OSPA

Przyczyna
Ospa wywoływana jest przez zarazek należący do rodziny Avipoxviridae.

Źródła i drogi zakażenia
Wprowadzenie do stada zakażonego osobnika powoduje rozprzestrzenianie się infekcji. Źródłem zakażenia może być także zanieczyszczona karma i woda. Komary i inne owady krwiopijne mogą przenosić zakażenia zarówno w stadzie jak i między fermami.

Okres inkubacji
Okres inkubacji choroby waha się od 4 do 20 dni.

Wrażliwy gatunek
Chorują kury, indyki, bażanty oraz bardzo wiele innych gatunków ptaków.

Objawy kliniczne
Zmiany w przebiegu ospy mogą być zlokalizowane na skórze (postać skórna choroby) lub na błonach śluzowych (postać dyfteroidalna). Przy postaci skórnej typowe krosty ospowe lokalizują się na głowie, grzebieniu i dzwonkach oraz na skórze kończyn i w okolicy kloaki. Natomiast przy postaci dyfteroidalnej w jamie dziobowej, przełyku lub tchawicy obserwuje się obecność licznych, żółtawych lub ciemnobrązowych serowatych nalotów, mocno przytwierdzonych do podłoża. Chore ptaki tracą apetyt, są osowiałe, a w przebiegu postaci dyfteroidalnej również wykazują objawy duszności. Upadki w przebiegu ospy są bardzo zróżnicowane i wynoszą od 1-2% przy postaci skórnej, do ponad 40% przy postaci dyfteroidalnej. W zakażonym stadzie stwierdza się obniżoną nieśność. Spadek w produkcji może utrzymywać się przez okres kilku tygodni.

Diagnoza
Obecność typowych krost ospowych zlokalizowanych na grzebieniu i dookoła oczu oraz szarożółtych, silnie przytwierdzonych do podłoża nalotów dyfteroidalnych w jamie dziobowej sugeruje ospę. Ostateczne rozpoznanie może być oparte o badanie histopatologiczne (typowe ciałka wtrętowe) lub izolację wirusa na błonie kosmówkowo - omocznniowej zarodków kurzych.

Leczenie i zapobieganie
Brak jest leczenia przyczynowego ospy. Leczenie wspomagające jest skomplikowane i pracochłonne. Praktykowane jest smarowanie zmian miejscowych roztworami barwników, a przy postaci dyfteroidalnej usuwanie nalotów z błon śluzowych układu oddechowego celem przywrócenia jego drożności. Zapobiegawcze szczepienia za pomocą żywych szczepionek są najbardziej skuteczną metodą ograniczenia strat.
Nawet w przypadku wystąpienia choroby w stadzie, ze względu na stosunkowo wolne jej rozprzestrzenianie możliwe jest zaszczepienie ptaków nie wykazujących objawów chorobowych, co może spowodować zahamowanie rozprzestrzeniania się choroby w stadzie.

Uwagi
W Polsce przypadki ospy u kur diagnozowano dość rzadko, choć w ostatnim okresie odnotowano tendencje do wzrostu liczby zachorowań. Zazwyczaj jednostka ta nie jest włączana do standardowych programów profilaktycznych.

Spis treści