W sprawie PROW 2014-2020

Poniżej prezentujemy pismo Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych skierowane do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi  przedstawiające stanowiska KZRKIOR w sprawie PROW 2014-2020 .
                             
 
         Szanowny Panie Ministrze!
 
      W nawiązaniu do naszych ustaleń w ramach kontynuacji współpracy przy pracach nad programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, przedkładam w imieniu Krajowego Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, stanowisko Związku wobec kierunków interwencji przewidzianych w projektowanym dokumencie.
Przedkładając niniejsze stanowisko prosimy o potraktowanie go jako otwartej debaty i uzgodnień z KZRKiOR w ramach wyrażanych opinii i zgłaszanych uwag do PROW 2014-2020.
W imieniu Krajowego Związku wyrażam głębokie przekonanie, iż zapewnienia Pana Ministra, co do uwzględnienia zapisów umożliwiających korzystanie z środków PROW dla Kół Gospodyń Wiejskich znajdą swoje odzwierciedlenie w formie stosownych zapisów w Programie.
Jednym z najważniejszym zapisów, o które będzie skutecznie zabiegał KZRKiOR  jest takie sformułowanie, aby Kółka Rolnicze i ich Spółdzielnie oraz zakłady usługowe świadczące usługi rolnikom w gospodarstwa rodzinnych i na innych obszarach użytkowanych rolniczo mogły również korzystać z środków objętych Programem.
            Mając na uwadze toczące się prace oraz ich zaawansowanie, pozwalamy sobie przedstawić propozycje, wychodzące poza przygotowywane diagnozy poszczególnych obszarów wsparcie i kierujące się już w obszar konkretnych rozwiązań i potencjalnych rozstrzygnięć szczegółowych.
       1. Uznajemy za istotne, aby PROW 2014-2020 jednoznacznie ujął organizacje, spółdzielnie i zrzeszenia rolnicze wśród beneficjentów poszczególnych działań, poprzez bezpośrednie zapisy w programie identyfikujące tego typu istotnych uczestników sektora rolnego. Proponujmy tym samym zróżnicowanie poziomu dofinansowania kierowanego do indywidualnego gospodarstwa/rolnika i spółdzielni/innej formy zorganizowanej, które promowałoby podejmowanie współpracy i wzmacniało zorganizowane formy prowadzenia aktywności na terenach wiejskich. Proponujemy przyjąć podział alokacji w poszczególnych priorytetach na dwie grupy: pierwsza obejmująca aktywność indywidualną stanowiłaby 1/3 alokacji danego działania, zaś druga skierowana do form zorganizowanych stanowiłaby 2/3 alokacji danego działania. Ponadto wartość potencjalnych transferów potęgowana byłaby formami zorganizowanymi, dla przykładu jeśli na indywidualną działalność przywidywano wsparcie kwotą X, to forma zorganizowana powinna być wspierana wartością 3X-5X (uzależnione od liczby zatrudnionych osób w formach zorganizowanej aktywności rolników i producentów rolnych). Wartość bazowa X powinna zostać poddana szerszej dyskusji w oparciu o zasady udzielania wsparcia określone po stronie KE. Dodatkowo proponujemy podział środków w poszczególnych narzędziach interwencji w postaci dotacji i instrumentów inżynierii finansowej między przetwórstwem i przygotowaniem do przetwórstwa w relacji 2/3 i 1/3. W tej strukturze również podzielenie środków między przetwórców i grupy producentów w zakresie wszelkich oferowanych programem narzędzi.
       2. Za istotne uważamy również utworzenie w programie narzędzi umożliwiających przeprowadzenie restrukturyzacji spółdzielni świadczących usługi rolnikom. Rynek usług spółdzielczych, choć szeroki i atrakcyjny z punktu widzenia rolnika, został w ostatnich latach zaniedbany. Dotychczasowe programy w latach 2004-2013 nie przewidywały bezpośredniego wsparcia tego typu form aktywności, co doprowadziło do degradacji majątku i ograniczenia konkurencyjności poszczególnych podmiotów. Traktujemy PROW 2014-2020 jako jedną z ostatnich szans na odbudowę potencjału spółdzielni i spółdzielczości, która ze swej konstrukcji prawnej, organizacyjnej i rynkowej w pełni wpisuje się w kierunki działań KE w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.
      3. Wskazujemy na konieczność wykorzystania potencjału aktywności Kół Gospodyń Wiejskich, często jedynych kreatorów życia społeczno-kulturalnej na wsi. Domagamy się, aby te organizacje zostały włączone do realizacji projektów przewidzianych programem. Proponujemy, aby następowało to poprzez zapis wymogu prowadzenia działań z partnerstwie i dodatkowym premiowaniu, jeśli członkiem partnerstwa będą Koła Gospodyń Wiejskich. Ponadto warto wytworzyć mechanizmy miko grantów np. 25-50.000 PLN na projekt. Rozliczenie ich oparte musi być na mechanizmach ryczałtowych, które upraszczałoby system realizacji i kontroli, zaś przygotowane przez MRiRW stawki ryczałtowe poszczególnych usług uściślałyby modele realizacyjne projektów i ich koszty.
