Monitoring suszy

W trzecim okresie raportowania tj. w okresie od 11 kwietnia do 20 czerwca 2008 roku, stwierdzamy wystąpienie zagrożenia suszą dla zbóż ozimych i jarych, rzepaku i rzepiku, ziemniaków, buraków cukrowych, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, truskawek, roślin strączkowych uprawianych na glebach I i II kategorii (bardzo lekkich i lekkich). Na glebach III kategorii (średnich), zagrożenie suszą wystąpiło dla: zbóż ozimych i jarych, rzepaku i rzepiku, tytoniu, warzyw gruntowych, truskawek, roślin strączkowych. Susza występuje również na glebach IV kategorii (ciężkich) dla zbóż jarych i warzyw gruntowych.
Susza wystąpiła w województwach: zachodniopomorskim, pomorskim, lubuskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim (część północna), dolnośląskim (część północna), opolskim (krańce północne), mazowieckim (oprócz części południowo-wschodnich), oraz w łódzkim (oprócz części południowej). Susza nie obejmuje województw: śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego.
Suszą zagrożonych jest 52% gmin w Polsce oraz 45% gruntów ornych. W stosunku do poprzednich szacunków (raport 2) odsetek gmin, w których wystąpiła susza zwiększył o 6%, a obszar gruntów ornych powiększył się o 6,5%.
Obszar Polski pod względem klimatycznego bilansu wodnego (KBW) był bardzo zróżnicowany. Od wartości bardzo niskich ujemnych KBW (świadczących o wystąpieniu suszy) na zachodzie, północy oraz w części centralnej kraju, po wartości ujemne (w niewielkim stopniu) w części południowej i południowo-wschodniej.
W maju w rejonach o niskich wartościach KBW, wpływ na niekorzystne warunki wilgotnościowe dla upraw miała wysoka temperatura powietrza, wyższa od średniej wieloletniej od 0,5-1,0°C, a przede wszystkim bardzo niskie opady atmosferyczne od 10 do 30% normy. W I i II dekadzie czerwca szczególnie niesprzyjające warunki dla upraw wystąpiły z powodu braku opadów atmosferycznych, a jednocześnie wysokiej temperatury powietrza, bardzo wysokich wartości usłonecznienia i niskiej wartości wilgotności względnej powietrza.
Natomiast na terytorium kraju z wartościami KBW wyższymi od krytycznych dla upraw wymienionych w Rozp. Ministra Rol. i Roz. Wsi, temperatura powietrza w maju była zbliżona lub nawet niższa od średniej wieloletniej (północno-wschodnia Polska) z opadami od 50 do 100% normy. W I dekadzie czerwca, również i na tym obszarze, wystąpiły niskie opady atmosferyczne przy wysokiej temperaturze powietrza oraz dużym usłonecznieniu, które pogorszyły warunki agrometeorologiczne dla upraw. W II dekadzie czerwca w tej części kraju opady atmosferyczne były stosunkowo wysokie, przy niższym usłonecznieniu, z tego też względu na obszarze południowo-wschodnim kraju dotychczasowe warunki wilgotnościowe są stosunkowo dobre.
Według prognoz plonów na dzień 20 czerwca 2008, wykonanych w Zakładzie Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki IUNG-PIB w Puławach w województwach objętych suszą przewiduje się spadki plonów, dochodzące do 35% dla owsa, do 30% dla jęczmienia jarego, pszenicy jarej, rzepaku ozimego i 30% dla buraków cukrowych.
W skali kraju należy spodziewać się niższych plonów dla pszenicy ozimej o 3% i rzepaku o 8%. Znacznie gorsza sytuacja występuje dla zbóż jarych, według prognoz należy spodziewać się w skali kraju spadku plonu pszenicy jarej i jęczmienia jarego o 14% i owsa aż o 18%. Dla buraków cukrowych prognozujemy plony niższe od wieloletnich o 6%. Dla żyta i ziemniaków na podstawie dotychczasowego przebiegu pogody, prognoza nie przewiduje strat plonów w skali kraju.

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach.