Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli

W ramach przygotowań do wprowadzenia w życie Wspólnej Polityki Rolnej krajów UE niezbędne jest zorganizowanie Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ZSZiK) – ang. IACS. Każde państwo członkowskie na mocy rozporządzenia 3508/92 Komisji Europejskiej zostało zobowiązane do utworzenia własnego systemu, który musi obejmować:

• Komputerową bazę danych. 
  Ma ona gromadzić i przechowywać dane dotyczące każdego gospodarstwa ubiegającego się o płatności z Unii Europejskiej. Baza ta powinna umożliwić uzyskanie danych dotyczących przynajmniej trzech ostatnich lat kalendarzowych z trzech kampanii.
• System identyfikacji działek użytkowanych rolniczo.
  Podstawę systemu stanowi działka użytkowana rolniczo, zdefiniowana jako zwarta powierzchnia ziemi wykorzystywana przez rolnika do uprawy określonej kultury. System identyfikacji działek użytkowanych rolniczo opiera się na planach i dokumentach katastralnych, materiale kartograficznym ewentualnie zdjęciach lotniczych lub satelitarnych.
• System identyfikacji i rejestracji zwierząt.
  Obejmuje on rejestr zwierząt, z tytułu utrzymywania których rolnik ubiegać się może o płatności. Wszyscy posiadacze bydła muszą prowadzić rejestr liczby zwierząt znajdujących się w ich gospodarstwach. Rejestr ten powinien zawierać aktualny zapis wszystkich zmian, oraz ich dat i pochodzenia, a także przeznaczenie zwierząt. System identyfikacji i ewidencji zwierząt stanowi podstawę przyznawania premii do produkcji zwierzęcej, w tym np. premii za krowy mamki lub premii za ubój bydła.
• Podstawowe wnioski o dopłaty bezpośrednie z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej.
  Utworzenie sprawnego systemu składania i opracowywania wniosków. Planowany obieg wniosków od rolnika, przez poziom gminy, powiatu do regionu i centrali. Wprowadzenie danych do baz danych na poszczególnych poziomach.
• Zintegrowany system kontroli rzeczowo-finansowej.
  System zapewniający skuteczną kontrolę nieprawidłowości w zakresie składania wniosków i wypłat należności. System ten funkcjonuje na poziomie od powiatu poprzez centralę do organów kontrolnych Komisji Europejskiej.

Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli ma służyć do zbierania i przechowywania informacji, potrzebnych do wypłacania płatności bezpośrednich lub innych form dotacji. Systemem objęto rynki zbóż, roślin oleistych, wysokobiałkowych, chmielu, bydła i owiec. Ostatnio został on rozszerzony o informacje z zakresu ochrony środowiska i rolnictwa ekologicznego. Budowa tego Systemu wymaga utworzenia struktur terenowych na poziomie województw i powiatów. Na szczeblu regionalnym przyjmowane będą wnioski od rolników, odbywać się będzie ich rejestracja w bazie danych oraz kontrola wniosków. Informacje te będą przekazywane do Centrali ARiMR, a także do Ministerstwa Rolnictwa, a następnie do Komisji Europejskiej.

25 lipca 2001 roku Sejm RP uchwalił ustawę o krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 r. nr 125, poz. 1363), która daje ramy prawne tworzenia i funkcjonowania IACS w Polsce.

Dobre przygotowanie systemu IACS (w najbliższym czasie) można wykorzystać jako argument, że w rzeczywistości nie ma potrzeby wprowadzania okresów przejściowych oraz że instrument płatności bezpośrednich można wdrażać tuż po uzyskaniu członkostwa.

Proces budowania Systemu, za który odpowiada ARiMR jest procesem złożonym i długotrwałym, dlatego równolegle z jego tworzeniem należy docierać z wiedzą i dotychczasowymi doświadczeniami do szerokich rzesz rolników, przyszłych beneficjentów WPR, aby przygotowywać ich do korzystania z niego. Należy podkreślić, że pierwsze doświadczenia pochodzą z województwa warmińsko-mazurskiego i podkarpackiego, które objęte są programem pilotażowym. Biorąc pod uwagę znaczenie IACS dla polskiego rolnictwa należałoby jak najszybciej rozpocząć szeroki program edukacyjny w środowisku wiejskim. Szkolenia winny dotrzeć do wiodących producentów rolnych w tym członków samorządów, aby dostarczyć niezbędny zakres wiedzy w temacie IACS oraz wywołać potrzebę dalszych szkoleń z tego zakresu – dostępnych dla wszystkich rolników.

Maria Winnicka, kierownik biura MIR o/Płock

Rolnik Mazowiecki, nr 12-13-14