Polacy chcąc efektywnie inwestować na giełdach towarowych, są zdani na oferty giełd zachodnich, gdzie obrót towarowy odbywa się na ogromną skalę. W Polsce ten rynek od kilku lat dopiero raczkuje.
Nowoczesne giełdy są miejscem obrotu nie tylko towarów lecz także instrumentów pochodnych na te towary, do których należą przede wszystkim kontrakty terminowe futures, opcje towarowe, opcje na kontrakty terminowe oraz swapy. Kontrakt terminowy futures jest wystandaryzowaną umową między dwoma stronami - kupującym i sprzedającym, dotyczącą kupna lub sprzedaży określonych aktywów w określonym czasie w przyszłości, po określonej cenie. Instrumentem bazowym mogą być różne towary, będące przedmiotem obrotu na rynku kasowym: surowce, waluty, energia, płody rolne, miary ekonomiczne a nawet pogoda mierzona temperaturą powietrza.
Stany przodują
Na skutek wprowadzenia standaryzacji kontraktów ułatwiono inwestorom zawieranie transakcji na dużą skalę, co przyczyniło się do dynamicznego wzrostu obrotu giełdowego tymi instrumentami. Specyfiką zdecydowanej większości transakcji na instrumentach pochodnych typu futures jest to, że ich celem nie jest efektywna dostawa towarów, lecz są one zawierane przez inwestorów w celu wykorzystania pozytywnych, z ich punktu widzenia, wahań cen instrumentów giełdowych (transakcje spekulacyjne, w tym także z wykorzystaniem spreadów), zabezpieczenia się przed negatywnymi skutkami wahań cen towarów (hedging), bądź transakcje arbitrażowe w celu wykorzystania różnicy cen między rynkiem terminowym i kasowym. Rynek terminowy umożliwia osobom, które chcą zarządzać ryzykiem pozycji na rynku kasowym stosowanie strategii zabezpieczających. Operacje takie nie byłyby możliwe bez aktywnych spekulantów, chcących przejąć to ryzyko w zamian za szansę otrzymania w przyszłości premii w postaci wzrostu wartości posiadanej pozycji. To właśnie te dwie grupy uczestników rynku w zdecydowanej większości zapewniają płynność i wysokie obroty giełd towarowych. z punktu widzenia gospodarki towarowy rynek terminowy pełni bardzo wiele pożytecznych funkcji, do których w pierwszej kolejności należy zaliczyć: ujawnianie cen, ich stabilizowanie, zwiększenie płynności obrotu towarowego i transfer ryzyka. W Polsce ten segment rynku do dziś nie rozwinął się w zadowalającym stopniu. Aby efektywnie inwestować na giełdzie towarowej, należałoby przenieść się za ocean, gdzie towarowy obrót giełdowy odbywa się na ogromną skalę. Profesjonalna organizacja, różnorodność giełdowych produktów finansowych dostosowanych swoją wielkością d0 każdego uczestnika rynku, czyni rynek towarowy w USA wysoko efektywnym.
Wyrafinowana spekulacja
Inwestorzy, którzy unikają ryzyka powinni pamiętać o strategiach mniej zyskownych, ale jednocześnie bezpieczniejszych niż spekulacja. Polegają one na jednoczesnym zajęciu przeciwstawnych pozycji w transakcjach spekulacyjnych (pozycja długa i pozycja krótka). Określane są mianem spreadów i mogą mieć różną konstrukcję. Mogą mieć przeciwstawne pozycje w kontraktach terminowych na ten sam towar, lecz mogą być zawierane na różne miesiące wygaśnięcia (spread wewnątrztowarowy inaczej kalendarzowy), mogą bazować na przeciwstawnych pozycjach w kontraktach terminowych na różne towary, których ceny są dobrze skorelowane, o tym samym terminie wygaśnięcia (spread międzytowarowy), czy wreszcie przeciwstawne pozycje w kontraktach terminowych na różne towary i różne miesiące wygaśnięcia. Spread międzytowarowy może być tworzony także przez zajęcie odwrotnych pozycji w kontraktach notowanych na różnych giełdach. Wówczas mamy do czynienia ze spreadem międzyrynkowym.
