AWRSP szuka nabywców na ziemię rolną

AWSRP poszukuje właścicieli dla 600 tyś. ha oraz wielu budynków. Chce także uczestniczyć w pracach wprowadzania zmian do ustaw łączących się jej z działalnością oraz wzmocnić współpracę z samorządami.

Ofertę tę kierujemy nie tylko do ludzi z wykształceniem rolniczym, ale przede wszystkim do tych, którzy chcą przenieść się na wieś. Mamy też w całej Polsce ziemię i  zabudowania przeznaczone na cele rekreacyjne oraz obiekty zabytkowe. Te ostatnie wymagają najczęściej kompleksowych remontów pod nadzorem konserwatorów zabytków – powiedział Adam Tański, prezes Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Od początku działalności Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (AWRSP) przejęła, w celu dokonania przekształceń własnościowych, ponad 4,7 mln ha. Wśród przejętych gruntów większość (3,8 mln ha) stanowiły byłe ziemie użytkowane przez Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR), reszta zaś pochodziła z Państwowego Funduszu Ziemi (PFZ). Do końca lipca 2001 r. AWRSP dokonała trwałego rozdysponowania prawie 1,5 mln ha, blisko 2,5 mln ha przekazała w dzierżawy wieloletnie (średnio na 12 lat). Natomiast 5,4 tys. ha znajduje się w administrowaniu, w trwałym zarządzie około 38 tys. ha, w wieczystym użytkowaniu 75 tys. ha, a w innych formach gospodarowania 57 tys. ha. AWRSP wciąż prowadzi aktywną politykę sprzedaży, zwłaszcza że nadal ma do zaoferowania ponad 600 tys. ha gruntów oraz liczne budynki.

Najczęstszym problemem w przypadku zabytków jest ustalenie prawa własności. Obiekty, co do których zgłoszone zostały uzasadnione roszczenia, nie podlegają sprzedaży. Jednak AWRSP dysponuje dużą liczbą takich, dla których może szukać nabywców. Prezes Tański przyznaje, że zdarzało się, iż osoby z uzasadnionymi roszczeniami, rezygnują z nich, gdy znajdzie się chętny do ratowania obiektu.

Działalność związana z przekształceniami własnościowymi nie wyczerpuje zainteresowań AWRSP. Kładzie ona silny nacisk na aktywne uczestniczenie w procedurach zmierzających do wprowadzenia nowych zapisów do projektu zmian w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Prace te nabrały szczególnej wagi dla AWRSP w związku z zarzutami NIK, dotyczącymi wyników kontroli spółek prawa handlowego z udziałem AWRSP.

To głównie niejasności związane ze sporządzaniem i zmianami dokonywanymi przez gminy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego stały się przyczyną nieprawidłowości przy sprzedaży gruntów. Dotyczyły one sprzedaży przez AWRSP gruntu po cenach niższych, niż uzyskane później przez nowych właścicieli odsprzedających działkę. Osiągnięcie przez nich wyższej ceny związane było jedynie z dokonaną przez samorząd zmianą przeznaczenia nieruchomości w miejscowym planie. Oczywiście, większość takich działań jest zgodna z prawem. Jednak na uwagę zasługuje to, że miały miejsce one także w przypadkach, w których odrzucano prośbę o dokonanie zmiany, o które wnioskowała AWRSP, planując sprzedaż terenu. Uwzględniano natomiast wniosek o zmiany w planie, gdy np. pół roku po zakupie od nas nieruchomości występował o nie nowy właściciel. Dzięki temu wartość gruntu rosła kilkakrotnie – tłumaczy Adam Tański.

Przedstawiciel AWRSP podkreśla, że wnioskował do Marka Pola, ministra infrastruktury, o zamieszczenie w ustawie przepisów, z których jednoznacznie wynikałoby, że zmiany lub tworzenie planów zagospodarowania przestrzennego muszą wynikać ze studium przestrzennego zagospodarowania terenu wykonanego przez specjalistów. Jednocześnie podkreśla, że agencja nie jest przeciwnikiem dokonywania zmian przeznaczenia gruntów, gdyż sama się o nie stara, ale powinny być one podyktowane interesem społecznym lub lokalnym.

Zdaniem AWRSP, to właśnie brak jasnych kryteriów dotyczących zmian w planach zagospodarowania przestrzennego powoduje wprowadzenie przez samorządy niespodziewanych korekt w przeznaczeniu gruntów. W czterech sprawach toczy się już postępowanie prokuratorskie, do którego doszło w wyniku złożonej przez nas skargi – podkreśla Adam Tański.

AWRSP przygotowuje się do wdrażania uregulowań prawnych dotyczących obrotu ziemią po akcesji Polski do Unii Europejskiej.

Ziemia w Polsce jest kilkakrotnie tańsza niż w krajach Piętnastki. Ta różnica mogłaby zachęcać cudzoziemców do jej zakupu. Zwiększony popyt zawsze prowadzi do wzrostu cen, a to z kolei mogłoby uniemożliwić nabywanie gruntów polskim rolnikom. Dlatego w Polsce wolny obrót ziemią nastąpi dopiero po 12 latach od akcesu. Oczywiście, z wyjątkami na rzecz cudzoziemców dzierżawców ziemi, na której prowadzą już działalność gospodarczą. Mogą ubiegać się oni o wykup już po 3 i 7 latach. Zakładamy też, że już po 12 latach zrównają się ceny ziemi w kraju i UE oraz wzrośnie zamożność Polaków. Mam nadzieję, że zaczną wtedy inwestować w ziemię, więc zniknie niebezpieczeństwo jej zakupu w celach spekulacyjnych – mówi Adam Tański.

Realizacja wynegocjowanych z UE warunków, paradoksalnie, przyczyni się do utraty sporych zysków przez AWRSP. Jednak prezes Tański podkreśla, że dla agencji nie będzie to problemem, ponieważ realizuje ona założenia polityki społecznej i strukturalnej państwa.

Według Adama Tańskiego, zadania związane z pomocą społeczną należą do najważniejszych. AWRSP realizuje je w ramach współpracy z samorządami lokalnymi. Mimo złych doświadczeń, podkreśla duże znaczenie takiej współpracy.

Widzę znaczny postęp w rozumieniu przez gminy mechanizmów rynkowych. Najczęściej współpracujemy przy przejmowaniu od AWRSP przez nie, za darmo, ziemi na cele infrastruktury lokalnej (drogi, cmentarze, wysypiska śmieci). Często samorząd zgadza się na przejęcie od nas infrastruktury pod warunkiem, że ją wyremontujemy i oddamy w dobrym stanie technicznym. Dbanie o to należy wprawdzie do obowiązków władz lokalnych, ale zdajemy sobie sprawę, że nie zawsze je na to stać – wyjaśnia Adam Tański.

Nie jest to jedyna płaszczyzna współpracy. Kontakty z gminami rozpoczęły się od przekształceń wynikających z programów restrukturyzacyjnych PGR-ów. Przedstawiciele władz lokalnych uczestniczyli w pracach komisji przetargowych. Gminy za wynagrodzenie, w imieniu AWRSP, sprzedawały też niewielkie działki z PFZ. Do działań socjalnych AWRSP należy też tworzenie przy współpracy z samorządami funduszy poręczeniowo-kredytowych, mających na celu aktywizację zawodową byłych pracowników PGR oraz wspomaganie inwestorów tworzących na ich terenach miejsca pracy.