Rynek mięsa według prognozy ARR

W dniu 25 marca 2004 r. odbyło się kolejne posiedzenie zespołu niezależnych ekspertów, powołanego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, którego celem było zaktualizowanie prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolniczych na II i III kwartał 2004 roku.

Poniżej prezentujemy prognozy cen zbóż, żywca wieprzowego i wołowego oraz mleka i jego przetworów na tle przewidywanych czynników popytowo-podażowych kształtujących ich poziom.

Rynek zbóż | Rynek mięsa | Rynek mleka

• aktualna sytuacja cenowa

Na początku 2004 r., w wyniku dużej jeszcze liczebności pogłowia tuczników, podaż żywca wieprzowego utrzymywała się na wysokim poziomie. Przy ograniczo-nym w okresie poświątecznym popycie na mięso, rynek żywca wieprzowego nadal kształtował się pod wpływem nadwyżki podaży nad popytem. W celu zagospodaro-wania tej nadwyżki Agencja Rynku Rolnego, od początku roku realizowała zakupy półtusz wieprzowych na zapasy stałe i dopłaty do eksportu wieprzowiny. Działania te przyniosły oczekiwane efekty i w lutym przeciętna cena skupu trzody chlewnej wzrosła. Według danych GUS ukształtowała się ona na poziomie 3,25 zł/kg, tj. o bli-sko 7% wyższym niż w styczniu i prawie o 8% wyższym niż w tym samym okresie ub.r. W marcu br. (wg cotygodniowych notowań MRiRW) ceny skupu żywca wieprzowego również systematycznie wzrastały.

• czynniki wpływające na poziom cen skupu

- poziom pogłowia i produkcji trzody chlewnej
W wyniku niekorzystnych ekonomicznych warunków chowu trzody chlewnej w 2003 r., producenci sukcesywnie ograniczali pogłowie tych zwierząt. W efekcie w końcu listopada ub.r (według danych GUS) stado trzody chlewnej liczyło 18,4 mln szt., tj. o 2,9% mniej niż rok wcześniej. W tym loch prośnych, które decydują o kie-runku zmian w produkcji w dalszej perspektywie było o ok. 7% mniej niż przed ro-kiem. Pogłowie prosiąt i warchlaków, które będzie decydowało o poziomie produkcji mięsa wieprzowego w kolejnych miesiącach bieżącego półrocza zmniejszyło się w tym czasie o ok. 5%.
Wysokie ceny zbóż w roku gospodarczym 2003/2004 spowodowały, że do-tychczasowy wzrost cen trzody chlewnej nie był wystarczający dla zahamowania re-dukcji pogłowia trzody chlewnej. Przewiduje się, że pomimo dalszego wzrostu cen skupu trzody chlewnej, do końca I półrocza br. relacje cen trzoda : żyto będą węższe niż relacje graniczne. W tej sytuacji redukcja pogłowia trzody chlewnej nasili się i spadkowa faza produkcji wieprzowiny utrzyma się prawdopodobnie do I półrocza 2005 r.

Ocenia się, że w I połowie 2004 r. produkcja mięsa wieprzowego ukształtuje się na poziomie ok. 1085 tys. t, a w II połowie 960 tys. t, tj. odpowiednio o ok. 5% i ok. 10% niższym niż w analogicznych okresach roku 2003.

- handel zagraniczny
W wyniku umożliwienia polskim przedsiębiorcom od początku roku eksportu wieprzowiny z dopłatami oraz kontynuacji sprzedaży na eksport po preferencyjnych cenach mrożonych półtusz wieprzowych z zapasów ARR, w pierwszych dwóch mie-siącach br. w eksporcie wieprzowiny utrzymały się tendencje wzrostowe. Według danych Głównego Inspektoratu Weterynarii wywóz mięsa wieprzowego w tym okre-sie był 2,7-krotnie większy niż w analogicznym okresie ub.r.