Kowboj czy spekulant
Jest czerwiec. Amerykański inwestor spekulujący na kansas city board of trade przewiduje większy wzrost cen kukurydzy, niż pszenicy, gdyż ostatnio ograniczano produkcję kukurydzy. W związku z tym, postanawia kupić kontrakt na kukurydzę i sprzedać kontrakt na pszenicę. jest to sprzedaż spreadu międzytowarowego. W czerwcu grudniowe kontrakty terminowe na pszenicę były notowane po kursie 3,95 USD/bu (1bu = 35,24 litrów), natomiast grudniowe kontrakty na kukurydzę - po kursie 3,05 USD/bu. Wielkość każdego kontraktu wynosi 5 000 bu. W lipcu inwestor zamknął obydwie pozycje po kursach, które wynosiły odpowiednio 4,05 USD/bu - kontrakt na pszenicę oraz 3,30 USD/bu - na kukurydzę.
Jak zbudować spread?
Tworzenie strategii typu spread wymaga umiejętności przewidywania zmian wzajemnych relacji cenowych między kontraktami opiewającymi towary, których ceny są skorelowane. Przykładem takich towarów mogą być produkty ropopochodne, metale szlachetne lub płody rolne. Przy doborze par kontraktów terminowych należy dążyć także do tego, aby wartość obydwu nóg spreadu była zbliżona. rozwinięte giełdy posiadają w ofercie gotowe produkty typu spread, co jednak nie zamyka możliwości tworzenia takich strategii samodzielnie.
Nieciekawa perspektywa
W Polsce rynek towarowy nie jest niestety rozwinięty na tyle, by można było swobodnie handlować instrumentami terminowymi na towary. Istnieje kilkanaście instytucji działających pod nazwą „giełda towarowa”. Większość z nich to firmy realizujące transakcje gotówkowe, zakończone dostawą towaru. Zgodnie z ustawą o giełdach towarowych, podmiot organizujący obrót towarowy ma prawo umieszczać w firmie określenie „giełda towarowa” jedynie po uzyskaniu licencji komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Brak na giełdzie towarowej aktywnie działających inwestorów uniemożliwia osiągnięcie odpowiedniej płynności i tworzenie strategii inwestycyjnych. Płynność jest podstawowym czynnikiem niezbędnym dla prawidłowego i obiektywnego kształtowania cen oraz zapobiegania manipulacjom giełdowym. Nasze członkowstwo w unii europejskiej i związana z tym wspólna polityka rolna ograniczają możliwości rozwoju efektywnego rynku towarów rolnych oraz instrumentów pochodnych na te towary. A jest to warunek niezbędny dla kreowania obiektywnych cen, wynikających z działania sił popytu i podaży. Ceny produktów rolnych są gwarantowane. Niewielką możliwość inwestowania w instrumenty pochodne stwarza rynek GPW. Dotyczą one indeksów giełdowych, niektórych akcji i obligacji. Natomiast znaczenie Giełdy energii, na której można zawierać transakcje na kontraktach terminowych na energię, funkcjonującej zgodnie z ustawą o giełdach towarowych jest marginalne.
Zaprzepaszczona szansa
Czy powstanie w Polsce profesjonalna giełda towarowa? Przyszłość pokaże. Analitycy nie są jednak w tym względzie optymistami. A szkoda, bo kilkanaście lat temu Polska otrzymała dużą pomoc z USA na organizację giełdy towarowej. Kapitał ten trafił do państwowej instytucji, będącej pod wpływem jednej z partii politycznych. Niestety nie został spożytkowany zgodnie z celem określonym przez darczyńcę. W efekcie tego, profesjonalna giełda, jaką planowali nam zafundować Amerykanie, przy wieloletniej merytorycznej pomocy ze strony Chicago Board of Trade nie powstała. Utworzona w 1995 r. Warszawska Giełda Towarowa SA nie osiągnęła oczekiwanego celu w organizacji rynku instrumentów pochodnych. Zdecydowana ilość obrotów na WGT odbywa się na rynku towarowym. Obecnie instytucja ta prowadzi działania mające na celu uzyskanie licencji i poddanie się nadzorowi komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Jest już za późno na to, aby nadrobić stracony czas, konkurencję i pozyskać zaufanie rynku. W ten sposób w naszym kraju zaprzepaszczono szansę na stworzenie instytucji pożytecznej dla rynku towarowego i finansowego. Naszym inwestorom, chcącym zawierać transakcje na rynku towarowym, pozostają więc rozwinięte giełdy w europie zachodniej, co przy swobodzie przepływu kapitału nie będzie utrudniać im prowadzenia tam działalności inwestycyjnej.
.png)
Zaloguj przez Facebook
