Żywienie prosiąt i tuczników wysokomięsnych

Ekonomiczne żywienie tuczników

Racjonalne żywienie świń polega na dostarczeniu zwierzętom wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w ilościach odpowiadających ich zapotrzebowaniu. Niestety, nie jest to sprawą łatwą. Po pierwsze nie zawsze dokładnie wiemy, ile składników pokarmowych zawierają pasze. Jeszcze mniej wiemy na temat przyswajalności poszczególnych składników. Po drugie bardzo trudno ocenić zapotrzebowanie pokarmowe świń, gdyż wpływa na nie wiele różnorodnych czynników (potencjał genetyczny, wiek, masa ciała, stan fizjologiczny, status zdrowotny, warunki utrzymania). Ponieważ efektywność żywienia decyduje głównie o ekonomice produkcji, dlatego zawsze trzeba starać się żywić świnie tak, aby uzyskiwane wyniki byty jak najlepsze. Od tego zależy bowiem nie tylko dobrostan zwierząt, ale i kondycja gospodarza, który przecież musi żyć z produkcji świń. A chciałby żyć jak najlepiej.

Receptury na tucz dwufazowy

W racjonalnym żywieniu tuczników powinny być stosowane co najmniej dwie mieszanki: grower na pierwszy okres tuczu (25-50 kg) i finiszer – na drugi okres tuczu (50-110 kg). Efekty będą jeszcze lepsze, gdy będzie można zastosować w tuczu trzy mieszanki (tab. 3). Należy dążyć do maksymalnych przyrostów, gdyż kiedy uda się zwiększyć przyrosty dzienne o 100 g, to na tuczniku można zarobić dodatkowo 10 zł. Należy pamiętać, że najszybszy wzrost mięsności można uzyskać nie drogą hodowlaną, ale poprzez właściwe, odpowiednie do zapotrzebowania dla szybko rosnących i mięsnych świń żywienie. To bowiem żywienie podczas 3-4 miesięcy tuczu głównie decyduje, czy świnie uzyskają 40%. czy ok. 60% mięsności. Większość świń przy prawidłowym żywieniu bez problemów może uzyskać 55% mięsności.

Zawartość wybranych witamin i mikroelementów w 1 kg paszy dla tuczników

W mieszance na pierwszy okres tuczu powinny być stosowane tylko najlepsze komponenty. Pasze, które z różnych względów nie są najlepsze dla świń (np.: żyto, rzepak, otręby, groch, łubin), powinny być stosowane w tym okresie w ograniczonej ilości (najczęściej do 5%). Stosując np. 10% rzepaku w mieszance na pierwszy okres tuczu zużyjemy go tylko 0,8 kg, podczas gdy 10% w mieszance na drugi okres tuczu daje już zużycie wynoszące aż 20 kg.

Receptury na intensywny tucz trójfazowy

Obniżyć poziom białka, podwyższyć poziom aminokwasów

W paszach dla świń należy ograniczyć udział komponentów białkowych, bowiem nie ilość, a jakość białka decyduje o jego wykorzystaniu. Nadmiar białka wydalany jest w postaci mocznika i amoniaku, przez co świnie zapadają na różne choroby, nie tylko płuc. Amoniak bowiem osłabia cały organizm, który staje się podatny na różne zarazki, z którymi normalnie daje sobie radę. Większy poziom białka wymaga dostarczenia większej ilości energii potrzebnej do jego przetworzenia. A energii w dawkach na ogół brakuje. Dodatek aminokwasów: lizyny, treoniny, metioniny podnosi wartość biologiczną białka i dzięki temu umożliwia obniżenie jego poziomu w dawce. Aminokwasy muszą być dokładnie zbilansowane, a optymalny stosunek lizyna:metionina+cystyna:treonina:tryptofan dla szybko rosnących świń powinien wynosić 100:62:64:20.

Również należy dobrze zbilansować związki mineralne, zarówno makroelementy (Ca, P, Na, Mg), jak i mikroelementy (Zn, Fe, Mn, Cu, Co, J, Se). Świnie wybitnie mięsne dla szybkiego wzrostu i właściwej mineralizacji kośćca potrzebują większe ilości związków mineralnych. 