      4. Postulujemy, aby priorytety, doradczy i innowacyjny skierowane były do wyspecjalizowanych instytucji, których aktywność realnie wpływa na podnoszenia innowacyjności na terenach wiejskich. Za istotne należy tu uznać przygotowanie narzędzi wspierających proces komercjalizacji technologii rolnych. Proponujemy, aby min. 1/3 alokacji tych działań skierowana została do Instytutów Badawczych nadzorowanych przez MRiRW, które prowadzą badania w obszarze hodowli i aklimatyzacji roślin, rozwoju metod produkcji zwierząt, bezpieczeństwa produkcji żywności czy doskonalenia metod usytuowania wyników produkcji na rynkach zagranicznych. Obawiamy się, że bez takiego podziału utracimy potencjał już wypracowanych w tych instytucjach rozwiązań.
    5. Proponujemy, aby zagadnienia biologizacji (technologii opartych na mikroorganizmach) rolnictwa zostały szeroko włączone do: metodyk integrowanej ochrony roślin, szkoleń doradców i rolników jako alternatywy chemizacji rolnictwa, Krajowego Planu Działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem chemicznych środków ochrony roślin. Możliwe jest to dodatkowo poprzez umieszczenie w kryteriach oceny, punktacji strategicznej poszczególnych działań, preferencji wobec tego typu rozwiązań.
   6. Za istotne uważamy szerokie wdrożenie technologii informatycznych na terenach wiejskich, szczególnie w obszarach edukacyjnych i doradczych, jak również powszechnego systemu poprawy bezpieczeństwa żywności, czy też całego pakietu usług na rzecz mieszkańców wsi, ze szczególnym uwzględnieniem technologii e-zdrowia. Poza strukturami naszych organizacji istotnym jest dalsze wykorzystywanie w kreowaniu dostępu do edukacji i oświaty dla ludności wiejskiej, istniejącej sieci blisko 700 internetowych Centrów Kształcenia na wsiach działających w Ochotniczych Strażach Pożarnych. Wsparcie tej organizacji i szerokie jej włączenie w świadczenie usług dla mieszkańców wsi uznajemy za kluczowe i gwarantujące realny sukces planowanych PROW 2014-2020 działał.
    7. Uważamy, że działania prorozwojowe powinny odnosić się do wsparcia kultury, edukacji i zdrowia. Działania prorynkowe powinny być zrównoważone odpowiedzią na wyzwanie związane ze starzeniem się społeczeństwa, szczególnie tak silnie postępującego na terenach wiejskich. Popieramy finansowanie budowy systemu Domów Spokojnej Starości po hasłem „Zdrowa Srebrna Wieś” skierowanych do mieszkańców wsi i terenów wiejskich, których finansowanie działalności operacyjnej zagwarantowane będzie ze środków powiatów.
      8. Proponujemy wsparcie sieciowych rozwiązań na terenach wiejskich w formie organizacji szerokich przedsięwzięć edukacyjno-doradczych w oparciu o organizacje rolnicze, ochotniczą straż oraz spółdzielnie. Za istotne uważamy przeznaczenie środków na podnoszenie kompetencji wśród członków i pracowników tych organizacji. Wskazane jest podział środków szkoleniowych na dwie części. Pierwsza 1/3 skierowana na system szkoleń na rzecz tych organizacji działających an terenach wiejskich, w tym ODR i Instytutów Naukowych, w celu podnoszenia ich kompetencji rynkowych i doradczych. Druga w wymiarze 2/3 środków skierowanych bezpośrednio do rolników i producentów rolnych. Tego typu schemat podziału gwarantuje wytworzenie długookresowego mechanizmu „train the trainers” oraz możliwości kaskadowego przekazywania wiedzy bezpośrednio do rolników i producentów rolnych.
            Jako największa organizacja reprezentatywna na terenach wiejskich mamy przeświadczenie, że stanowisko, w tak istotnych dla rozwoju obszarów wiejskich zagadnieniach, wzmocni Pana Ministra w procesie decyzyjnym. Pragniemy razem w Panem Ministrem kształtować szczegółowe rozwiązania przedłożonych propozycji, mając na uwadze chęć dokonania zmian na wsi i terenach wiejskich. Oczekujemy poparcia i proponujemy spotkanie w celu ustalenia szczegółowych kierunków przeprowadzania wskazanych zmian w rolnictwie, spółdzielczości oraz produkcji rolnej.

                         Z poważaniem
                           Prezes KZRKIOR
                           Władysław Serafin