Czaputowicz: w Polsce wszyscy wobec prawa są równi (wywiad)

Zgodnie z polskim prawem osoby narodowości polskiej, ukraińskiej czy żydowskiej są traktowane tak samo. W Polsce wszyscy wobec prawa są równi – powiedział PAP szef MSZ Jacek Czaputowicz, komentując ustawę dotyczącą restytucji mienia ofiar Holokaustu.

 PAP: Jakie Polska zajmuje stanowisko wobec ustawy w Kongresie USA o zwrocie majątków z okresu Holokaustu?

Minister Jacek Czaputowicz: Stany Zjednoczone mają prawo przyjąć taką ustawę. Każde suwerenne państwo ma prawo stanowić swoje prawa. Wcześniej w grudniu ubiegłego roku ta ustawa została przyjęta przez Senat USA. Nasze stanowisko się nie zmieniło. Generalnie uważamy, że te projekty nie są skierowane przeciw Polsce. Nasz kraj nie jest w tej ustawie wymieniony z nazwy. Chodzi o zobowiązanie Departamentu Stanu do informowania o ustawodawstwie w innych państwach dotyczących restytucji mienia ofiar Holokaustu.

Ważnym elementem jest uwzględnienie w przyszłych raportach Departamentu Stanu informacji o stanie edukacji na temat Holokaustu w badanych państwach. Polska broni pamięci o ofiarach II wojny światowej i edukuje młode pokolenia w oparciu o prawdę historyczną.

PAP: Czyli wszystko jest w porządku?

Czaputowicz: Mamy szereg zastrzeżeń, które Polska podnosi w rozmowach ze stroną amerykańską. Ustawa dotyczy żydowskiego mienia, znajdującego się w Europie, w tym tzw. mienia bezspadkowego, to jest mienia należącego do ofiar II wojny światowej pochodzenia żydowskiego, które ze względu na skalę eksterminacji nie pozostawiły po sobie ani spadkobierców testamentowych, ani najbliższych z kręgu spadkobierców ustawowych.

Czasem przedstawia się Polskę jako kraj, który dyskryminuje Żydów w sprawach majątkowych, związanych z rekompensatą czy zadośćuczynieniem. My jednak pytamy – w odniesieniu do naszego państwa - dlaczego ta grupa obywateli polskich miałaby być uprzywilejowana w stosunku do innych Polaków? Zgodnie z polskim prawem osoby narodowości polskiej, ukraińskiej czy żydowskiej są traktowane tak samo. Żaden obywatel polski nie może podlegać dyskryminacji. W Polsce wszyscy wobec prawa są równi. Dlaczego Żydzi ocalali z Holocaustu lub spadkobiercy tych, którzy zginęli, mieliby być inaczej traktowani niż ofiary np. Powstania Warszawskiego lub ci Polacy, którzy stracili majątek? Dla nas najważniejsze jest to, by nie dopuszczano do dyskryminacji.

PAP: Jak oceniłby Pan obecne relacje Polska-USA?

Czaputowicz: Są dobre. Jesteśmy sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, zawdzięczamy im dużo pod względem zapewnienia bezpieczeństwa, modernizacji naszej armii. Prezydent Trump był w Polsce w ubiegłym roku i zapewnił, że Stany Zjednoczone są gwarantem naszego bezpieczeństwa. Nie tylko w sferze militarnej, ale także na przykład bezpieczeństwa energetycznego.

Są też pewne różnice zdań. Znana jest kwestia wątpliwości dotyczących zapisów nowelizacji ustawy o IPN, zgłaszanych także przez Stany Zjednoczone. My z kolei zgłaszamy wątpliwości dotyczące wspomnianej wyżej ustawy Kongresu, która budzi obawy wśród części Polaków za granicą i w kraju oraz komentatorów. Generalnie jednak stosunki z USA są dobre. Widać to także w Radzie Bezpieczeństwa. Rozmawiałem z ambasador USA przy ONZ, Nikki Haley, na temat naszych priorytetów i mamy pełne poparcie Stanów Zjednoczonych w ich realizacji. Mamy wspólne cele, jesteśmy sojusznikami w NATO. Waszyngton wspiera nasze działania w Unii Europejskiej, na przykład w kwestii sprzeciwu wobec gazociągu Nord Stream 2.

PAP: Jakie skutki mogą mieć zmiany na stanowiskach sekretarza stanu USA czy doradcy prezydenta ds. bezpieczeństwa?

Czaputowicz: Nie chciałbym komentować wewnętrznych spraw Stanów Zjednoczonych. Znam opinie sekretarza stanu Mike’a Pompeo, w których definiuje on zagrożenia dla Stanów Zjednoczonych, dla świata zachodniego i są one zbieżne z opiniami Polski. Także ambasador Haley – podobnie jak my – dostrzega destabilizującą rolę Rosji dla pokoju i bezpieczeństwa. Ktokolwiek nie sprawowałby funkcji w administracji amerykańskiej, z istoty interesów USA i naszych wynika, że będziemy blisko siebie. Podobne postrzegamy zagrożenia, wyznajemy podobne wartości: przywiązanie do wolności, pokoju i demokracji. Razem będziemy bronić tych wartości i przeciwstawiać się zagrożeniom.

PAP: Czy gdyby USA wycofały się, jak zapowiadają niektóre źródła, z Syrii, Iraku i Afganistanu, Polska będzie wciąż w koalicji do walki z Państwem Islamskim i wycofa siły lotnicze z Kuwejtu? Czy w ślad za opuszczeniem Bliskiego Wschodu byłoby ryzyko wycofania wojsk USA także z Europy Środkowej, w tym z Polski?

Czaputowicz: Nie chciałbym rozważać kwestii, co zrobią Stany Zjednoczone. My jesteśmy obecni na Bliskim Wschodzie, by wykazać solidarność z naszymi sojusznikami z NATO i Unii Europejskiej. Traktujemy to jako zobowiązanie i odpowiedź na wsparcie sojuszników w obronie naszego terytorium. Oczekujemy na zwiększenie obecności Amerykanów w Polsce oraz innych krajach Europy Środkowej. Nie ma zagrożenia wycofania się USA z naszej części Europy.

PAP: Pojawiły się ostatnio informacje, że miejscem zapowiadanego spotkania prezydenta Donalda Trumpa z przywódcą Korei Płn. Kim Dzong Unem może być Warszawa. Czy polska dyplomacje podejmuje w tym celu wysiłki, a gdyby do tego doszło, jakie miałoby to znaczenie?

Czaputowicz: Redakcja Bloomberga wymieniała Polskę jako jedno z potencjalnych miejsc wspomnianego spotkania przywódców USA i KRLD. Myślę, że jest to wynik dostrzeżenia roli Polski jako bliskiego sojusznika Stanów Zjednoczonych, mogącego służyć za forum i miejsce tego typu spotkania. Przypomnijmy, że Polska była pierwszym państwem, które odwiedził w Europie Donald Trump jako prezydent.

W tej sprawie zadecydują jednak względy logistyczne.

W Nowym Jorku rozmawiał Andrzej Dobrowolski (PAP)