia największe przewinienia uczelni. Najczęstszy to brak wymaganej do prowadzenia kierunku liczby profesorów i doktorów habilitowanych. Dość często wytykała też, że samodzielni naukowcy są zatrudnieni na zbyt wielu uczelniach, co stawia pod znakiem zapytania rzetelność ich pracy.

Inne uchybienia to przede wszystkim rozmijanie się planów studiów z podstawami w ministerialnych rozporządzeniach, zbyt mała liczba godzin zajęć dla studentów i przekraczanie limitu studentów zaocznych (płatnych) w stosunku do dziennych. Tych pierwszych może być najwyżej połowa.

Komisja w ciągu pięciu lat musi sprawdzić ponad 1,5 tysiąca kierunków na wszystkich, ponad 300, polskich uczelniach. Potem zacznie kontrolę od nowa. Raportem podsumowującym blisko dwa lata działalności PKA, zajmą się jutro posłowie sejmowej komisji edukacji.