Zgodnie z definicją ustawową, wszystkie środki zalecane do stosowania w produkcji polowej, ogrodniczej i sadowniczej, których działanie wykracza poza funkcje nawozowe, oraz które nie mają związku ze zwalczaniem organizmów szkodliwych, powinny być traktowane jako biostymulatory.
Jednak w tak szerokim ujęciu termin biostymulatory obejmuje preparaty o bardzo różnych mechanizmach działania na roślinę, różnym przeznaczeniu technologicznym oraz pochodzeniu (naturalnym lub syntetycznym). Dlatego, aby wskazać charakter działania oraz pomóc rolnikom w wyborze odpowiedniego preparatu, Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu w wydanych na lata 2008/2009 Zaleceniach Ochrony Roślin umiejscowił biostymulatory w trzech grupach środków ochrony roślin: regulatory rozwoju roślin, stymulatory odporności roślin, środki biologiczne i biotechniczne.
|
|
Uszkodzenia mrozowe rzepaku ozimego (kontrola bez Asahi SL) - 23.04.2005 |
Regeneracja roślin rzepaku po zastosowaniu Asahi SL - 25.04.2005 |
Praktyka rolnicza posługuje się podziałem tej grupy środków ochrony roślin opartym na sposobie ich oddziaływania na rośliny, obejmującym:
bioregulatory – preparaty (najczęściej naturalne lub syntetyczne), których substancje aktywne uczestniczą w przemianach fizjologicznych i biochemicznych, zmieniając naturalne zachowanie i rozwój roślin;
biostymulatory – preparaty najczęściej syntetyczne lub naturalne, których substancje aktywne usprawniają zachodzące w roślinach procesy życiowe bez modyfikowania ich naturalnego zachowania;
składniki mineralne – preparaty jedno lub wieloskładnikowe, które nie są w pojęciu odżywiania mineralnego bioregulatorami ani biostymulatorami, a jedynie substancjami pokarmowymi i ze względów marketingowych bywają mylnie włączane do grupy środków ochrony roślin.
Trudny wybór
Duża ilość występujących podziałów tej wysoce specjalistycznej grupy środków i liczebność dostępnych preparatów nie ułatwia rolnikowi dokonania trafnego wyboru, zgodnego z określonymi warunkami gospodarowania i uprawianymi gatunkami roślin. W świadomości wielu rolników biostymulatory funkcjonują najczęściej, jako preparaty stosowane interwencyjnie w razie wystąpienia na plantacji czynnika stresowego (fitotoksyczność, przymrozek, susza, itp.), o wiele rzadziej włączane są do standardowych technologii upraw. Wiąże się to przede wszystkim z obawą o wzrost kosztów wykonywanych zabiegów i brakiem wiedzy o możliwościach ograniczenia stosowania innych środków chemicznych ochrony roślin oraz zmniejszenia strat w plonach. Obecnie jedynie plantatorzy osiągający najlepsze wyniki produkcyjne stosują te produkty w zaplanowanych technologiach produkcji.
Wszechstronny preparat
Dobrym przykładem biostymulatora o szerokim spektrum działania, wpływającym zarówno na procesy życiowe roślin jak i stymulującym ich odporność, jest preparat Asahi SL. Jego substancje aktywne – związki fenolowe – są znane od 50 lat. Naturalnie występują w roślinach, wchodząc w skład każdej żywej komórki. Asahi SL jest bezpieczny w stosowaniu, nietoksyczny dla środowiska oraz konsumentów spożywających produkty nim traktowane. Najlepszym rozpuszczalnikiem Asahi SL jest woda, stąd wynika łatwość jego stosowania i możliwość łączenia z innymi preparatami ochrony roślin. Okres półtrwania preparatu wynosi 1–7 godzin, zatem nie ma niebezpieczeństwa obecności pozostałości preparatu w produktach rolniczych, nawet przy stosowaniu bezpośrednio przed zbiorem.
Dobry dla buraka cukrowego…
W Polsce od kilku lat są prowadzone zakrojone na szeroką skalę badania nad mechanizmem oddziaływania biostymulatora Asahi SL na wzrost, rozwój i plonowanie roślin polowych, warzywniczych i sadowniczych. Duża grupa ośrodków naukowo-badawczych w Polsce, zrealizowała lub nadal realizuje programy badawcze, których wyniki wskazują na bardzo dużą przydatność tego preparatu w technologii upraw buraka cukrowego, rzepaku ozimego i jarego, soi, jabłoni, brzoskwini, maliny, truskawki oraz czarnej porzeczki.
