Jesiotr powraca!

Pośród brodnickich lasów, zaledwie kilkanaście kilometrów od Brodnicy, w idyllicznym krajobrazie tamtejszych jezior i strumieni tuż nieopodal drogi stoi niepozorny budynek. To istniejący od trzech lat ośrodek wylęgu jesiotra ostronosego.
Nie wszyscy o jego istnieniu wiedzą, a jeśli nawet wiedzą to na pewno nie wszyscy pamiętają, że to tu w Grzmięcej od kilku lat trwa proces przywracania jesiotra polskim rzekom. Fachowo proces ten nazywa się restytucją jesiotra. Dla nas bardziej swojsko i zrozumiale brzmi po prostu określenie powrót tej ryby do polskiej macierzy. Ojcem powrotu jesiotra do Polski jest profesor Ryszard Kolman, z olsztyńskiego Instytutu Rybactwa Śródlądowego. Profesor jest autorem technologii rozrodu i podchowu jesiotra. Polscy naukowcy sprawdzili, że to właśnie tzw. materiał genetyczny jesiotra kanadyjskiego jest najbardziej zbliżony do jesiotra bałtyckiego, który wymarł w Bałtyku już w latach sześćdziesiątych. Te, które obecnie wpadają rybakom do sieci są zbiegami z hodowli śródlądowych. To inne zwykle egzotyczne gatunki. Mogą być wśród nich okazy jesiotra syberyjskiego, sachalińskiego, sterlet, łopatonos lub krzyżowki innych gatunków jak na przykład bester.

Wiedza o jesiotrze w Polsce nie jest powszechna. I tak mało kto wie, ze prawdziwe żyjące w Wiśle i Zatoce Gdańskiej ryby były kiedyś powszechnym towarem dostępnym na targowiskach i bazarach całej Polski. Czy dziś komukolwiek przyszłoby do głowy, że to właśnie nasza ukochana Wisła była swoistym jesiotrowym eldorado? W roku 1897 w okolicach ujścia Wisły złowiono około 130 tys. kg jesiotrów. Ryba gościła na polskich stołach w rożnej postaci. W uwagi na ich pokaźne rozmiary zwykle do sprzedaży rąbano je na kawałki lub cięto na grube na plastry.

W roku 1864 r. A. Wałecki tak opisywał ceny ryb na warszawskim rynku: „jesiotr rąbany za 1 funt w kwietniu 50-40 gr, w maju - 1- 24 gr w czerwcu 20-15 gr. W jesieni en mniej zmienna, w październiku 3040 gr. Szczupak, na sztuki ważący po 2-2 1/1 za funt, bardzo duże po 3 złote i po pół rubla za funt, drobniejsze 1-3 funtowe zł 1 gr.Węgorza żywego sprzedaje się na oko sztukami, ważący około 3 funtów 4 zł. Sum sprzedaje się rabanu jak jesiotr, cena zależnie od pory i obfitości od 36 gr. Do 24 gr. Za funt, Z tej relacji widać, że jesiotr wcale nie był ryba drogą i było go na rynku pod dostatkiem, a jego ginięcie zaczęło się dopiero na początku XX wieku.”

W 1996 roku w Estonii złowiono jesiotra olbrzyma. Przypuszczano wtedy, ze to chyba już ostatni z żyjących w naszym morzu. Okaz poddano wnikliwemu badaniu. Pobrano także próbki do sprawdzenia kodu DNA. To pierwszy bałtycki jesiotr badany ta metodą. Wynik był zaskoczeniem dla wszystkich Jego DNA mówiło, ze chyba pochodził z Ameryki. Uznano, ze jego obecność w Bałtyku była dziełem przypadku.

Budowa ośrodka w podbrodnickiej Grzmięcy pochłonęła prawie 4 miliony złotych. Dwumilionową kwotą wsparł tę inwestycję Fundusz Ochrony Środowiska i i Gospodarki Wodnej. Doszła też dotacja z Ekofunduszu. Poważny udział w tym przedsięwzięciu miał także gospodarz obiektu toruński Oddział Polskiego Związku Wędkarskiego, któremu prezesuje Mirosław Purzycki. W ramach realizowanego obecnie programu powrotu jesiotra do Polski planuje się wyhodowanie 50 tys. sztuk jesiotra rocznie. Taka ilość wystarczy na stopniowe zarybienie Drwęcy a później a także Drawy. Ikrę jesiotra ostronosego sprowadzać się będzie do Grzmięcy aż do wyhodowania własnych tarlaków. Jako ciekawostkę podajmy, ze ostatni odłowiony w Polsce jesiotr pod Chełmnem w 1965 roku mierzył prawie trzy metry i ważył 135 kg. Jak opowiada nam Arkadiusz Mierzejewski, kierownik ośrodka jesiotrowego do rzeki trafiło już kilkanaście małych jesiotrów ostronosych ze specjalnymi nadajnikami telemetrycznymi. Robi się to po to, by zaobserwować wędrówkę wpuszczonej do rzeki populacji. Polscy entuzjaści powrotu tej ryby współpracują ściśle z Niemcami, którzy także chcą powrotu jesiotra do Odry. Arkadiusz Mierzejewski wspierany przez prezesa Mirosława Purzyckiego na to, ze jesiotr zostanie wpisany na specjalną listę co pozwoli skuteczniej promować powrót tej ryby do akwenów Europy.