Przewiduje się, że w okresie od stycznia do czerwca br. eksport może ukształ-tować się na poziomie ok. 120 tys. t, tj. o ok. 30% wyższym niż rok wcześniej. Wiel-kość eksportu mięsa i jego przetworów po akcesji będzie zależna od tego ile firm do-stosuje się do wymogów unijnych. Można się jednak spodziewać, że w drugiej poło-wie 2004 r. wobec spadku podaży tego mięsa, jego eksport może być nawet o poło-wę mniejszy w porównaniu do bardzo wysokiego (dzięki subsydiom i sprzedaży z zapasów ARR) poziomu wywozu wieprzowiny w II półroczu 2003 r.

W wyniku niskich cen krajowego surowca mniejsze niż przed rokiem jest zain-teresowanie importem wieprzowiny. Na okres od stycznia do kwietnia 2004 r. impor-terzy zadeklarowali zamiar przywozu w ramach kontyngentów 7,4 tys. t mięsa wie-przowego wobec 9,4 tys. t w I kwartale 2003 r. W ciągu dwóch pierwszych miesięcy br. według danych GIW import mięsa wieprzowego był o ok. 40% mniejszy niż w tym samym okresie roku poprzedniego. Przewiduje się, że wraz ze wzrostem cen przy-wóz wieprzowiny może zwiększyć się, jednak w I półroczu br. nie przekroczy on po-ziomu ubiegłorocznego. Ocenia się, że wzrost cen trzody chlewnej również na ryn-kach Unii Europejskiej, która ma największy udział w polskim imporcie mięsa wie-przowego będzie ograniczał jego wzrost w II połowie br.

- spożycie
Obniżenie detalicznych cen mięsa w 2003 r. spowodowało zwiększenie jego konsumpcji, w tym zwłaszcza wieprzowiny. W I połowie 2004 r. spożycie mięsa prawdopodobnie utrzyma się na wysokim poziomie, natomiast wraz z przewidywa-nym wzrostem cen w II półroczu br. ulegnie ograniczeniu. Przewiduje się, że zmniej-szenie spożycia będzie dotyczyło przede wszystkim wieprzowiny, która w części zo-stanie zastąpiona mięsem drobiowym.

- działania ARR
W celu zagospodarowania rynkowej nadwyżki wieprzowiny przewidywanej na styczeń - kwiecień br., Agencja już w końcu 2003 r. rozpoczęła przygotowania do uruchomienia z początkiem 2004 r. działań stabilizujących rynek wieprzowiny. Na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 grudnia 2003 r. w końcu ub.r. Agencja wydała pozwolenia na eksport 20 tys. t półtusz wieprzowych z dopłatą w wysokości 2,00 zł/kg. Umożliwiło to realizację subsydiowanego eksportu od początku br. Do końca marca br. eksporterzy rozliczyli wywóz ok. 12 tys. t półtusz objętych dotacją. Od początku br. Agencja prowadzi również zakupy półtusz wie-przowych na zapasy. Obowiązująca cena zakupu wynosi w zależności od klasy 5,02 zł/kg kl. E, 4,87 zł/kg kl. U i 4,72 zł/kg R (bez VAT), tj. w przeliczeniu na żywiec śred-nio ok. 3,20 zł/kg. Do końca marca br. ARR kupiła ok. 29 tys. t półtusz. W okresie do akcesji zaplanowano zakup 35 tys. t tego mięsa.

Jednocześnie od stycznia do marca br. Agencja sprzedała po preferencyjnych cenach ok. 35 tys. t mrożonych półtusz wieprzowych przeznaczonych na eksport. Na początku marca, z uwagi na wzrost cen wieprzowiny na rynku krajowym Agencja wstrzymała sprzedaż półtusz wieprzowych.

W III kwartale br. przewiduje się częściowe uzupełnienie zmniejszonej krajo-wej podaży wieprzowiny mrożonymi półtuszami z zapasów ARR. Po akcesji działania interwencyjne na rynku wieprzowiny będą prowadzone zgodnie z rozporządzeniami Komisji Europejskiej. Biorąc pod uwagę przewidywaną sytuację na tym rynku można spodziewać się, że do końca br. wsparcie UE będzie polegało na dopłatach do eks-portu przetworów wieprzowych.

