Dobiega końca realizacja projektu Starostwa Powiatowe w Lubaniu pn. „Inwentaryzacja domów przysłupowych na terenie powiatu lubańskiego”. wartośc projektu to 6 tys. EURO - starostwo uzyskało 75 procent dofinansownia z programu FMP Phare Polska-Niemcy 2003. Partnerem projektu jest Starostwo Powiatu Löbau-Zittau które jest liderem trójnarodowego projektu krainy zabudowy przysłupowej.
W ramach projektu wytypowano wspólnie z gminami i właścicielami budynków 24 obiekty z terenu powiatu lubańskiego, które ze względu na swoją wartość są najbardziej atrakcyjne do objęcia ich opieką konserwatorską. Zgodnie z wytycznymi Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie zostały dla tych budynków wykonane karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa. Przykładowa karta budynku zawiera informację na temat m.in.: stanu, własności obiektu, dokumentacje fotograficzną, rzuty budynku, wymiary, opis stanu technicznego i działań koniecznych dla zachowania lub przywrócenia pełnej wartości obiektu. Z przeprowadzonej dokumentacji wynika, że przynajmniej połowa obiektów, szczególnie tych na pierwszy rzut oka zaniedbanych, zachowała swoje unikatowe wartości architektoniczne.
- Zabudowa przysłupowa jest charakterystyczna dla zanikającego krajobrazu wiejskiego budownictwa - mówi Aneta Sobolewska, koordynatorka projektu. - Obecnie na terenie powiatu istnieje blisko 150 domów przysłupowych, ale tylko jeden jest zarejestrowany w rejestrze zabytków prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Obiekty te, położone głównie na terenach wiejskich ulegają systematycznej degradacji. Ich właściciele często nie posiadają podstawowej wiedzy nt. zarządzanych budynków, które niszczeją, lub są modernizowane w sposób, pozbawiający je ich historycznej wartości.
W najbliższych dniach Starostwo Powiatowe w Lubaniu złoży wniosek o wpis części zinwentaryzowanych obiektów do rejestru zabytków. Będą one stanowić podstawę dla dalszych badań i działań mających na celu zachowanie struktury architektonicznej budownictwa przysłupowego na terenie Euroregionu Nysa.