Laudacja wygłoszona przez dr hab. Jana Matułę

Swoją osobowość polityka kształtuje kolejno w partiach politycznych -do 1982 roku w FDP, piastując w niej przez 4 lata funkcję sekretarza generalnego oraz w Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD), do której wstąpił w 1982 roku. Jako poseł Bundestagu w latach 1983-1999, działał aktywnie w różnych komisjach miedzy innymi: jako Członek Komisji Spraw Zagranicznych oraz Przewodniczący Specjalnej Komisji Unii Europejskiej. Funkcję komisarza ds. rozszerzenia Unii Europejskiej, którą sprawuje do dziś, objął we wrześniu 1999 roku.

Niezwykle trudno jest przedstawić sylwetkę, a także dokonać oceny zasług Guntera Verheugena dla procesu rozszerzenia Unii Europejskiej, aby nie spłycić jego znaczenia w polityce współczesnej Europy i świata.

Proces Zjednoczeniowy Europy Gunter Verheugen traktował jako swoją dziejową misję i najważniejsze zadanie w działalności politycznej.

Od samego początku negocjacji akcesyjnych Giinter Verheugen nie żywił najmniejszych wątpliwości, że Polska wraz z pozostałymi kandydującymi państwami powinna wejść do europejskiej wspólnoty. Dzięki temu stał się niewątpliwie jedną z najbardziej znanych wśród Polaków postaci reprezentujących i symbolizujących Unię Europejską.

Często podkreślał, że Polska, a także i inne kraje Europy Środkowej i Wschodniej mają prawo twierdzić, że nigdy nie pogodziły się z rozdarciem Europy i, że ich przyłączenie jest praktycznie „powrotem do domu" i do europejskich tradycji politycznych i kulturalnych, od których były odcięte przez wiele dziesięcioleci.

W czasie pobytów w Warszawie kilkakrotnie przypominał, że nie tylko Robert Schuman i Jane Manet po doświadczeniu europejskiej tragedii wojny mieli odwagę myśleć o nowej koncepcji polityki zjednoczeniowej Europy, także szef polskiego rządu na uchodźstwie w Londynie w 1942 roku zabiegał o połączenie sił i utworzenie europejskiej wspólnoty.

Komisarz Gunter Verheugen wielokrotnie podkreślał również zasługi Polaków, jako tych, którzy otworzyli nowy rozdział historii Europy i zbudowali jako pierwsi demokratyczne państwo, które rozpoczęło społeczne przemiany i to jeszcze w czasie, kiedy mur odgradzał w Berlinie Zachód od Wschodu.

Guinter Verheugen rozumiał, że celem tych przemian, tak dla Polski, jak i innych krajów tej części Europy jest znalezienie się w rodzinie europejskiej na równych prawach, takich jak wszyscy członkowie UE. Był adwokatem naszych spraw w Parlamencie Europejskim, kiedy wskazywał na zasługi Polaków dla demokratycznej przemiany Europy Środkowej i Wschodniej, a tym samym dla zjednoczenia całego kontynentu, i dlatego słusznie wielu polskich polityków nazywa go przyjacielem Polski.

Warunki członkostwa w UE wyznaczone zostały przez Kryteria Kopenhaskie. Giinter Verheugen zdawał sobie sprawę, że skala trudności w wypełnieniu tych kryteriów dla Polski, jak innych krajów Europy Środkowowschodniej jest ogromna. Zostaje więc głównym konstruktorem i wykonawcą "Partnerstwa dla przystąpienia" — wielkiego programu, przygotowującego kraje do członkostwa.

Negocjując warunki przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Giinter Verheugen angażował się w pełni w ten proces, wielokrotnie odwiedzał Polskę. W jego zaangażowaniu na rzecz pomyślnego zakończenia tego jakże złożonego i trudnego politycznie procesu dominował spokój, konsekwencja, a także umiejętne forsowanie swych poglądów w Komisji i poza nią. To sprawiło, że Gunter Verheugen był w stanie doprowadzić do kompromisu w tak trudnych sprawach, jak: sprzedaż ziemi cudzoziemcom, podatki, podejmowanie pracy przez obywateli nowych państw w krajach członkowskich UE. Komisarz Gunter Verheugen zawsze zwracał uwagę na to, iż kraj z takim bogactwem historii i kultury jak Polska, pomoże całej Unii zachować europejskie wartości. Niejednokrotnie powtarzał: "Stawiamy na Polskę, która wzmocni Unię i dlatego tak spieraliśmy się o polskie warunki przystąpienia".

Gunter Verheugen to nie tylko polityk, który z wielką klasą umie łagodzić spory, likwidować konflikty i rozładowywać napięcia, to również historyk, próbujący przez swoją misję zaleczyć najbardziej bolesne rany Europy, a także socjolog, który z wrażliwością i wnikliwością potrafi przewidywać zachowania społeczne.

Akademia Rolnicza we Wrocławiu wyraża Panu Komisarzowi Gunterowi Verheugenowi szczególną wdzięczność, za zrozumienie zatroskania i obaw wielu polskich rolników, którym Unia jawiła się głównie jako zagrożenie. Za zaangażowanie własnego autorytetu w przekonywanie, że z chwilą wejścia

Polski do Unii ta grupa społeczna nie straci, ale przeciwnie - wiele zyska. Za przekonywanie, że rozszerzenie przyniesie korzyści zarówno obecnym państwom członkowskim, jak również krajom Europy Środkowo-Wschodniej, stworzy bowiem perspektywy trwałego pokoju, demokracji, stabilizacji gospodarczej i socjalnej oraz wzrostu dobrobytu.

Misja Guntera Verheugena, jego działalność w interesie pojednania narodów i budowania Zjednoczonej Europy, realizacja koncepcji rozszerzenia, a w szczególności — konsekwentne działanie i pomoc krajom kandydującym -zasługują na najwyższe wyróżnienie.

Dzisiejsza uroczystość jest tego skromnym wyrazem.