MRiRW: O obrocie nieruchomościami rolnymi

Stosownie do ustaleń Rady Ministrów z 26 lutego br., w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi został opracowany projekt ustawy o obrocie nieruchomościami rolnymi.

Projekt został opracowany w oparciu o przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 27 listopada 2001 r. założenia i uwzględnia:

• konstytucyjną zasadę, iż podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne,
• rozwiązania stosowane w krajach Unii Europejskiej,
• zróżnicowaną regionalnie strukturę obszarową gospodarstw rolnych w Polsce.

Celem ustawy jest kształtowanie ustroju rolnego w Polsce w oparciu o gospodarstwa rodzinne poprzez:

• poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych,
• przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych,
• zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach.

Ustawa definiuje pojęcie gospodarstwa rodzinnego. Wg projektu jest to gospodarstwo rolne, w którym działalność rolnicza jest prowadzona osobiście przez właściciela lub przez właściciela oraz domowników, których wymiar czasu przeważa nad pracą najemną. Określone zostało także pojęcie osobistego prowadzenia działalności rolniczej. Oznacza ono podejmowanie wszelkich decyzji dotyczących prowadzenia działalności w należącym do danej osoby gospodarstwie oraz bezpośredniego wykonywania prac związanych z tą działalnością.

Ustawa wprowadza także pojęcie powierzchni podstawowej. Jej wielkość będzie ustalał Minister Rolnictwa, po zasięgnięciu opinii sejmiku województwa oraz izby rolniczej. Powierzchnia ta będzie zróżnicowana regionalnie. Powierzchnia podstawowa będzie służyła do określenia powierzchni maksymalnej w danym województwie. Powierzchnia maksymalna będzie ustalana przez Ministra Rolnictwa po zasięgnięciu opinii sejmiku województwa i izby rolniczej jako krotność powierzchni podstawowej. Ustawa określa jednak wielkość gospodarstwa, zróżnicowaną regionalnie, której powierzchnia maksymalna ustalana przez wojewodę przekroczyć nie może (100, 200, 300 ha).

Podział gospodarstwa będzie możliwy, jeśli w wyniku podziału powstaną gospodarstwa rolne o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia podstawowa.

Nieruchomość rolną może nabyć:

a) osoba fizyczna, jeżeli:

• nieruchomość ta sama przez się lub łącznie z posiadanymi nieruchomościami utworzy gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej podstawowej;
• posiada kwalifikacje rolnicze (wykształcenie lub wykonywanie prac związanych z prowadzeniem działalności rolniczej przez 5 lat);
• zobowiąże się do osobistego prowadzenia gospodarstwa;
• zamieszkuje w miejscowości, w której położona jest jedna z nieruchomości wchodzących lub mających wejść w skład gospodarstwa rolnego lub zobowiąże się do zamieszkania w ciągu 6 miesięcy;
• stale przebywa na terytorium Polski co najmniej od 3 lat.

b) podobne warunki dotyczą nabywania nieruchomości rolnych przez spółki z o.o. i spółki akcyjne z tym, że wymóg dotyczący kwalifikacji, zamieszkiwania w gospodarstwie i przebywania na terytorium Polski dotyczy udziałowców.

Szczególną rolę w zakresie obrotu nieruchomościami przewiduje się dla Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Przysługiwało jej będzie prawo pierwokupu. Jeżeli Agencja nie skorzysta z tego prawa, wówczas prawo pierwokupu przysługuje dzierżawcy i następnie sąsiadowi.

W obrocie nieruchomościami rolnymi przewiduje się szereg kompetencji dla samorządu terytorialnego i samorządu rolniczego.

Obecnie projekt ustawy zostanie poddany obowiązkowej procedurze legislacyjnej. Równolegle ze skierowaniem do uzgodnień międzyresortowych, projekt zostanie przekazany do zaopiniowania organizacjom rolniczym (samorząd rolniczy, związki zawodowe).