Jak informuje FAMMU/FAPA pakiet propozycji Komisji Europejskiej przedstawiony w ramach tzw. Przeglądu Zdrowia WPR (Health Check) uzyskał akceptację. Najważniejsze zmiany czekające unijny sektor rolny są zbieżne z pierwotnymi propozycjami KE, choć uległy licznym modyfikacjom.
Po pierwsze "Health Check" idzie o krok dalej w kierunku pełniejszego oddzielenia płatności bezpośrednich od produkcji (decoupling). Koncepcja decouplingu została wprowadzona przez reformę z 2003 r. jednak wówczas cześć płatności pozostała powiązana z produkcją. Teraz część opcjonalnych płatności powiązanych z produkcją przestanie funkcjonować. Premia wołowa i ubojowa zostaną zniesione po dwuletnim okresie przejściowym, w którym będą w 50% związane z produkcją. Taki sam okres przejściowy obowiązywać ma w przypadku ryżu i lnu długowłóknistego. Dla skrobi okres przejściowy będzie zastosowany dopiero od 2011 do 2013 r. Wsparcie przetwórstwa zostanie całkowicie oddzielone od produkcji przed 2011 r., zniknie też system cen minimalnych. Kwoty zostaną zniesione na końcu okresu przejściowego, tj. w 2013 r. Całkowicie oddzielone od produkcji zostaną również dopłaty do upraw wysokobiałkowych, suszy paszowych i orzechów. "Health Check" pozostawia jednak niektóre płatności powiązane z produkcją, są to m.in. dopłaty do krów mamek czy kóz i owiec (odpowiednio związane w 100% i 50%).
Kraje członkowskie stosujące historyczny model płatności będą miały możliwość przejścia na model regionalny w całości bądŹ w części. Jednocześnie bez względu na przyjęty model płatności będzie możliwość "aproksymacji" wartości wypłat dla poszczególnych gospodarstw w oparciu o obiektywne i niedyskryminujące kryteria.
Co ważne dla Polski i nowych krajów członkowskich, funkcjonujący obecnie system wypłat SAPS zostanie przedłużony jeszcze do 2013 r., ale nie dłużej. To znaczy, iż po tym terminie będzie musiało nastąpić przejście na SFP. Nowe kraje członkowskie stosujące SAPS będą miały możliwość oparcia przyszłych dopłat o średnie płatności w okresie 2005 - 2007.
Jednym z kluczowych punktów pakietu "Health Check" jest progresywna modulacja, koncepcja łącząca w sobie dwie - zwiększenia stopnia obowiązkowej modulacji z redukcją wypłat dla największych gospodarstw (aid capping). Progresywna modulacja nie dotyczyć będzie najmniejszych gospodarstw, otrzymujących poniżej 5000 EUR rocznie (tak jak obecnie). Dla pozostałych stopień jej będzie stopniowo zwiększany i zróżnicowany w zależności od wysokości otrzymywanych dopłat.
Wzrost progresywnej modulacji w % SFP (model dla starych krajów członkowskich) w stosunku do obecnych 5%
Płatności na gospodarstwo 2009 2010 2011 2012
Poniżej 5 tys. EUR 0% 0% 0% 0%
Od 5 tys. do 100 tys. EUR 2% 4% 6% 8%
Od 100 tys. do 200 tys. EUR 5% 7% 9% 11%
Od 200 tys. do 300 tys. EUR 8% 10% 12% 14%
Powyżej 300 tys. EUR 11% 13% 15% 17%
Dla dziesięciu nowych krajów członkowskich od 2012 r. obowiązywać będzie modulacja o 5% mniejsza od procentów podanych w powyższym modelu, tj. dla gospodarstw otrzymujących od 5 do 100 tys. EUR stopień modulacji wynosić będzie 3%.
Co istotne dla rynku zbożowego KE proponuje zmiany w systemie interwencji rynkowej. Skup interwencyjny będzie stosowany tylko w przypadku pszenicy chlebowej, w oparciu o system przetargów. Natomiast skup interwencyjny zbóż paszowych ma być całkowicie zniesiony począwszy od lipca 2009 r. Pozostanie jednak nadal możliwość przetargowania w sytuacji zakłóceń na rynku zbożowym. Podobnie całkowicie zniesiona zostanie interwencja na rynku pszenicy twardej i ryżu.
KE rozszerzyła zakres tzw. artykułu 69, na mocy którego kraje członkowskie mają możliwość przetransferowania do 10% środków z puli przeznaczonej na SFP na różnego rodzaju specyficzne formy wsparcia związane z ochroną środowiska oraz poprawą jakości i marketingiem produktów rolnych.
Zniesione zostanie obligatoryjne odłogowanie, a płatności otrzymywane z tego tytułu zostaną wcielone do SFP. Komisja znosi także premię do produkcji roślin energetycznych, w wysokości 45 EUR do ha. KE poczyniła pewne uproszczenia w zasadzie współzależności.
9113024
1