RYNEK WIEPRZOWINY

RYNEK WIEPRZOWINY
• aktualna sytuacja cenowa
Spadkowa tendencja cen u wiodących producentów trzody w UE spowodowała, że pomimo trwającego od początku 2007 r. ograniczania pogłowia świń w Polsce, od września krajowe ceny trzody malały. Według danych GUS w listopadzie 2007 r. przeciętna cena żywca wieprzowego w Polsce ukształtowała się na poziomie 3,27 zł/kg (bez VAT) i była o 9% niższa niż w poprzednim miesiącu i o 5% niższa niż przed rokiem. Według cotygodniowych notowań MRiRW spadkowa tendencja cen utrzymała się do początku grudnia. W tym czasie referencyjna cena w Polsce zbliżyła się do najniższych w UE cen duńskich i holenderskich. W okresie przedświątecznym ceny trzody chlewnej w kraju nieco wzrosły i w dniach 10-16.12.2007 r. za trzodę chlewną płacono przeciętnie 3,30 zł/kg (bez VAT), tj. podobnie jak przed miesiącem i o 2% więcej niż rok wcześniej. Cena referencyjna wieprzowiny w kraju w tym czasie wynosiła 125,91 €/100 kg wobec 113,12 €/100 kg w Danii, 120,66 €/100 kg w Holandii i 132,21 €/100 kg średnio w UE-27.

• czynniki wpływające na poziom cen skupu:
- pogłowie trzody chlewnej i produkcja mięsa wieprzowego
Od jesieni 2006 r. relacje cen trzody chlewnej do cen zbóż były wysoce niekorzystne
dla producentów żywca. Skłoniło to wielu z nich do zmniejszenia pogłowia
utrzymywanych zwierząt. Według danych GUS w lipcu 2007 r. pogłowie trzody
ukształtowało się na poziomie 18,1 mln szt., tj. o 4% niższym niż rok wcześniej.
Zmniejszenie liczebności odnotowano już we wszystkich grupach, w tym loch prośnych
o 4,1%, prosiąt o 7,1%, warchlaków o 3,4%, a tuczników o 1,1%.
W bieżącym roku gospodarczym ekonomiczne warunki chowu świń są jeszcze
gorsze niż w poprzednim, gdyż targowiskowe ceny zbóż są o 30 - 40% wyższe niż
rok wcześniej, a ceny skupu żywca wieprzowego o kilka procent niższe. O ponad
30% zdrożała również mieszanka T-2. Jednocześnie wysoka podaż i niskie ceny
żywca wieprzowego u innych ważnych unijnych producentów powodują zwiększony
import i wpływają na obniżkę cen trzody chlewnej w kraju.
Brak opłacalności chowu trzody w obecnych warunkach powoduje wzmożone
wyprzedawanie tych zwierząt. Pomimo mniejszego pogłowia, skup żywca wieprzowego
w październiku i listopadzie 2007 r. był większy niż w tych samych miesiącach
2006 r. odpowiednio o 1% i o 5%. Zwiększona podaż żywca do skupu dodatkowo
pogłębiła spadek cen. Przewidywane utrzymanie się niekorzystnych dla producentów
żywca relacji cen jeszcze w I połowie 2008 r. nasili prawdopodobnie redukcyjne tendencje
w pogłowiu trzody chlewnej. W efekcie do połowy 2008 r. może zmniejszyć
się ono do ok. 17 mln szt. W tym czasie możliwy jest spadek pogłowia również
u innych producentów wieprzowiny w UE.
Szacuje się, że po wzroście utrzymującym się jeszcze w I połowie 2007 r., w II
półroczu produkcja wieprzowiny w Polsce obniżyła się o 4% w porównaniu do II połowy
2006 r. i ukształtowała się na poziomie 1 030 tys. t. IERiGŻ przewiduje, że w I
połowie 2008 r. produkcja może wynieść 1 070 tys. t, tj. o 6% mniej niż w I półroczu 2007 r.

