Metody kontroli zgodności owoców i warzyw

Metody przeprowadzania kontroli zgodności określone są w załączniku IV do rozporządzenia 1148/2001. Przytoczone w nim metody są oparte na postanowieniach zawartych w wytycznych dotyczących wprowadzania kontroli świeżych owoców i warzyw przyjętych przez Grupę Roboczą ds. standaryzacji produktów nietrwałych i rozwoju jakości działającą w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG/ONZ).


1. Przeprowadzanie kontroli zgodności.

Kontrola zgodności polega na ocenie prób ogólnych pobranych losowo z różnych miejsc partii poddawanej kontroli. Kontrola zgodności jest oparta na założeniu, że próba ogólna odpowiada partii towaru.

Przedstawienie produktu do kontroli.
Inspektor podejmuje decyzję o tym, jakie opakowania mają być skontrolowane. Produkt jest przedstawiany przez upoważnioną osobę lub jej przedstawiciela. Procedura powinna obejmować prezentację próby ogólnej oraz udzielenie wszelkich informacji koniecznych do identyfikacji przesyłek lub partii. Jeśli zajdzie potrzeba pobrania prób zredukowanych, inspektor osobiście pobiera je z próby ogólnej.

Identyfikacja partii.
Identyfikacji partii dokonuje się na podstawie ich oznakowania lub innych kryteriów takich jak określenia zawarte w Dyrektywie Rady 89/396/EEC. W przypadku przesyłek składających się z kilku partii, ważne jest by inspektor
uzyskał ogólne informacje na temat przesyłki na podstawie towarzyszących jej dokumentów lub deklaracji dotyczących przesyłki. Na tej podstawie ustala, w jakim stopniu przedstawione mu partie zgodne są z informacjami
zawartymi w tych dokumentach. Jeśli produkt ma być, lub został załadowany na środek transportu, dane dotyczące tego środka transportu wykorzystuje się dla celów identyfikacji przesyłki.


2. Ocena partii.

Ocena opakowania i prezentacji
Inspektor dokonuje oceny opakowania i prezentacji na podstawie prób pierwotnych. Musi sprawdzić czy opakowanie, w tym materiał wykorzystany w środku opakowania, są odpowiednie i czyste zgodnie z postanowieniami
standardów jakości handlowej. Jeśli dopuszcza się jedynie pewne rodzaje opakowań, inspektor sprawdza, czy zastosowano właśnie te opakowania. Jeśli dany standard zawiera postanowienia dotyczące sposobu prezentacji, inspektor także sprawdza zgodnosc prezentacji z postanowieniami standardu.

Weryfikacja oznakowania.
Inspektor dokonuje weryfikacji oznakowania na podstawie prób pierwotnych. Najpierw upewnia się czy produkt jest oznakowany zgodnie z postanowieniami standardów jakości handlowej. Podczas kontroli sprawdza dokładność oznakowania oraz/lub zakres wymaganych poprawek.

Weryfikacja zgodności produktu.
Inspektor ustala wielkość próby ogólnej w taki sposób, by umożliwiła ona ocenę partii. Losowo wybiera opakowania, jakie zostaną poddane kontroli, a w przypadku produktów luzem, miejsca w partii, z których zostaną
pobrane poszczególne próby. Opakowania uszkodzone nie mogą być włączone do próby ogólnej. Należy je odłożyć na bok i jeśli potrzeba, poddać oddzielnej ocenie i sporządzić raport.

W przypadku owoców i warzyw luzem o masie ponad 2 kg na jednostkę, próby pierwotne powinny składać się przynajmniej z pięciu jednostek. Jeśli w wyniku kontroli inspektor stwierdzi, że nie jest w stanie podjąć decyzji, może przeprowadzić kolejną kontrolę i wyrazić ostateczny wynik jako średnią dwóch kontroli. Pewne cechy takie jak istnienie lub brak wad wewnętrznych można stwierdzić na podstawie prób zredukowanych;
dotyczy to zwłaszcza kontroli, w trakcie, której wartość handlowa produktu ulega zniszczeniu. Wielkość próby zredukowanej powinna być ograniczona do wielkości minimalnej, która jest absolutnie konieczna do oceny partii.
Jeśli jednak stwierdzi się istnienie wad lub zachodzi podejrzenie ich istnienia, wielkość próby zredukowanej nie może przekraczać 10% wielkości próby ogólnej pobranej na początku do kontroli.

Ocena produktu
W celu przeprowadzenia oceny produkt należy całkowicie wyjąć go z opakowania. Inspektor może z tego zrezygnować jedynie wówczas, gdy rodzaj opakowania i sposób prezentacji umożliwiają przeprowadzenie kontroli bez
rozpakowywania produktu. Ocena jednolitości, wymagań minimalnych, klas jakości oraz wielkości powinna być przeprowadzona na podstawie próby ogólnej lub w przypadku orzechów złożonej. W przypadku stwierdzenia
wad, inspektor określa procent produktu niezgodny ze standardem liczbowo lub masowo. Stopień rozwoju i/lub dojrzałości może być oceniony przy zastosowaniu przyrządów i metod określonych w standardach
jakości handlowej lub zgodnie z przyjętą praktyką.


3. Dokumenty pokontrolne.

Po przeprowadzeniu kontroli inspektor wystawia odpowiednio świadectwo zgodności lub dokument stwierdzający niezgodność. W przypadku stwierdzenia wad, należy o powodach niezgodności poinformować handlowca lub jego przedstawiciela. Jeśli możliwe jest przywrócenie zgodności produktu ze standardem poprzez zmianę znakowania, należy o tym powiadomić handlowca lub jego przedstawiciela. W przypadku stwierdzenia wad produktu, należy wskazać jaki jego procent jest niezgodny ze standardem. Nie jest to jednak konieczne w sytuacji, gdy istnieje możliwość doprowadzenia produktu do zgodności ze standardem
poprzez zmianę jego oznakowania.


4.Obniżenie wartości produktu w wyniku kontroli.

Po przeprowadzeniu kontroli inspektor oddaje próbę ogólną do dyspozycji handlowca lub jego przedstawiciela. Organ kontrolny nie jest zobowiązany do oddania części próby ogólnej zniszczonych podczas kontroli.