Uczniowie i studenci, a także słuchacze studiów doktoranckich, mają prawo do nieodpłatnej opieki medycznej. Osoby te, w sytuacji gdy nie podlegają ubezpieczeniu jako członkowie rodziny ani z żadnego innego tytułu, są zgłaszane do ubezpieczenia zdrowotnego przez:
• szkołę,
• wyższą uczelnię,
• jednostkę prowadzącą studia
doktoranckie.
Jest to ustawowy obowiązek tych placówek, a składka zostanie opłacona z budżetu państwa.
Osoby uczące się poza miejscem stałego zamieszkania mogą korzystać z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych w miejscowości, w której studiują, ale tylko u tych świadczeniodawców, którzy mają zawartą umowę z NFZ (nie tylko w przychodniach tradycyjnie nazywanych akademickimi) oraz w miejscu stałego zamieszkania. Student może wybrać lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w miejscowości, w której studiuje. Oprócz tego studenci mogą korzystać ze świadczeń specjalistów i stomatologa w miejscu pobierania nauki.
W sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia, zgodnie z ustawą o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, pomocy medycznej powinna udzielić każda placówka medyczna.