- handel zagraniczny
W I połowie 2007 r. eksport żywca, mięsa, przetworów i podrobów wieprzowych
w ekwiwalencie mięsa był o 14% większy niż rok wcześniej i według wstępnych
danych Ministerstwa Finansów wyniósł 179 tys. t (łącznie z dziczyzną). Głównym od7
biorcą polskiej wieprzowiny są kraje UE, do których wywieziono 84% mięsa, 82%
żywca i 75% przetworów i tłuszczy.
Spadek produkcji i pogorszenie relacji cen krajowych do zagranicznych spowodowało
znaczące (o 20%) obniżenie eksportu w III kwartale 2007 r. W efekcie,
pomimo ponownego wzrostu w październiku, w ciągu czterech miesięcy II półrocza
2007 r. wyeksportowano 111 tys. t, tj. o 14% mniej niż w porównywalnym okresie
roku poprzedniego. Ocenia się, że w całym 2007 r. eksport wieprzowiny (łącznie z
podrobami), może ukształtować się na poziomie 340 tys. t, tj. o 7% niższym niż w
2006 r. W związku z dalszym spadkiem krajowej podaży, eksport tego mięsa w I połowie
2008 r. może ulec dalszemu obniżeniu.
Import wieprzowiny jest w ostatnich latach prawie w 100% realizowany
w ramach wspólnego rynku, a zwłaszcza z Danii, Niemiec i Holandii. Do Polski sprowadza
się przede wszystkim elementy wieprzowe do przetwórstwa. W 2007 r., na
skutek dużej konkurencyjności wieprzowiny z importu, przywóz tego mięsa wzrósł
(zwłaszcza w okresie maj – październik). Łącznie od stycznia do października 2007 r.
do kraju w ekwiwalencie mięsa przywieziono 196 tys. t żywca, mięsa, przetworów i
podrobów, tj. o 26% więcej niż w tym samym okresie 2006 r.
W całym 2007 r. import żywca, mięsa, przetworów i podrobów wieprzowych w
ekwiwalencie mięsa może ukształtować się na poziomie ok. 240 tys. t wobec 187 tys.
t w 2006 r. W I połowie 2008 r. przywóz wieprzowiny może nadal rosnąć.

- spożycie
Obniżka cen detalicznych wieprzowiny na skutek zwiększenia jej podaży
spowodowała wzrost spożycia tego mięsa w 2006 r. do 41,4 kg na osobę, tj. o 2,4 kg
w porównaniu do 2005 r.
W okresie jedenastu miesięcy 2007 r. ceny detaliczne wieprzowiny były nieznacznie
(o 0,8%) wyższe niż rok wcześniej. Wobec wzrostu cen mięsa ogółem o
4,6% (w tym drobiowego o ponad 19%), nabiału o 4%, a żywności ogółem o prawie
5% konkurencyjność wieprzowiny w 2007 r. uległa zwiększeniu. Ma to odzwierciedlenie
w poziomie konsumpcji tego mięsa, która (według badania budżetów domowych)
w okresie styczeń – wrzesień 2007 r. była wyższa niż przed rokiem o ok. 3%,
przy spadku spożycia mięsa drobiowego o 3,9%, a wołowego o 6%.
Popyt na mięso wieprzowe może dodatkowo wzrosnąć w wyniku ograniczania
spożycia drobiu na skutek obaw konsumentów spowodowanych pojawieniem się
w Polsce ognisk ptasiej grypy. Według oceny IERiGŻ w całym 2007 r. bilansowe
spożycie wieprzowiny może wynieść 42 kg na mieszkańca, tj. o 0,6 kg więcej niż w
8
2006 r. W 2008 r. w związku z przewidywanym spadkiem podaży i wzrostem cen,
konsumpcja wieprzowiny może obniżyć się do 41 kg na osobę.
- działania ARR
Niekorzystne warunki ekonomiczne w produkcji wieprzowiny nie tylko
w Polsce, ale i w innych krajach UE, wpłynęły na uruchomienie przez Komisję Europejską
mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania tego mięsa. W okresie
przyjmowania wniosków na te dopłaty, tj. od 29 października do 4 grudnia 2007 r. w
całej Unii Europejskiej mechanizmem tym objęto 95,1 tys. t mięsa, z tego 6,1 tys. t w
Polsce. Ponadto, od 30 listopada refundacjami do wywozu, obok przetworów wieprzowych,
objęto także nieprzetworzone mięso wieprzowe. Do dnia 20.12.2007 r.
ARR wydała pozwolenia na wywóz 1,3 tys. t surowej wieprzowiny. Jednocześnie w
2007 r. (do 15 grudnia) ARR wypłaciła 6,3 mln zł refundacji do wywozu 6,2 tys. t
przetworów wieprzowych.

• prognoza cen skupu do czerwca 2008 r.
Niska opłacalność chowu trzody powoduje redukcję jej pogłowia, co zapowiada
dalsze zmniejszanie podaży wieprzowiny w Polsce. Podobne tendencje będą
miały miejsce również u innych unijnych producentów i eksporterów wieprzowiny.
W efekcie od marca 2008 r. można spodziewać się wzrostu cen wieprzowiny.
Uwzględniając wahania sezonowe zespół ekspertów prognozuje, że przeciętne
ceny skupu trzody chlewnej w okresie objętym prognozą mogą kształtować się
następująco:
                                                    marzec 2008 r.    czerwiec 2008 r.
Żywiec wieprzowy     zł/kg     3,40-3,60             3,60-3,90