Czy zarzuty UOKiK są bezzasadne?

Krajowa Spółka Cukrowa S.A. wystąpiła do bydgoskiej Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o umorzenie postępowania antymonopolowego dotyczącego części zapisów w umowach kontraktacyjnych. Zdaniem Spółki stawiane jej zarzuty są bezzasadne, a samo postępowanie – bezprzedmiotowe.

- Postępowanie zostało wszczęte w styczniu 2009 r., a jako jego przyczynę Urząd podał ogólny zarzut „podejrzenia nadużywania przez KSC S.A. z siedzibą w Toruniu pozycji dominującej na lokalnym rynku skupu buraka cukrowego z podległego jej obszaru kontraktacyjnego przez narzucenie plantatorom buraka cukrowego warunków skupu wprowadzających nierówne zasady odpowiedzialności stron umowy w przypadku niezgodnego z harmonogramem dostarczenia/odbioru buraków cukrowych….” - informuje Łukasz Wróblewski, rzecznik presowy KSC. - W uzasadnieniu UOKiK powołał się na unijne Rozporządzenie Rady (WE) nr 1184/2006, dotyczące stosowania niektórych reguł konkurencji w odniesieniu do produkcji rolnej i handlu niektórymi produktami rolnymi.

Jak informuje Łukasz Wróblewski, w przesłanej odpowiedzi Zarząd KSC wskazał szereg argumentów prawnych i merytorycznych przemawiających za bezzasadnością zarzutów pod adresem Spółki:

- Przywołanego Rozporządzenia Rady (WE) nr 1184/2006 nie stosuje się w odniesieniu do cukru, który zgodnie z art. 1 Rozporządzenia należy do produktów wyłączonych z unijnych reguł konkurencji. Rynek cukru w UE nie jest bowiem rynkiem wolnym lecz w całości regulowanym, a jego funkcjonowanie określają odrębne przepisy wspólnotowe

 - zakresem podmiotowym ustawy antymonopolowej objęci są przedsiębiorcy (uczestnicy rynku) oraz konsumenci. Tymi ostatnimi nie są plantatorzy buraków, będący nie konsumentami, a dostawcami.

 - Krajowa Spółka Cukrowa S.A. nie posiada pozycji dominującej na rynku skupu surowca. Zgodnie z przepisami unijnymi każdy z producentów cukru współpracuje z określoną grupą dostawców buraków, przydzieloną mu w sposób administracyjny i tylko w odniesieniu do tej grupy może podejmować działania ściśle limitowane przez unijne rozporządzenia i akty wykonawcze dotyczące rynku cukru. W związku z tym żaden producent cukru nie może posiadać pozycji dominującej. Poza tym w przypadku buraka cukrowego nie ma rynków lokalnych lecz jeden rynek krajowy, gdyż cena i warunki skupu są takie same w całej Polsce.

- badana przez UOKiK tzw. nierówność stron w umowach kontraktacyjnych między KSC, a plantatorami jest tylko pozorna, a zróżnicowanie kar umownych dla rolników i producenta cukru jest uzasadnione gospodarczo i wynika z odmiennych skutków naruszenia terminów dla każdej ze stron. Zgodnie z §17 Załącznika nr 1 do umowy kontraktacyjnej na kampanię 2007/2008 plantator płaci karę umowną za dostarczenie buraków niezgodnie z harmonogramem w kwocie 10 zł za tonę, ale jest to kara jednorazowa, niezależna od dni zwłoki. Natomiast producent cukru zgodnie z § 18 powyższego Załącznika musi zapłacić karę umowną za tonę buraków w wysokości 2 zł, ale jest to kara za każdy dzień zwłoki począwszy od siódmego dnia po terminie odbioru określonym w harmonogramie. W związku z tym nie można mówić o surowszej odpowiedzialności plantatorów, ponieważ w wypadku dłuższego opóźnienia to producent poniesie karę wielokrotnie wyższą. Zróżnicowanie kar umownych jest uzasadnione ekonomicznie i występuje także na niekorzyść KSC np. w przypadku niedostarczenia/nieodebrania buraków umowa na kampanię 2008/2009 ustala karę dla producenta w wysokości 27,83 euro za tonę, a dla plantatora tylko 10 euro za tonę.

W uzasadnieniu do wniosku o umorzenie postępowania Zarząd KSC podkreślił ponadto, że Spółka stara się uwzględniać problemy rolników i nie egzekwuje rygorystycznie kar umownych. Świadczy o tym fakt, że choć w kampanii 2008/2009 ponad 10 tysięcy rolników nie zrealizowało umów kontraktacyjnych na 450 tys. ton buraków, to jednak KSC nie skorzystała z przysługujących jej uprawnień i nie naliczyła żadnemu z nich kary.  Wskazano również, że corocznie w umowach kontraktacyjnych przewidziane są liczne dodatkowe korzyści dla plantatorów m.in. premie za pielęgnację pryzm buraków, nieodpłatne wydanie za każdą tonę czystych buraków 0,5 tony wysłodków prasowanych i zaopatrzenie rolników przez Spółkę w materiał siewny.