Problem - stonka ziemniaczana

Stonka ziemniaczana to chrząszcz dobrze znany większości rolników. Szkody w uprawie ziemniaka powodowane są zarówno przez larwy, jak i osobniki dorosłe, które zjadają zielone części  roślin, pozostawiając tylko łodygi i ogonki liściowe. Ten typ żerowania nazywamy gołożerem. Stonka ziemniaczana jest wyjątkowo płodnym i żarłocznym szkodnikiem. Intensywne żerowanie tego gatunku wpływa negatywnie nie tylko na wielkość plonu, ale także i jego jakość. Żerując na roślinie ziemniaka stonka niszczy jej powierzchnię asymilacyjną, powoduje znaczącą utratę plonu bulw.
Zniszczenie 1/5 powierzchni rośliny oraz wystąpienie sprzyjających rozwojowi szkodnika warunków pogodowych tzn. brak opadów i temperatura od 20 do 25?C, to ostateczny sygnał, by wykonać zabieg insektycydem. Za próg ekonomicznej szkodliwości stonki ziemniaczanej uznaje się  wystąpienie 1 złoża jaj lub 15 do 60 larw na 1 roślinie ziemniaka. Najdotkliwsze szkody powstają wówczas, gdy większość znajdujących się na roślinie larw znajduje się w fazie L4 /wylęgające się larwy to stadium L1, przechodzą trzy linienia stadia – L2, L3, L4/. W tym stadium larwy pochłaniają około 75%  pokarmu zjadanego przez wszystkie stadia. Zwalczanie stonki należy przeprowadzić przed masowym pojawieniem się larw w fazie L4.
    Starsze preparaty z grupy pyretroidów, związków fosforoorganicznych i karbaminianów, przestają być skutecznym narzędziem w walce ze stonką, głównie ze względu na wykształcenie przez owady silnej odporności na te związki. Odporność to naturalny proces ewolucyjnego przystosowania się żywego organizmu do zmieniających się warunków środowiska. Bardzo ważne jest, aby przemiennie stosować insektycydy, nawet te sprawdzone. Taka praktyka ogranicza zjawisko uodparniania się owadów na substancje aktywne zawarte w preparatach. Jednym ze sposobów ograniczania procesu odporności jest stosowanie środków o różnym mechanizmie działania w organizmie szkodnika.
    Obecnie najskuteczniejszą metodą ochrony ziemniaka jest stosowanie acetamiprydu, który przenika przez liście, bulwy i korzenie do wnętrza roślin gdzie działa systemicznie. Jego zaletą jest również działanie w temperaturach niskich i wysokich i przede wszystkim wysoka toksyczność dla stonki ziemniaczanej, co umożliwia stosowanie bardzo małych dawek tego środka. Ta substancja chemiczna posiada odmienny niż u wcześniej stosowanych molekularny mechanizm działania na komórki nerwowe owadów. Specyficzna i niepodobna do wcześniej stosowanych struktura chemiczna molekuł substancji aktywnej powoduje, że nie poddają się one metabolizmowi detoksykacyjnemu w organizmach wielu gatunków owadów – stonki ziemniaczanej i wielu innych ważnych szkodników.
    Acetamipryd jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt stałocieplnych, ptaków oraz ryb i pozostałej fauny wodnej. Dlatego właśnie środki na bazie tej substancji aktywnej szeroko zalecane są w Integrowanej Ochronie Roślin oraz Integrowanej Produkcji wielu różnych upraw. W glebie acetamipryd ulega szybkiej biodegradacji, a to uniemożliwia jego przedostawanie się do wód gruntowych. Metabolity acetamiprydu nie są mutagenne w odróżnieniu od wielu związków fosforoorganicznych i karbaminianów. Nie ulega fotodegradacji. Te wszystkie cechy czynią z tego preparatu przykład kompromisu pomiędzy koniecznością zaburzenia równowagi ekologicznej, jaką jest każda interwencja chemiczna w ochronie roślin, a maksymalną, możliwą dziś ochroną środowiska rolniczego i zdrowia człowieka. Chcąc by środek ten służył nam jak najdłużej nie nadużywajmy go jednak w zwalczaniu stonki ziemniaczanej by nie ryzykować w przyszłości ewentualnego wykształcenia odporności na tę cenną substancję aktywną. W Polsce wykonuje się średnio 1,5 zabiegu ochrony ziemniaka przed stonką ziemniaczaną. W niektórych regionach kraju ze względu na ocieplenie klimatu stonka rozwija pełne dwa pokolenia. W zależności od nasilenia występowania szkodnika na plantacji, fazy rozwojowej owada, a także jego poziomu wrażliwości z powodzeniem ograniczymy szkody stosując acetamipryd tylko jeden raz i dobierając do przemiennego zastosowania insektycyd z innej grupy chemicznej.