O uczeniu się w Unii

Coraz częściej polska młodzież decyduje się na naukę w zagranicznych szkołach, na zagranicznych uczelniach. Zbliżająca się perspektywa naszej integracji z Unią Europejską sugeruje przypuszczenie, że "podróże edukacyjne" wzmogą swą intensywność. Rozszerzenie to dla uczniów i studentów nowe szanse, nowe perspektywy. Jak je wykorzystać, co zrobić by udało się zrealizować plany, jak nie "zginąć" w europejskim szkolnictwie?

Pierwsze pytanie o naukę w Unii Europejskiej wiąże się z finansami, bo to one najczęściej przeszkodą w urzeczywistnieniu marzeń. Czy nauka w Krajach Wspólnoty jest płatna? Większości uczniów szkół podstawowych i średnich uczęszcza do szkół publicznych lub dotowanych przez państwo szkół prywatnych – a więc jest to szkolnictwo bezpłatne W niektórych krajach Piętnastki również nauka na uczelniach wyższych pokrywana jest z środków publicznych (tak jest np. w Grecji, Danii, Niemczech – tu trzeba uiścić jedynie niewielkie semestralne opłaty administracyjne, we Francji – płaci się jedynie wpisowe). W innych krajach system opłat jest zróżnicowany (od wpisowego po czesne), zależne jest to również od faktu czy uczelnia jest państwowa czy prywatna. Generalna zasada jest jednak taka: jeżeli państwo płaci za "swojego" ucznia, studenta to "zapłaci" też za gościa z innego kraju Wspólnoty.

W kwestii znajomości języków obcych informacji najlepiej zasięgnąć na konkretnej uczelni. Jednym z wymogów może być znajomość języka, w którym są prowadzone zajęcia. Warto pochwalić się więc w aplikacji np. powiązaniami rodzinnymi z danym krajem, faktem, że jest się osobą dwujęzyczną lub że mieszkało się w kraju, w którym chce się studiować itp. Powszechnie uznawane certyfikaty językowa są sposobem na udokumentowanie znajomości języków obcych.

Ważne, że polska matura, jako świadectwo ukończenia szkoły średniej drugiego stopnia, otwiera drogę na studia wyższe w krajach Unii, jednak nie zawsze wystarcza. Trzeba jeszcze dopełnić dodatkowych formalności np.: przetłumaczenia świadectwa na język kraju, w którym chce się studiować (czasem wymagane jest poświadczenie tłumacza przysięgłego). Nieraz uczelnie tworzą dodatkowe wymogi rekrutacyjne, podobnie jak u nas może to być egzamin wstępny, rozmowa kwalifikacyjna lub np. konkurs. Szczegóły to sprawa indywidualna każdej z uczelni. Jedno jest pewne z naszą maturą można ruszać do Unii. W przyjęciu na studia za granicą pomaga matura międzynarodowa (International Baccalaureate), uznaje ją ponad tysiąc uczelni w kilkudziesięciu krajach. W Polsce do IB przygotowuje dziewięć szkół średnich: LO im. Mikołaja Kopernika w Warszawie, III LO im. Marynarki Wojennej w Gdyni, Szkoła Amerykańska w Warszawie, V LO im. Jakuba Jasińskiego we Wrocławiu, I prywatne LO i II LO im. Generałowej Zamojskiej i Heleny Modrzejewskiej w Poznaniu, prywatne LO im. Paderewskiego w Lublinie, III LO im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku oraz British School of Warsaw. 

Również dyplomy polskich wyższych uczelni mogą zostać uznane przez uczelnie państw członkowskich, choć nie ma w prawie Piętnastki zapisu, który by taki obowiązek narzucał. Najczęściej dyplomy są uznawane na zasadzie umów międzypaństwowych lub na mocy porozumień pomiędzy uczelniami wyższymi. Uzyskanie tego typu porozumień wspomaga uczestnictwo w edukacyjnych programach unijnych np.: Socrates. Dyplomy polskich uczelni po naszej integracji będą uznawane do celów zawodowych. Problem mogą mieć jednie absolwenci uczelni, w których program nauczania zasadniczo odbiegał od tych przyjętych w innych państwach członkowskich (są to jednak przypadki nieliczne). Lekarze, pielęgniarki, stomatolodzy, położne, weterynarze, farmaceuci i architekci – to zawody w przypadku których doprowadzono już do ujednolicenia przepisów regulujących dostęp do wykonywanych zawodów.

Polscy studenci i uczniowie wyjeżdżający po naukę do krajów Unii będą mieli takie same przywileje jak studenci miejscowi, będą mogli korzystać również  z wszelkich udogodnień przynależnych uczącym się. Chodzi np. o zniżki na dojazdy do szkoły, czy (przyznawane w różnych krajach, na różnych zasadach) stypendia. 

Uwaga: Szczegółowe informacje o warunkach uznawalności dyplomów udzielają w każdym państwie krajowe ośrodki inf. o uznawalności dyplomów i okresów studiów – sieć NARIC. W Polsce tę rolę pełni Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej, podlegające ministrowi edukacji. Jego adres: ul. Smolna 13, 00-375 Warszawa, sekretariat: tel. +48 (0-22) 826 74 34, fax: +48 (0-22) 826 28 23, e-mail: bwm@menis.gov.pl lub biuro@buwiwm.edu.pl.