Uwagi EFRWP do PROW 2014 - 2020

Poniżej prezentujemy uwagi  EFRWP do projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

W odpowiedzi na zaproponowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej przygotowała uwagi do w/w dokumentu. Fundacja podtrzymała zaprezentowane w sierpniu stanowisko Rady Programowej EFRWP, w którym za szczególnie istotne w PROW uznała następujące kwestie:
•    tworzenie pozarolniczych miejsc pracy na wsi,
•    kontynuację wsparcia dla procesów modernizacji gospodarstw rolnych w tym w szczególności gospodarstw hodowlanych,
•    wsparcie rozwiązań innowacyjnych w sektorze rolno-spożywczym,
•    wdrożenie nowoczesnych instrumentów zarządzania ryzykiem w rolnictwie,
•    propagowanie rozwoju odnawialnych źródeł energii (w tym poprzez wsparcie innowacji),
•   zagwarantowanie większego współuczestnictwa społeczności lokalnych w procesach rozwoju obszarów wiejskich między innymi poprzez zwiększenie  środków na małe projekty w ramach inicjatywy LEADER i efektywne wdrożenie działania „Rozwój Kierowany przez Lokalną Społeczność”.
Dodatkowo zwrócono uwagę na kwestie związane z m.in.: niewystarczająco odpowiednim i niespójnym opracowaniem analizy SWOT (której wyniki nie znajdują w pełni odzwierciedlenia w proponowanych działaniach), oraz z brakiem propozycji podziału środków finansowych na poszczególne działania, która wydaje się być kluczowa, jeśli chodzi o wskazanie kierunku wsparcia rozwoju obszarów wiejskich w nowej perspektywie finansowej.
Zdaniem Fundacji, zaproponowane w projekcie nowego PROW działania, powinny mieć charakter prorozwojowy, skierowany na wzrost konkurencyjności i możliwości produkcyjnych rolnictwa. Tymczasem w projekcie PROW dominują działania o charakterze „socjalnym” np. „Restrukturyzacja małych gospodarstw” (będąca kontynuacją działania „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”), czy działania stanowiące uzupełnienie dla płatności bezpośrednich -  nie przynoszące żadnych wartości dodanych dla polskiej wsi, tj. „ONW”.
W nowym PROW, pomimo iż w opisach priorytetów niejednokrotnie podkreślano konieczność wprowadzenia instrumentów zarządzania ryzykiem, tych działań nie wprowadzono. Rozwiązania w tym zakresie ograniczyły się jedynie do przeprowadzenia szkoleń, co więcej działanie „Przywracanie potencjału …” zostało zmodyfikowane w taki sposób, że będzie służyło w większym stopniu finansowaniu funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych niż rolnikom. W związku z powyższym oraz z uwagi na konieczność przemodelowania systemu ubezpieczenia w uprawach rolnych, Fundacja opowiada się za włączeniem instrumentów zarządzania ryzykiem przewidzianych w art. 37projektu unijnego rozporządzenia dot. rozwoju obszarów wiejskich do polskiego PROW.
W przypadku działań kontynuowanych w nowym PROW po 2014 roku, tj. „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Systemy jakości produktów…”, „Przetwórstwo i marketing…”, wprowadzone zmiany prowadzić mogą do (wbrew deklarowanym celom) ograniczenia możliwości konkurencyjnych polskiego rolnictwa.
W przypadku działań rolno-środowiskowo-klimatycznych, na które ma zostać przeznaczone co najmniej 30% środków EFRROW, należy je m.in. uelastycznić i dostosować do lokalnych warunków przyrodniczych i klimatycznych. Zdaniem Fundacji, nowy PROW powinien w jeszcze większym stopniu wspierać rolnictwo ekologiczne, które może być szansą dla wielu producentów rolnych w związku z rozwijającym się rynkiem produktów ekologicznych na świecie. Zaproponowane zmiany w kryteriach dostępu do obu tych działań, w tym przede wszystkim ograniczenie powierzchni uprawnionej do wsparcia, doprowadzą do zaprzepaszczenia pozytywnych efektów w zakresie ochrony środowiska, uzyskanych wskutek wsparcia udzielanego w latach 2004-2013.

Na plus można zaliczyć zmiany dotyczące regionalizacji podziału środków oraz zaproponowane zmiany w sposobie wdrażania podejścia Leader. Niezrozumiałe są natomiast zmiany w sposobie wdrażania instrumentów, które w niewielkim stopniu (lub wcale) ulegają modyfikacjom. Tak jak w przypadku KSOW.