Asahi SL stosowany w uprawie buraka cukrowego w dawce 0,6 l/ha z drugim i trzecim zabiegiem powschodowym niweluje stres herbicydowy i przyczynia się do szybkiego tworzenia bujnej rozety liściowej oraz silnego korzenia spichrzowego. Łączne stosowanie biostymulatora ze środkami chwastobójczymi nie wpływa ujemnie na skuteczność wykonywanych zabiegów. Efektem dwukrotnego zastosowania biostymulatora łącznie z herbicydami jest istotny wzrost plonu korzeni i plonu technologicznego cukru z 1 hektara w porównaniu z uprawami, na których stosowano jedynie zabiegi herbicydowe.
…i rzepaku
Dotychczasowe krajowe badania wskazują, że w zależności od przebiegu warunków pogodowych w okresie spoczynku zimowego oraz od początku wiosennej wegetacji do kwitnienia roślin rzepaku ozimego zastosowanie Asahi SL w dawce 0,6 l/ha łącznie z insektycydami zwalczającymi chowacze łodygowe lub słodyszka rzepakowego przyczynia się do ekonomicznie uzasadnionej zwyżki plonów nasion i jest godna polecenia szerokiej praktyce rolniczej. Uzyskana zwyżka plonów jest najczęściej osiągana poprzez stymulację tworzenia rozgałęzień bocznych rzepaku, zwiększenie liczby łuszczyn na roślinie oraz zwiększenie liczby i masy nasion w łuszczynie. Średnio dla wszystkich lat badań zwyżka plonu nasion rzepaku ozimego wynosiła około 12% w stosunku do upraw kontrolnych. Korzystne oddziaływanie biostymulatora uwidocznia się szczególnie w latach, które charakteryzują się występowaniem nagłych przymrozków w fazie pełni pąkowania i początku kwitnienia rzepaku. Interwencyjny zabieg Asahi SL pozwala roślinom na znacznie szybszą regenerację po ustąpieniu czynnika stresowego i powrót do prawidłowego rozwoju.
Doświadczenia prowadzone z rzepakiem ozimym w Katedrze Szczegółowej Uprawy Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w sezonie wegetacyjnym 2004/2005, charakteryzującym się bardzo zmiennym przebiegiem pogody w okresie pąkowania roślin, ukazały naocznie „regenerującą siłę” biostymulatora stosowanego po wystąpieniu nagłych przymrozków.
Areał uprawy rzepaku jarego w Polsce jest w znacznym stopniu uwarunkowany przebiegiem pogody w okresie spoczynku zimowego formy ozimej. Stąd w latach o łagodnym przebiegu zimy powierzchnia zasiewów formy jarej waha się od 20 do 40 tys. ha i rośnie w miarę pogarszania się przezimowania formy ozimej do około 80 tys. ha. Mimo mniejszego o około 40% potencjału plonotwórczego formy jarej w stosunku do ozimej aplikacja Asahi SL w fazie 5-6 liści lub pełni pąkowania również wpłynęła korzystnie na zwiększenie liczby rozgałęzień bocznych, liczby łuszczyn na roślinie, liczby i masy nasion w łuszczynie oraz masy 1000 nasion, a przez to na uzyskane plony nasion. Wyniki przeprowadzonych badań w tym zakresie potwierdzają wcześniejsze doniesienia o korzystnym oddziaływaniu Asahi SL w odniesieniu do formy ozimej rzepaku.
Doświadczenia nad wprowadzeniem biostymulatora Asahi SL do technologii uprawy soi w Polsce miały za zadanie nie tylko odpowiedzieć na pytanie dotyczące ewentualnej zwyżki plonów nasion, ale także sprawdzenie wpływu preparatu na wysokość osadzenia pierwszego strąka, która determinuje możliwość wykonania kombajnowego zbioru z ograniczeniem strat wynikających z uszczykiwania najniżej położonych strąków. Aplikacja biostymulatora wpłynęła korzystnie na elementy struktury plonu (liczba strąków na roślinie, liczba nasion w strąku), a przez to na poziom plonowania, jednak w małym zakresie zapobiegła niskiemu osadzaniu pierwszych strąków na roślinach.
8251039
1