Witaminy, które są potrzebne do szybkiego wzrostu i wysokiej mięsności ,powinny być podawane w górnych granicach zalecanych norm. Dotyczy to szczególnie witaminy E, wpływającej na mięsność i wydłużającej okres przechowywania mięsa, której powinno się podawać co najmniej 100 mg/kg mieszanki, podczas gdy dawne zalecenia mówiły tylko o 10-40 mg/kg.

Efektywność stosowania różnych pasz w tuczu świń

Patrząc z ekonomicznego punktu korzystne jest stosowanie antybiotykowych stymulatorów wzrostu, takich jak np. flawomycyna czy salinomycyna. Poprawiają one zdecydowanie przyrosty i wykorzystanie paszy. Doświadczenie wykonane przez Kamyczka i Kujawiaka (2000) wykazało, że dodatek antybiotyku paszowego zwiększał opłacalność produkcji tucznika o 25 zł! Warto wiec stosować w żywieniu premiksy z dodatkiem antybiotyków paszowych, gdyż te, które nadal można stosować w żywieniu, są na pewno bezpieczne (np. nie mają okresu karencji, czyli można stosować je do końca tuczu), a korzyści ekonomiczne ich użycia są ogromne.

Dobrą mieszankę można również sporządzić samemu

Hodowcy bardzo często zastanawiają się czy mieszać paszę samemu, czy kupować koncentrat lub gotową mieszankę. Niewątpliwą korzyścią mieszania pasz w gospodarstwie jest możliwość lepszego wykorzystania własnych surowców. Ponadto zaoszczędza się na transporcie, gdyż nie trzeba wozić zboża, jak i gotowej paszy. Własna mieszanka nie musi być tańsza od kupowanej paszy, ale za to powinna być lepsza. Wystarczy tylko zastosować odpowiednią recepturę i dobry premiks. Hodowca w żadnym przypadku nie powinien stosować premiksów 0,5%,czy1%.

Należy zawsze pamiętać, że o opłacalności produkcji świń decyduje nie cena 1 kg paszy, lecz koszt uzyskania 1 kg żywca. Jako przykład weźmy dwie mieszanki dla tuczników: jedna w cenie 0,70 zł i druga 0,60 zł. Pozór nie wydawałoby się, że stosując tańszą paszę będziemy produkować taniej. Ale przy zużyciu na 1 kg przyrostu 3 kg pierwszej paszy i 4 kg drugiej paszy uzyskamy odpowiednio koszt surowcowy 2,10 zł i 2,40 zł. A więc nic nie zyskamy, odwrotnie stracimy, gdyż do tego dojdą różnice w zdrowotności i przyrostach dziennych. Dlatego nie należy za wszelką cenę dążyć do obniżenia kosztu 1 kg paszy, ponieważ stosując tańsze pasze, koncentraty czy premiksy, to w efekcie końcowym będą one droższe.

Natomiast jak istotna jest jakość i skład premiksu na uzyskiwane w tuczu wyniki świadczy doświadczenie wykonane w RKS Świerkówki przez zespół prof. dr hab. A. Łyczyńskiego (AR Poznań). Trzy grupy świń żywiono tymi samymi dawkami, różniącymi się tylko rodzajem premiksu. Różnice w przyrostach dziennych między grupami dochodziły do 159 g, a w mięsności do 2,6%. Przy 100 dniach tuczu można więc dodatkowo zyskać masę 15,9 kg, co mnożąc przez wartość 4 zt/ kg daje aż 60 zł dodatkowego zysku! Dlatego najlepsi hodowcy potrafią na tuczu bardzo dobrze zarobić, podczas gdy inni w tym samym czasie twierdzą, że produkcja świń im się nie opłaca. Korzystając z doradztwa i premiksów Sano na pewno można uzyskać lepsze przyrosty i mięsność świń oraz zarobić więcej. Przekonało się już o tym wielu hodowców w Polsce, między innymi Jerzy Pawłowski i Michał Przybylak, zwycięzcy ubiegłorocznego konkursu mięsności. 

(rk)