Kontrola jakości owoców i warzyw w Polsce

Ustawa z dn. 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

W ramach dostosowania prawa polskiego do regulacji obowiàzujàcych w Unii Europejskiej, Sejm RP dnia 21 grudnia 2000 r. uchwalił ustawę o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. Nr 5 z 2001 r. poz. 44, zm. Dz. U. Nr 154 z 2001 r, poz. 1802), która reguluje sprawy jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz organizację i zasady działania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Na mocy przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych z dniem 1 stycznia 2003 roku nastàpiła konsolidacja dwóch służb kontrolnych polegająca na połączeniu Centralnego Inspektoratu Standaryzacji i Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych i powołaniu Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Ustawa i przepisy wykonawcze do ustawy określają zasady nadzoru nad przestrzeganiem przez producentów i sprzedawców ustalonych wymagań jakościowych w zakresie:
• znakowania artykułów rolno-spożywczych,
• standardów jakości handlowej,
• warunków składowania i transportu,
• pobierania prób i metod analiz,
• promocji artykułów rolno-spożywczych wyprodukowanych z surowców pochodzenia krajowego.

Zadania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych objęły ponadto realizację zapisów innych ustaw, tj. m.in.:
• z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89 z 2001 r. poz. 991),
• ustawy o środkach żywienia zwierząt (Dz. U. Nr 123 z 2001 r., poz 1350),
• ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o domach składowych oraz zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw (Dz. U. Nr 114 z 2000 r. poz. 1191),
• ustawy z dnia 13 października 2000 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego (Dz. U. Nr 3 z 2001 r. poz. 19),
• ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 38 z 2001 r. poz. 452).

Kontrola jakości świeżych owoców i warzyw sprawowana przez IJHAR-S na podstawie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych:

W myśl ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych świeże owoce i warzywa będą objęte tą kontrolą zgodnie z art. 4 pkt 1 mówiącym o tym, że wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej okreslone w przepisach o jakości handlowej oraz deklarowane przez producenta lub wprowadzającego do obrotu.

Na rynku wewnętrznym kontrole jakości handlowej owoców i warzyw będą się odbywały w oparciu o ustalone plany kontroli.
W przypadku owoców i warzyw sprowadzanych z zagranicy, znajdują się one wykazie artykułów rolno-spożywczych podlegających kontroli jakości handlowej określonym w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Kontroli poddawana jest każda partia zgodnie z postanowieniem art. 10, pkt. 1 o tym, że artykuły rolno-spożywcze przywożone z zagranicy mogą być objęte procedurą dopuszczenia do obrotu, pod warunkiem przeprowadzenia kontroli jakości handlowej. Wykaz artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy oraz ich minimalnych ilości podlegajàcych kontroli jakości handlowej został określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2002 r. (Dz. U. Nr 230, poz. 1933).
W przypadku owoców i warzyw przeznaczonych na eksport nie muszą być kontrolowane wszystkie partie, gdyż zgodnie z art. 11, pkt. 2 objęcie artykułów rolno-spożywczych procedurą wywozu jest mozliwe po dołączeniu do zgłoszenia celnego dokumentu potwierdzającego zgłoszenie zamiaru wywozu w IJHAR-S.

Wojewódzki Inspektor, po otrzymaniu zgłoszenia zamiaru wywozu, decyduje czy dany produkt będzie kontrolowany czy nie.
W momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w zakresie kontroli świeżych owoców i warzyw będą obowiązywały rozporzędzenia unijne, gdyż to one będą miały pierwszeństwo przed przepisami polskimi.

Kontrola jakości handlowej owoców i warzyw świeżych w UE regulowana jest następujàcymi rozporządzeniami:
- Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2200/96 w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw,
- Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1148/2001 w sprawie kontroli zgodności świeżych owoców i warzyw z obowiązującymi standardami jakości handlowej,
- Rozporządzenia Komisji (WE) wprowadzające standardy jakości handlowej dla poszczególnych gatunków
owoców i warzyw.

Na mocy powyższych rozporządzeń państwa członkowskie UE są zobowiązane do przeprowadzania kontroli świeżych owoców i warzyw na wszystkich etapach obrotu handlowego. Do wykonywania zadań kontrolnych państwa członkowskie muszą wyznaczyć odpowiednie służby kontrolne. W Polsce zadania związane z dokonywaniem kontroli jakości handlowej świeżych owoców i warzyw zostaną powierzone Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno–Spożywczych.