• prognoza cen skupu do września 2004 r.

Przewiduje się, że wraz z pogłębiającym się spadkiem podaży wieprzowiny, ceny trzody chlewnej będą sukcesywnie rosły. Szczególnie wysoki poziom osiągną prawdopodobnie w III kwartale 2004 r., kiedy sezonowy spadek podaży nałoży się na cykliczny spadek produkcji.

Zespół ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu trzody chlewnej do września 2004 r. mogą kształtować się następująco:

RYNEK WOŁOWINY

• aktualna sytuacja cenowa

W okresie styczeń-luty br. skup bydła na rzeź był jeszcze większy niż przed rokiem. Jednak wobec znacznego wzrostu cen skupu żywca wieprzowego również i ceny skupu żywca wołowego w lutym były wyższe niż w styczniu. Według danych GUS w lutym za bydło ogółem płacono przeciętnie 2,73 zł/kg, tj. o 4,3% więcej niż w styczniu br. i o 2,6% więcej niż w lutym 2003 r. Średnia cena młodego bydła rzeźne-go w tym czasie ukształtowała się na poziomie 3,04 zł/kg, tj. o 1,7% wyższym niż w poprzednim miesiącu, ale nieco niższym niż rok wcześniej. W marcu br. (wg danych MRiRW) ceny skupu bydła wahały się, wykazując niewielką tendencję do wzrostu.

• czynniki wpływające na poziom cen:

- poziom pogłowia i produkcji wołowiny
Niskie ceny skupu żywca wołowego, wysokie wymagania odnośnie jakości skupowanego mleka oraz długotrwała susza były prawdopodobnie przyczyną dal-szego ograniczania pogłowia bydła. Według danych GUS skup bydła w 2003 r. wzrósł o 25% w porównaniu do zarejestrowanego rok wcześniej. W efekcie w grudniu 2003 r. pogłowie bydła ogółem wynosiło 5,3 mln szt i było o 2,7% mniejsze niż rok wcześniej. Największy spadek - o 6,6% w skali roku odnotowano w pogłowiu młodego bydła (1 - 2 lat). Wysoki poziom podaży bydła do skupu w pierwszych mie-siącach br. świadczy o utrzymywaniu się redukcyjnych tendencji w jego pogłowiu. W tej sytuacji przewiduje się, że produkcja wołowiny w I połowie 2004 r. jeszcze nie bę-dzie mniejsza niż w analogicznym okresie ub.r. Jej spadek nastąpi prawdopodobnie dopiero w II połowie br.

- handel zagraniczny
Według danych GIW w ciągu dwóch pierwszych miesięcy 2004 r. eksport mięsa wołowego był nieznacznie mniejszy niż w analogicznym okresie ub.r. Jedno-cześnie jego import był znikomy, ale nadal notowano wzrost importu podrobów.
Przewiduje się, że w I półroczu 2004 r. wielkość eksportu i importu wołowiny (łącznie mięsa, żywca, podrobów i przetworów) utrzyma się na poziomie zbliżonym do notowanego w I połowie 2003 r., tj. odpowiednio ok. 44 tys. t i ok. 5 tys. t.

- spożycie
Od wielu lat maleje konsumpcja wołowiny i jej udział w strukturze spożycia mięsa. Jednak w 2004 r., przewidywany wzrost cen wieprzowiny może przyczynić się do wzrostu popytu na to mięso.

- działania ARR
Do czasu akcesji do UE nie przewiduje się prowadzenia działań interwencyj-nych na rynku wołowiny. Po akcesji działania regulujące rynek wołowiny będą pole-gały na stosowaniu dopłat do eksportu mięsa wołowego.

• prognoza cen skupu do września 2004 r.

Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową eks-perci oceniają, że średnie ceny skupu bydła do września 2004 r. mogą kształtować się w zakresie: